سندرم روده عصبی یک اختلال شایع گوارشی شامل وضعیت غیرطبیعی انقباضات یا حرکت روده است. کولیت عصبی روده با درد شکمی، نفخ، مخاط یا کف سفید در مدفوع و عادات نامنظم روده همراه با اسهال و یبوست متناوب مشخص می شود. علائم روده عصبی بصورت مزمن در افراد وجود داشته و حملات گه گاهی را در طول سال ها دامن می زنند. اگرچه این اختلال می تواند علت ناراحتی مداوم و عود شونده باشد، اما مشکلات جدی سایر اندام ها را با خود در پی ندارد.
کولیت عصبی روده چیست؟
روده عصبی با اسامی مختلفی از جمله سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، کولیت اسپاستیک و کولیت مخاطی شناخته می شود. تشخیص این وضعیت معمولاً با حذف سایر بیماری های با علائم یکسان با این بیماری امکان پذیر است. علائم روده عصبی گروهی از علائم است که شامل درد یا ناراحتی شکمی همراه با دو مورد از سه ویژگی زیر می گردد:
- درد یا ناراحتی که با اجابت مزاج برطرف می شود.
- تغییر در دفعات اجابت مزاج
- تغییر در ظاهر مدفوع
رابطه استرس و اسهال
ارتباط استرس، اضطراب و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا اینکه کدام یک در اولویت قرار دارند، مشخص نیست. اما مطالعات نشان می دهد که آنها می توانند با هم اتفاق بیفتند. پزشکان بر این باورند که چیزی در حدود 60 درصد از بیماران IBS معیارهای یک یا چند اختلال روانپزشکی را دارند. شایع ترین بیماری روانی افراد مبتلا به IBS اختلال اضطراب فراگیر است. 20 درصد از این بیماران طیفی از افسردگی را داشته و یا مبتلا به سایر اختلالات هستند.
صرف نظر از اینکه مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستند یا نه، افراد مبتلا به اضطراب به شدت نگران مسائلی مانند سلامتی، پول یا شغل می باشند. این می تواند به علائم دیگری مانند ناراحتی معده، لرزش، درد عضلانی، بی خوابی، سرگیجه و تحریک پذیری منجر شود.
درمان روده عصبی در طب سنتی
درمان قطعی شامل مصرف دارو برای این شرایط وجود نداشته و درمان به سمت تسکین علائم هدایت می شود. به عنوان مثال، داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید (Imodium) یا دیفنوکسیلات و آتروپین (Lomotil) می توانند با مهار ماهیچه های روده، اسهال را کاهش دهند. نرم کننده های مدفوع و فیبر نیز ممکن است یبوست را نرم کنند.
زنجبیل
زنجبیل نقش مهمی در درمان کولیت روده در طب سنتی فرهنگ های سراسر جهان دارد. همچنین یکی از رایج ترین درمان های طبیعی مورد استفاده برای سندرم روده تحریک پذیر است زیرا آروغ و نفخ را کاهش می دهد. از طرفی زنجبیل التهاب روده ها را کاهش داده و به آرامش ماهیچه های روده کمک می کند.
دانه رازیانه
اثرات استفاده منظم از دانه های رازیانه برای بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات گوارشی جدی مانند IBS ثابت شده است. رازیانه قادر است اسپاسم روده و نفخ که معمولاً با IBS مرتبط است را تسکین دهد. همچنین اعتقاد بر این است که روغن های فرار موجود در دانه های رازیانه صفرا را برای هضم بهتر تحریک کرده و در نتیجه به کاهش ناراحتی گوارشی کمک می کنند.
دانه کتان
دانه‌های کتان منبع عالی فیبر غذایی و اسیدهای چرب ضروری امگا 3 هستند که از سیستم ایمنی و گوارشی حمایت می‌کنند. دانه کتان برای درمان اسهال نیز مفید است.
نعناع تند
مطالعات نشان داده اند که نعناع فلفلی به تسکین علائم IBS از جمله درد، نفخ، آروغ و اسهال کمک می کند. نعناع حاوی روغن منتول است که دارای خواص ضد میکروبی است که می تواند بوی بد دهان را از بین برده و مشکلات گوارشی را تسکین دهد.
