عوارض الکل
الکل به محض این که مصرف می‌شود و وارد گردش خون می‌شود، تاثیرش را بر روی مغز آغاز می‌کند. در یک فرد سالم، الکل به واسطه کبد فیلتر می‌شود و به سرعت از بدن خارج می‌شود. با این حال وقتی فردی بیش از حد الکل مصرف کند، بدن نمی‌تواند به سرعت این ماده را از بدن دفع کند و باعث تحریک برخی تغییرات آنی در مغز می‌شود. در این مقاله قصد داریم به طور ویژه درباره عوارض مصرف الکل بر روی مغز صحبت کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- عوارض کوتاه مدت الکل بر روی مغز
- عوارض طولانی مدت الکل بر روی مغز
- چطور مصرف الکل را کم کنید؟
در درازمدت الکل می‌تواند هم به مغز و هم به کبد آسیب بزند و باعث ایجاد عوارض طولانی‌مدت بر روی هر دوی آن‌ها شود. الکل همچنین می‌تواند عوارض بلندمدتی بر روی انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز ایجاد کند و اثر آن‌ها را کاهش دهد و یا حتی از بین ببرد. الکل می‌تواند سلول‌های مغزی را ازبین ببرد و یا به بافت مغز آسیب برساند. سایر علائم و عوارض الکل بستگی به حال عمومی فرد، عملکرد کبد و میزان مصرفی‌اش دارد.
عوارض کوتاه مدت الکل بر روی مغز
به محض این که الکل وارد جریان خون می‌شود، تاثیرش را بر روی مغز آغاز می‌کند؛ برخی عوارض مصرف الکل موقتی و کوتاه مدت آن شامل موارد زیر است:
- از دست دادن نیروی مهاری
- از دست دادن توانایی‌های برنامه‌ریزی و مدیریت
- عدم توانایی ساخت خاطرات جدید
- تغیر مود و تمرکز
- بی‌خوابی
- مود افسرده
- کاهش سطح انرژی
- از دست دادن حافظه
- قضاوت ضعیف
- کاهش قدرت حرکتی، از جمله تاخیر در رفلکس‌ها که می‌تواند رانندگی را به امری خطرناک تبدیل کند
افرادی با علائم شدید یا علائمی که برای مدت طولانی باقی می‌مانند، احتمال دارد دچار مسمومیت با الکل شده باشند.
اتانول موجود در الکل مصرفی می‌تواند به صورت یک سم برای بدن رفتار کند. در صورتی که کبد نتواند این سم را از بدن فیلتر کند، بدن ممکن است دچار مسمومیت یا اوردوز با الکل شود. اوردوز الکل می‌تواند باعث شود که مغز از عهده ساده‌ترین عملکردهای روزمره هم برنیاید.
علائم شامل:
- استفراغ
- تشنج
- ضربان قلب آهسته
- مشکل در بیدار ماندن
- کاهش رفلکس گگ( رفلکسی که باعث تحریک استفراغ می‌شود.) که می‌تواند خطر خفگی را در صورت استفراغ بالا ببرد
درصورتی که مسمویت با مصرف الکل درمان نشود، می‌تواند مرگبار باشد. اوردوز شدید با الکل می‌تواند باعث آسیب دائمی به مغز شود؛ حتی اگر فرد زنده بماند.
هرچه غلظت الکل در خون فرد بیشتر باشد، بیشتر احتمال دارد که به اوردوز الکل دچار شود. نوشیدنی‌هایی که درصد الکلشان بالاتر است، بیشتر احتمال دارد که فرد را وارد فاز مسمومیت با الکل کنند. افرادی که جثه کوچکی دارند، بندرت الکل می‌خورند و یا سابقه ابتلا به بیماری کبدی داشته اند، بیشتر احتمال دارد که در آینده دچار مسمومیت با الکل شوند.
عوارض طولانی مدت الکل بر روی مغز
دردرازمدت مصرف طولانی مدت الکل می‌تواند عوارضی برای فرد ایجاد کند؛ از جمله:
سندروم ورنیکه- کورساکف
یکی از عوارض طولانی مدت مصرف الکل سندروم کورساکف می‌باشد. این سندروم عموما متعاقب ابتلا به انسفالوپاتی ورنیکه رخ می‌دهد که نوعی اختلال حاد عملکرد مرتبط با مصرف الکل است.
