درمان نفخ معده
تولید گاز در سیستم گوارشی بخشی طبیعی از فرآیند هضم غذا است. با این حال درصورتی که این گاز تولید شده در سیستم گوارشی حبس شود و نتواند از بدن خارج شود، می‌تواند ایجاد مشکل کند که به آن نفخ شکم گفته می‌شود. خوردن برخی مواد غذایی و یا داشتن برخی بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند احتمال بروز این مشکل را تشدید کند. در متن پیش رو قصد داریم شما را با دلایل نفخ معده و راهکار درمانی آن آشنا کنیم.
در این مقاله خواهید خواند:
- نفخ معده چه علائمی دارد؟
- چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
- نفخ شکم به چه دلیل رخ می‌دهد؟
- علت نفخ شکم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- نفخ شکم چگونه درمان می‌شود؟
نفخ معده چه علائمی دارد؟
نفخ شکم اغلب خودش را با علائم زیر نشان می‌دهد:
- عبور گاز
- احساس درد یا فشار درشکم
- احساس پری در شکم
- افزایش قابل مشاهده اندازه شکم یا تورم شکم
- احساس سیری در صبح
خروج گاز از بدن به ویژه پس از صرف غذا یک فرآیند طبیعی است؛ برخی افراد بیش از 20 بار در روز دفع گاز از بدن دارند.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی که نفخ شکم به حدی شدید بود و یا طولانی شد که با فعالیت‌های روزمره‌تان تداخل ایجاد کرد، لازم است با پزشک در این باره مشورت کنید. همراهی نفخ شکم با سایر علائم پزشکی می‌تواند علامتی از یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد. درصورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، لازم است با پزشک خود در این باره مشورت کنید:
- مدفوع خونی
- تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج
- تغییر در قوام مدفوع
- کاهش وزن ناخواسته
- اسهال یا یبوست
- حالت تهوع یا استفراغ طول‌کشیده یا عود کننده
درصورت بروز علائم زیر لازم است به اورژانس مراجعه کنید:
- درد شکمی که طولانی شده باشد
- درد قفسه سینه
نفخ شکم به چه دلیل رخ می‌دهد؟
حین خوردن غذا به طور طبیعی مقداری هوا بلعیده می‌شود؛ این هوا می‌تواند باعث تجمع گاز در شکم شود. علاوه بر این باکتری‌هایی در روده هستند که می‌توانند آن نوع از کربوهیدرات‌هایی را که بدن قادر به هضم‌شان نیست، تجزیه کنند. در اثر تجزیه این کربوهیدرات‌ها که اغلب در سبزیجات یافت می‌شود، گاز در روده‌ها ایجاد می‌شود.
نفخ شکم ناشی از تجمع گاز در روده یا معده اغلب با فرآیند طبیعی خروج گاز از مقعد برطرف می‌شود.
غذاهایی که به طور رایج می‌توانند سبب ایجاد نفخ شکم شوند
غذاهایی که سرشار از فیبر هستند، می‌توانند باعث ایجاد نفخ شکم شوند. از جمله:
- حبوبات
- میوه‌ها و سبزیجانت
- غلات کامل
با وجود این که غذاهای غنی از فیبر احتمال نفخ شکم را بالا می‌برند، با این حال برای عملکرد طبیعی سیستم گوارشی و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های سیستم گوارشی از جمله سرطان روده ضرورت دارند.
مشکلات پزشکی
برخی بیماری‌ها و شرایط پزشکی خاص هستند که می‌توانند احتمال ایجاد نفخ شکم را در شما بالا ببرند؛ از جمله:
-
بیماری‌های مزمن سیستم گوارشی
بیماری‌هایی که به طور مزمن سیستم گوارشی را درگیر می‌کنند، اغلب با نفخ شکم و تجمع گاز در سیستم گوارشی همراهی دارند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان دیورتیکولیت، سندروم روده تحریک‌پذیر و بیماری‌های التهابی سیستم گوارشی از قبیل کرون و کولیت‌اولسر را نام برد.
-
رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده باریک
رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده باریک که ممکن است بنا به دلایل مختلفی رخ بدهد، می‌تواند باعث ایجاد نفخ شکم شود.