ماست
ماست به دلیل وجود باکتری های مفید در آن با نام پروبیوتیک ها، یکی دیگر از درمان های خانگی محبوب برای درمان اسهال مربوط به IBS هستند.
درمان خانگی کولیت معده و ورده
اگرچه محرک های غذایی برای هر شخصی متفاوت خواهند بود، اما توصیه های کلی تری برای رژیم غذایی وجود دارد که می توانید هنگام بررسی علائم IBS خود آنها را امتحان کنید:
- برای آرام کردن علائم کولیت معده و روده، از رژیم غذایی کم فیبر استفاده کنید: دقت کنید اگر علائم اولیه شما اسهال، آروغ، رفلاکس و نفخ است، بهتر است بصورت موقت یک رژیم غذایی کم فیبر را مصرف کنید، زیرا کاهش فیبر برای مدت کوتاهی می تواند به تسکین دستگاه گوارش کمک کند.
- برای جلوگیری از عود مجدد علائم گوارشی، یک رژیم غذایی پر فیبر مصرف کنید: با این حال، به محض بهبود علائم، این مواد مغذی باید دوباره به رژیم غذایی شما اضافه شوند. دقت داشته باشید با کاهش التهاب، فرد باید مجددا رژیم غذایی حاوی فیبر بالا از منابع غذایی کامل دریافت نماید. چرا که در دراز مدت اغلب به عود IBS کمک خواهند کرد.
- آب بیشتری بنوشید: زمانی که غذاهای پر فیبر مصرف می کنید، هیدراته ماندن مهم است، به خصوص اگر مبتلا به یبوست باشید. هنگامی که غذاهای سرشار از فیبر محلول مصرف می کنید، به آب نیاز دارید. آب به فیبر کمک کند تا محتویات روده‌های را ببندد تا آنها را به‌عنوان ضایعات دفع کند.
پرهیزات غذایی
- غذاهای فرآوری شده و شکر را حذف کنید: اگر علائم IBS شما در همه جای زندگیتان وجود دارد و نمی دانید چه تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید، بهتر است تمام غذاهای شیرین و فرآوری شده (مانند نوشابه، دسر، غذاهای میان وعده) را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- از جمله شیرین کننده های رایج در آدامس و آب نبات های حاوی شیرین کننده می توان به سوربیتول و مانیتول اشاره کرد که می توانند اثر ملین داشته باشند. از طرفی هضم آنها بسیار دشوار است. وقتی باکتری‌های روده بزرگ شما در نهایت این قندهای غیرجذبی را تجزیه می‌کنند، دچار نفخ و اسهال می‌شوید.
- از مصرف غذاهایی که باعث نفخ معده می شوند خودداری کنید: مواد غذایی از جمله کلم، کلم بروکسل و کلم بروکلی. مصرف غذاهای سرخ شده، گوشت ها، روغن ها، مارگارین، غذاهای لبنی و سایر غذاهای چرب را به حداقل برسانید. این مواد غذایی باعث انقباض شدید روده بزرگ شده و می توانند منجر به اسهال و درد شکم شود.
- از غذاهای تند دوری کنید. به عنوان مثال، کپسایسین موجود در فلفل تند، روده بزرگ شما را دچار اسپاسم می‌کند که می‌تواند باعث اسهال شود.
روش‌های کنترل اسپاسم روده
- یادداشت روزانه غذایی داشته باشید: به طور کلی، هر فردی که مبتلا به روده عصبی است باید یک دفترچه غذایی داشته باشد تا ببیند آیا می تواند ارتباطی بین علائم خود و برخی غذاها پیدا کند. غذاهای محرک را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید. غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد علائمی مانند اسهال، یبوست یا درد شکم در یک فرد شوند، ممکن است برای دیگری خوب باشند. هرکس بسته به علائم و حساسیت های غذایی احتمالی به غذاهای مختلف واکنش متفاوتی نشان خواهد داد.
- سیگار نکشید: نیکوتین در تشدید IBS نقش دارد. همچنین، زمانی که سیگار می کشید، هوا را می بلعید. افراد مبتلا به IBS به وجود هوا در روده خود بسیار حساس هستند.
اگر علائم روده عصبی برایتان غیر قابل کنترل شده می توانید با پزشکان تغذیه طبینجا در این باره مشورت نمایید.