این دو زمانی باهم به عنوان سندروم ورنیکه- کورساکف به کار برده می‌شوند، که سطح تیامین یا همان ویتامین B1 در بدن فرد پایین باشد. مصرف الکل می‌تواند در ادامه جذب این ویتامین را در بدن به مراتب سخت‌تر کند.
با این حال افراد مبتلا به ایدز و سرطان و سایر بیماری‌هایی که با اختلالات شدید خوردن همراهی دارند،احتمال دارد در آینده به این بیماری مبتلا شوند.
برخی از علائم انسفالوپاتی ورنیکه شامل موارد زیر است:
- گیجی و عدم هوشیاری که ممکن است حتی پس از پایان اثر الکل هم باقی بماند
- سو جذبی که می‌تواند باعث کاهش شدید وزن شود
- عدم تعادل
- دشواری در حرکت دادن چشم‌ها
- اختلال حافظه به ویژه مشکل در ساختن خاطرات جدید
- قضاوت ضعیف
- کاهش قدرت برنامه ریزی و سازماندهی
- توهم
- تغییرات خلق و خو و مود
- بدترشدن تدریجی توانایی‌های شناختی که ممکن است هر بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد از قبیل بینایی، قدرت صحبت کردن، فعالیت روده و مثانه
سندروم جنین الکلی
سندروم جنین الکلی زمانی رخ می‌دهد که جنین در طول بارداری به دلیل مصرف مادر، با الکل در تماس بوده است. سندروم جنین الکلی می‌تواند باعث آسیب به جنین و اختلال عملکرد در ابعاد مختلف شود.
طیف علائم بسیار متنوع است؛ از جمله:
- ناتوانی ذهنی
- بیش فعالی
- ضعف حافظه
- اختلال تمرکز
- مشکلات بینایی و شنوایی
- عدم برقراری ارتباط
بهترین راه برای پیشگیری از بروز سندرم جنین الکلی این است که مادر در تمام طول بارداری از مصرف هرگونه نوشیدنی‌های الکلی خودداری کند.
آسیب‌های سر
مصرف الکل یکی از علل اصلی جراحت‌های وارده به مغز به دلیل تصادف با ماشین، سقوط و یا سایر حوادث مشابه می‌باشد. آسیب به سر می‌تواند باعث گیجی و عدم آگاهی شود. آسیب می‌تواند شدیدتر هم باشد و باعث تورم بافت مغز شود. آسیب به سر همچنین می‌تواند مرگبار باشد؛ زیرا مغز مسئول کنترل برخی اعمال حیاتی بدن از قبیل تنفس و فشار خون است.
علائم طولانی مدت مغزی تنوع زیادی دارند؛ اما برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- تغییر رفتار و خلق و خو
- افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون
- تغییر الگوی جریان خون مغزی
چطور مصرف الکل را کم کنید؟
افرادی که برای مدت طولانی الکل مصرف کرده اند و یا اعتیاد شدید دارند، ممکن است پس از ترک الکل به سرعت علائم ترک را از خود نشان دهند. لازم است در این صورت با یک پزشک برای انجام سم‌زدایی مشورت کنید. بستری در یک مرکز ترک اعتیاد هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
افرادی که می‌خواهند مصرف الکل را کم کنند، لازم است موارد زیر را درنظر داشته باشند:
- مصرف الکل را در صورت زن بودن به یک عدد و درصورت مرد بودن به دو عدد نوشیدنی در روز کاهش دهند
- فقط در موارد خاص و بصورت گهگاهی نوشیدنی مصرف کنند
- از الکل برای کنار آمدن با اضطراب و یا به خواب رفتن استفاده نکنند
- از نوشیدنی‌هایی با درصد الکل پایین‌تر استفاده کنند
جمع بندی
میزان تاثیر الکل بر روی مغز به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی فرد و دوز مصرفی دارد. به طور کلی هر چه بیشتر فرد الکل مصرف کند، بیشتر احتمال دارد که چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت دچار آسیب مغزی شود.
مصرف متوسط الکل بهترین استراتژی برای کاهش آسیب مغزی است. افرادی که مقدار زیادی نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر درمعرض آسیب‌های مغزی هستند.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصص اعصاب و روان ما مشاوره بگیرید.