سرطان گلبول های سفید خون شرایطی است که با عنوان اختصاصی لوسمی نیز نامیده می شود. سلول های سفید خونی که لکوسیت ها یا WBC نیز نامیده می شوند با عفونت ها و سایر بیماری ها مبارزه می کنند.
در سرطان خون کودکان، مغز استخوان یا همان مواد اسفنجی داخل استخوان ها گلبول های سفید زیادی را می سازد که طبیعی نیستند. این سلول های غیر طبیعی مغز استخوان را متراکم کرده و بدین ترتیب وارد جریان خون می شوند. برخلاف گلبول های سفید سالم، این سلول ها قادر به محافظت بدن در برابر عفونت نیستند.
گاهی اوقات سرطان خون در کودکان از مغز استخوان به سایر قسمت های بدن مانند قفسه سینه، مغز یا کبد گسترش می یابد.
سرطان خون شایع ترین نوع سرطان در بین کودکان است. اما اکثر کودکان و نوجوانان تحت درمان لوسمی از این بیماری بهبود می یابند.
انواع سرطان خون
بیشتر موارد لوسمی در کودکان عبارتند از:
- لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) که بر لنفوسیت ها یا همان گلبول سفید خون تأثیر می گذارد.
- لوسمی میلوئید حاد (AML)، که بر سلول های بلاست یا گلبول های سفید نابالغ تأثیر می گذارد.
انواع با شیوع کمتر لوسمی دوران کودکی عبارتند از:
- لوسمی میلوژن مزمن (CML)
- لوسمی میلومونوسیتی نوجوانان (JMML)
علائم سرطان خون در کودکان
کودکان مبتلا به لوسمی ممکن است بیشتر از سایر کودکان به عفونت های ویروسی یا باکتریایی مبتلا شوند. علت بروز این اتفاق این است که گلبول های سفید خون آنها قادر به مبارزه با عفونت ها نیستند.
از طرفی ممکن است کودکان کم خونی را تجربه کنند، چنین شرایطی زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز خون کم باشد. دلیل این امر تراکم بیش از اندازه سلول های مغز استخوانی است. این شرایط به وجود آمده از ساختن مقدار معمول گلبول های قرمز حامل اکسیژن توسط مغز استخوان جلوگیری می کند.
کودکان مبتلا به کم خونی ممکن است هر یک از موارد زیر را تجربه نمایند:
- رنگ پریده به نظر برسند.
- در حین بازی احساس خستگی، ضعف یا تنگی نفس داشته باشند.
- به راحتی کبود شده، خون دماغ گردند، یا حتی بعد از یک بریدگی جزئی برای مدت طولانی خونریزی داشته باشند.
سایر علائم معمول لوسمی می تواند شامل هر یک از موارد زیر گردد:
- درد در استخوان ها یا مفاصل و گاهی اوقات همراه با لنگی
- تورم غدد لنفاوی (غدد متورم) در گردن، کشاله ران یا مناطق دیگر
- ضعف اشتها و کاهش وزن
- تب بدون علائم دیگر
- درد شکم
گاهی اوقات لوسمی می تواند گسترش یافته یا متاستاز دهد. در صورتی که این شرایط به مغز سرایت کند، علائم آن ممکن است شامل سردرد، تشنج، مشکلات تعادل یا مشکلات بینایی گردد. اگر به غدد لنفاوی قفسه سینه گسترش یابد، علائم ممکن است شامل مشکلات تنفسی و درد قفسه سینه باشد.
علت لوسمی در کودکان
پزشکان از علت دقیق بروز سرطان خون اطلاع چندانی ندارند. اما بیشتر موارد ابتلای به این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که نوعی تغییر یا جهش در یک ژن به صورت خودبه‌خود رخ می دهد. در نتیجه این به معنای عدم انتقال جهش ژنتیکی از والدین به فرزندان است.