-
عدم تحمل برخی مواد غذایی
درصورتی که بدن قادر به هضم برخی انواع خاص مواد غذایی نباشد، مثل گلوتن یا قند موجود در میوه‌ها، زمینه برای ایجاد نفخ شکم فراهم خواهد شد.
-
یبوست
یبوست عبور گاز از سیستم گوارشی را دشوار می‌کند.
علت نفخ شکم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با انجام موارد زیر، سعی خواهد کرد تا علت ایجاد نفخ شکم را در شما پیدا کند:
- پرسیدن شرح حال، از جمله داروهای مصرفی، علائم همراه و سابقه قبلی بیماری‌ها
- پرسش درباره رژیم غذایی و مواد غذایی که بروز نفخ شکم را تشدید می‌کنند
- انجام معاینه فیزیکی
پزشک حین گرفتن شرح حال احتمالا سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- چه مدت است که متوجه افزایش گاز یا نفخ شکم در خود شده اید؟
- آیا با دفع گاز علائم و درد شکم شما بهتر خواهد شد؟
- معمولا چند بار در روز دفع گاز دارید؟
- آیا اخیرا تغییری در رژیم غذایی خود داده اید؟
- آیا همراه با نفخ شکم حالت تهوع یا استفراغ هم دارید؟
- آیا اخیرا دچار کاهش وزن شده اید؟
- آیا سیگار می‌کشید؟
درطول انجام معاینه فیزیکی پزشک شکم شما را برای پیدا کردن هرگونه یافته غیرطبیعی لمس خواهد کرد. در ادامه ممکن است با گوشی پزشکی به صداهای شکم شما گوش کند. براساس شرح حال و یافته‌های معاینه فیزیکی پزشک ممکن است اقدامات تشخیصی دیگری برای شما درخواست کند.
نفخ شکم چگونه درمان می‌شود؟
درصورتی که نفخ شکم شما علامتی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، درمان نفخ معده شما وابسته به درمان مشکل زمینه‌ای است. با این حال در اغلب موارد تغییر رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی و مصرف برخی داروهای بدون نسخه می‌توانند به برطرف کردن علائم کمک کنند.
رژیم غذایی
تغییر رژیم غذایی می‌تواند تا حد زیادی به کاهش تولید گاز در شکم و نیز عبور سریع‌تر آن از شکم کمک کند. بهتر است مواد غذایی را که تولید گاز در شکم را تشدید می‌کنند، به خاطر بسپارید و مصرف آن‌ها را به تدریج کم کنید. بهتر است وعده‌های غذایی کوچک را جایگزین وعده‌های غذایی بزرگ‌تر کنید.
از جمله مواد غذایی که می‌توانند نفخ شکم را تشدید کنند، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- مواد غذایی با فیبر بالا مثل میوه‌ها و سبزیجات
- مواد غذایی لبنی مثل شیر و ماست
- مواد غذایی با قند بالا
- مواد غذایی با چربی بالا
- نوشیدنی‌های گازدار
آب بیشتری بنوشید تا علاوه بر کاهش احتمال ابتلا به یبوست به حرکات بهتر سیستم گوارشی و دفع بهتر گاز کمک کنید.
مصرف برخی داروهای بدون نسخه هم می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. در این باره می‌توانید با دکتر داروساز مشورت کنید.
اصلاح سبک زندگی
برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند تا حد زیادی در پیشگیری از علائم مربوط به نفخ شکم موثر باشد؛ بهتر انجام کارهای زیر را دنبال کنید:
- وعده‌های غذایی کوچک را جایگزین وعده‌های غذایی بزرگ کنید.
- به آرامی غذا بخورید و غذا را به طور کامل بجوید
- از جویدن آدامس، خوردن آب‌نبات‌های سفت و نوشیدن با نی بپرهیزید.
- درصورتی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، از سلامت آن مطمئن شوید.
- سیگار نکشید.
- ورزش کنید.
نکته پایانی
نفخ شکم مشکل رایجی است و اغلب دلیل نگران‌کننده‌ای ندارد؛ با این حال اگر طولانی یا شدید بود، با فعالیت‌های روزمره‌تان تداخل ایجاد کرد و یا با علائم دیگری از قبیل حالت تهوع و یا کاهش وزن ناخواسته همراهی داشت، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
تغییر رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی تا حد زیادی به برطرف شدن علائم کمک می‌کند.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص گوارش و کبد ما مشاوره بگیرید.