داغی معده یک علامت شایع و آزار دهنده است که غالبا به علت سوء هاضمه بوده و با اصطلاح علمی دیس پپسی نامیده می شود. اما بایستی گفت که حرارت زیاد معده تنها یکی از علائم مربوط به یک شرایط زمینه ای است و نمی توان به استناد آن قضاوت کرد مانند عدم تحمل برخی مواد غذایی. بنابراین علت داغ شدن معده شامل دلایل بیشتری می گردد که در این پست از طبینجا به آنها بیشتر پرداخته خواهد شد.
علت حرارت زیاد معده
احساس آتش گرفتن شکم یا اسیدی بودن زیاد معده و قفسه سینه می تواند بسیار دردناک و ناخوشایند باشد. این درد و حرارت زیاد معده ممکن است بعد از غذا خوردن یا در زمان استرس تشدید شود. البته برخی از افراد ممکن است داغ شدن معده و حالت تهوع را به دنبال هم و یا این گرمای داخل معده به صورت انتشار یافته در مری تجربه نمایند. چند دلیل عمده برای بروز این حالت وجود دارد از جمله:
سوء هاضمه
سوء هاضمه نام متداول دیس پپسی است که به عنوان ناراحتی معده شناخته می شود. یک دوره سوء هاضمه می تواند علائم سوزش معده را به همراه موارد زیر در فرد ایجاد نماید:
- نفخ شکم
- صدا دادن شکم
- آروغ
- سوزش سر دل
- احساس سیری
- حالت تهوع بدون استفراغ
سوء هاضمه مزمن یک شرایط معمول بوده و لزوما نشانه یک بیماری زمینه ای نیست. ممکن است شخصی به راحتی تنها با خوردن چند ماده غذایی تند یا عدم جویدن خوب غذا دچار چنین مشکلی شده باشد.
سوء هاضمه عملکردی
بسیاری از موارد سوء هاضمه دلیل مستقیمی ندارند که در چنین شرایطی با عنوان سوء هاضمه عملکردی شناخته می شود. سوزش معده یکی از علائم رایجی است که حدود 70 درصد مبتلایان از آن شکایت دارند. اگر چه این شرایط بی خطر است اما علائم آن می تواند آزار دهنده باشد. البته پزشکان قبل از تشخیص این بیماری معمولا سایر شرایط زمینه ای دیگر را بررسی نموده و آنها را رد خواهند کرد.
GERD
بیماری رفلاکس معده وضعیتی است که باعث برگشت مکرر اسید معده به سمت مری می شود. این حالت باعث ایجاد حرارت زیاد معده و قفسه سینه می گردد. برخی علائم دیگر آن شامل:
- مشکل بلع
- طعم ترش در پشت دهان
- سرفه مزمن
- آروغ و نفخ
- برگشت غذا یا اسید معده به مری و دهان
این شرایط می تواند با خود عوارضی را به همراه داشته باشد به عنوان مثال اسید معده ممکن است لایه داخلی مری را فرسایش داده و خطر شرایطی مانند مری بارت را افزایش دهد. این شرایط می تواند شامل تغییرات بالقوه خطرناک در پوشش مری به حساب بیاید.
واکنش به غذاهای خاص
الکل نیز می تواند علائمی مشابه با رفلاکس گوارشی را در برخی افراد تحریک کند. در برخی افراد واکنش های شدیدی نسبت به برخی غذاها می تواند علائم رفلاکس گوارشی مانند حرارت زیاد معده ایجاد کند. غذاهایی که معمولا باعث مشکلات گوارشی می شوند عبارتند از:
- لبنیات به ویژه در افرادی که عدم تحمل به لاکتوز دارند.
- گلوتن در افرادی که تحمل گلوتن را ندارند.
- مواد غذایی تیره شب بو مانند بادمجان، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی
- الکل
الکل می تواند دستگاه گوارش، معده و روده را تحریک کرده و باعث حرارت زیاد معده و سایر علائم گردد.
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری شایع است که پزشکان علت دقیق آن را نمی دانند. علائم شایع آن علاوه بر احساس گرمی داخل معده شامل:
- گرفتگی عضلات
- نفخ شکم
- آروغ
- یبوست
- اسهال
این بیماری طولانی مدت بوده ولی با این حال برخی از درمان های روده عصبی می توانند در مدیریت علائم کمک نمایند.
زخم معده
زخم معده به زخم های جداره داخلی معده اطلاق می شود. بسیاری از افراد مبتلا به این زخم ها علاوه بر داغی و سوزش معده ، درد معده را گزارش کرده اند. این زخم ها همچنین قادر به ایجاد علائم زیر هستند:
- احساس سیری حتی قبل از غذا خوردن
- نفخ شکم
- آروغ زدن
- سوزش سر دل
- حالت تهوع
بسیاری از افراد مبتلا به زخم معده نیز واکنش های خاصی را نسبت به برخی از غذاها تجربه می کنند. به عنوان مثال غذاهای پر ادویه می تواند علائم آنها را تشدید نموده و باعث بالا رفتن بخارات معده شود.
عفونت معده
هلیکوباکتر پیلوری یکی از شایع ترین باکتری هایی است که می تواند معده را آلوده کند. برخی از افراد مبتلا به این باکتری ممکن است علاوه بر داغی بالای معده موارد زیر را نیز تجربه نمایند:
- نفخ شکم
- آروغ زدن
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر منتظره
- حالت تهوع
داروها
برخی از داروهایی که بر سیستم گوارشی تاثیر می گذارند می توانند احساس گرمی داخل معده را ایجاد کنند. این داروها شامل بسیاری از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی هستند مانند:
چنان چه تحت مصرف مداوم این داروها قرار داشته و چنین علائمی را تجربه می کنید، بهتر است در مورد تغییر دوز داروها یا جایگزین سازی آنها با موارد دیگر با پزشک خود صحبت نمایید.
سرطان معده
در موارد نادر علت داغی داخل معده می تواند مربوط به سرطان معده باشد. علائم دیگر سرطان معده عبارتند از:
- احساس پری در قسمت فوقانی شکم
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- سوزش شدید معده
- کم خونی
- استفراغ
- استفراغ خونی
- خون در مدفوع
ورم معده
این شرایط باعث التهاب در پوشش داخلی معده شده و فرد ممکن است احساس پری معده و حالت تهوع را تجربه نماید. گاهی اوقات ورم معده می تواند منجر به زخم معده، خونریزی معده و افزایش احتمال ابتلا به سرطان معده شود.
تشخیص علت داغ شدن معده
به منظور تشخیص این شرایط، بهترین متخصص داخلی از ابزارآلاتی مانند آندوسکوپی و سونوگرافی استفاده نموده و برای رد هلیکوباکتر پیلوری، آزمایشات مربوطه را درخواست می نماید. (1)
درمان
در اغلب موارد درمان خانگی داغ شدن معده به کمک برخی دستورات غذایی و پرهیزات برطرف می گردد. برخی از این توصیه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش سطح استرس
- کاهش مصرف مواد غذایی پر چرب، سرخ شده، لبنیات، گلوتن، کافئین، الکل، شکلات، مرکبات
- کاهش مصرف سبزیجاتی مانند سیر، تره فرنگی، پیاز، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و بادمجان
- اجتناب از مصرف وعده های غذایی اوخر شب قبل از خواب
- مصرف وعده های غذایی کوچک
- استفاده از بالش برای بالا بردن سر به هنگام خواب
- حفظ وزن سالم
چنانچه درباره بخارات معده خود نیازمند مشورت با پزشک داخلی هستید، می توانید از طریق سامانه آنلاین طبینجا اقدام نمایید.