کودکان در صورت داشتن هر یک از موارد زیر احتمال بیشتری برای ابتلای به سرطان خون دارند:
- دوقلوهای همسان با سابقه ابتلا به سرطان خون در سنین جوانی
- دوقلوهای غیر همسان یا سایر خواهر و برادران مبتلا به سرطان خون
- سابقه قرارگیری تحت پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای سایر انواع سرطان
- سابقه مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن پس از پیوند عضو
وجود مشکلات سلامت ژنتیکی مانند:
- سندرم لی فرامنی
- سندرم داون
- سندرم کلاین فلتر
- نوروفیبروماتوز
- آتاکسی تلانژکتازی
- کم خونی فانکونی
چه کسانی به سرطان خون مبتلا می شوند؟
سرطان خون وضعیتی است که می تواند بزرگسالان و کودکان را مبتلا سازد. اما شیوع آن در میان پسران بیشتر از دختران است. انواع مختلفی از لوسمی که بر گروه های سنی مختلف تاثیر می گذارند شامل:
- لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) بیشتر در کودکان 2 تا 8 ساله دیده می شود.
- لوسمی حاد میلوژن (AML) که می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر موارد آن در کودکان کمتر از 2 سال و نوجوانان اتفاق می افتد.
- لوسمی میلوژن مزمن در نوجوانان شایع است.
- لوسمی میلومونوسیتی نوجوانان (JMML) بر نوزادان و کودکان نوپا تأثیر می گذارد.
تشخیص سرطان خون
پزشک برای بررسی سرطان خون در کودکان معمولا موارد تشخیصی بیشتر و دقیق تری را درخواست نموده همچنین:
- در مورد علائم کودکتان سوالاتی می پرسد.
- برای بررسی علائم عفونت، کم خونی، خونریزی غیرمعمول و تورم غدد لنفاوی معاینه ای انجام می دهد.
- به منظور بررسی کبد و طحال، شکم کودک را لمس می کند چرا که سرطان خون می تواند با تاثیر بر روی این اندام ها، آنها را بزرگتر کند.
پزشک همچنین تعدادی آزمایش خون را درخواست می نماید. بسته به نتایج، سایر آزمایشات انجام شده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیوپسی مغز استخوان
- ضربه ستون فقرات
- تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس
- آزمایش ژنتیک
درمان سرطان خون
پزشک انکولوژیست اطفال که در درمان سرطان های کودکان تخصص دارد، فردی است که سرپرستی تیم پزشکی مراقبت از کودک مبتلا به سرطان خون را بر عهده خواهد داشت. در طی فرآیند درمانی، انکولوژیست با سایر متخصصان از جمله پرستاران، مددکاران اجتماعی، روانشناسان و جراحان همکاری خواهد کرد.
درمان اصلی لوسمی دوران کودکی شیمی درمانی خواهد بود. اما دوزها و داروهای مورد استفاده ممکن است بر اساس سن کودک و نوع سرطان خون متفاوت باشد.
درمان های دیگر عبارتند از:
- پرتو درمانی: نوعی روش درمانی با کمک اشعه ایکس با انرژی بالا است که سلول های سرطانی را از بین می برد.
- درمان هدفمند: داروهای خاصی که سلول های سرطانی را بدون آسیب رساندن به سلول های طبیعی مورد شناسایی قرار داده و به آنها حمله می کنند.
- پیوند سلول های بنیادی: سلول های بنیادی سالم در بدن فرد بیمار قرار می گیرد.
نگاه به آینده
با کمک درمان مناسب، چشم انداز کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان خون شرایط خوبی خواهد بود.
اکثر لوسمی های دوران کودکی میزان بهبودی بسیار بالایی دارند که برخی از آنها تا حدود 90٪ نیز می رسد. بهبودی به این معنی که پزشکان دیگر هیچ سلول سرطانی را در بدن فرد بیمار پیدا نمی کنند. اکثر کودکانی که از این بیماری درمان می شوند، بدان معنی است که در بهبودی دائمی خواهند بود.
اما داشتن یک کودک تحت درمان سرطان می تواند برای هر خانواده ای طاقت فرسا و رنج آفرین باشد. اما شما تنها فردی نیستید که ممکن است در چنین شرایطی قرار گرفته باشد بنابراین برای یافتن پشتیبانی، می توانید با یک مددکار اجتماعی بیمارستان در این باره صحبت کنید. منابع بسیاری برای کمک به شما و فرزندتان وجود دارد که می توانید از آنها کمک بگیرید.
در صورتی که علائم نگران کننده ای در فرزند خود مشاهده می کنید می توانید در این باره با متخصصین انکولوژی طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.