سرفه و خلط صبحگاهی مسئله سلامتی نسبتاً شایعی بوده و دلایل بالقوه متعددی برای آن وجود دارد. بنابراین سرفه راهی است که بدن شما از آن برای حذف عوامل محرک از سیستم تنفسی استفاده می کند.
هنگام خواب، خلط و سایر محرک‌ها می‌توانند در طول شب در ریه‌ها و گلو جمع شوند. زمانی که صبح از خواب برمی خیزید و شروع به فعالیت می کنید، خلط شروع به رقیق شدن می کند و ممکن است باعث بروز سرفه صبحگاهی شود.
اغلب، این سرفه نشانه یک بیماری جدی نیست. اما اگر بعد از چند هفته همچنان از بین نرفت یا تنفس را با دشواری همراه ساخت، ممکن است زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده باشد.
علت خلط و سرفه صبحگاهی
سرفه ای که خلط گلو ایجاد می کند به عنوان سرفه مرطوب یا سرفه مولد شناخته می شود. اگر سرفه، خلطی تولید نکند به آن سرفه خشک یا سرفه غیرمولد گفته می شود. تشخیص اینکه مبتلا به کدام نوع از سرفه هستید، می تواند به شما در کاهش علت ایجاد کننده آن کمک کند.
سرماخوردگی
کودکان معمولاً بیشتر به سرماخوردگی مبتلا می شوند. سرفه مرطوب مداوم یکی از شایع ترین علائم آن است.
بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که سرفه‌هایشان در صبح بدتر از خلطی است که در طول شب انباشته می‌شود.
سایر علائم سرماخوردگی عبارتند از:
- گلو درد
- بدن درد
- خستگی
- سردرد
- عطسه کردن
- آبریزش بینی
عفونت های تنفسی
عفونت های تنفسی گروهی از عفونت ها هستند که مجاری تنفسی بالایی یا پایینی شما را مورد هدف قرار می دهند. سرماخوردگی و کووید-19 دو نمونه از این موارد هستند.
همانند سرماخوردگی، سایر عفونت‌های تنفسی نیز پتانسیل افزایش تجمع خلط در طول شب را دارند که منجر به سرفه‌های صبحگاهی می‌شود. همراه با علائم سرماخوردگی، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- تب
- بی حالی عمومی
- خس خس سینه
- تنگی قفسه سینه
- گرفتگی بینی
- علائم گوارشی
آلرژی
تب یونجه (رینیت آلرژیک) یک واکنش ایمنی به آلرژن های موجود در هوا مانند گرده، شوره حیوانات خانگی یا گرد و غبار است.
علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- سرفه خشک
- سردرد
- آبریزش چشم
- خس خس سینه
- تنگی نفس
از آنجایی که ذرات گرد و غبار اغلب در رختخواب یافت می شوند، افراد مبتلا به آلرژی معمولاً علائم شدیدتری را در شب و صبح تجربه می کنند.
شمار مقدار گرده ها معمولاً در صبح بالاترین میزان است و در صورت داشتن آلرژی به گرده، ممکن است سرفه شما را در صبح بدتر کند.
خلط پشت حلق
آبریزش از پشت بینی زمانی رخ می دهد که بدن شما مخاط بیش از حدی تولید کند. این خلط پشت حلق صبحگاهی در پشت بینی شما جمع شده و وارد گلو می گردد. این شرایط اغلب نشانه سرماخوردگی، آلرژی یا خوردن غذاهای تند است.
علائم آن عبارتند از:
- احساس دائمی نیاز به پاک کردن گلو
- سرفه مرطوب که در شب یا صبح بدتر می شود
- حالت تهوع
- گلو درد یا احساس خراشیدگی
- بوی بد دهان
برونشیت
برونشیت، التهاب لوله های برونش در ریه ها است و می تواند حاد یا مزمن باشد. برونشیت حاد اغلب در اثر سرماخوردگی یا عفونت تنفسی ایجاد شده و برونشیت مزمن اغلب به دلیل سیگار کشیدن رخ می دهد.
علائم برونشیت عبارتند از:
- سرفه مرطوب
- علائم عمومی سرماخوردگی
- ناراحتی قفسه سینه
- تب یا لرز خفیف
- خلط خونی
- افراد مبتلا به برونشیت اغلب متوجه می شوند که سرفه آنها در صبح شدیدتر از خلط شبانه ای است که در طول شب جمع می شود.
آسم
آسم یک بیماری مزمن است که باعث می شود راه های هوایی به ریه های شما متورم شود. این تورم می تواند تنفس را دشوار کند. شدت آسم می تواند از به سختی نفس کشیدن قابل توجه تا تهدید کننده زندگی متغیر باشد. شایع ترین علائم آسم عبارتند از:
- سرفه خشک یا مرطوب
- خس خس سینه
- مشکلات تنفسی
- تنگی قفسه سینه
- خستگی
- بسیاری از افراد مبتلا به آسم سرفه هایی دارند که در شب یا صبح زود بدتر می شود.
بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
COPD گروهی از بیماری های پیشرونده ریوی از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن است. شایع ترین علت COPD سیگار کشیدن است.
علائم اولیه COPD شامل سرفه مرطوب و مشکلاتی در تنفس است.
علائم دیگر آن عبارتند از:
- خس خس سینه
- تنگی قفسه سینه
- بیماری مکرر
- خستگی
COPD در مراحل پایانی ممکن است علائم اورژانسی تری را ایجاد کند، مانند:
- لب‌های با رنگ متمایل به آبی یا ناخن‌های خاکستری ناشی از سطوح کم اکسیژن
- گیجی
- ناتوانی در نفس کشیدن یا صحبت کردن
- ضربان قلب سریع
- البته علائم می تواند در هر زمانی از روز ظاهر شود، اما به طور کلی، افراد مبتلا به COPD بدترین علائم را در زمان صبح تجربه می کنند.
بیماری رفلاکس معده (GERD)
تصور می‌شود که بیش از 25 درصد سرفه‌های مزمن ناشی از GERD هستند. رفلاکس معده زمانی رخ می دهد که اسید معده شما مکرراً از ناحیه معده به مری شما برمی گردد.
علائم عبارتند از:
- سرفه مزمن
- سوزش قفسه سینه و اغلب بعد از غذا خوردن
- درد قفسه سینه
- مشکل بلع
- احساس یک توده در گلو
- GERD معمولا بعد از غذا خوردن و هنگام دراز کشیدن باعث سرفه می شود. برخی از افراد مبتلا به GERD ممکن است متوجه شوند که سرفه‌هایشان صبح‌ها پس از گذراندن شب در رختخواب تشدید می‌شود.
سرفه صبحگاهی در کنار علائم دیگر
سرفه صبحگاهی اغلب با علائم دیگر همراه است.
سرفه مزمن در صبح
سرفه مزمن که ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- COPD
- آسم
- آلرژی به ذرات گرد و غبار
- برونشیت مزمن
سرفه خونی در صبح
این شرایط نوعی فوریت پزشکی به حساب می آید.
سرفه خونی ممکن است نشانه یک مشکل جدی پزشکی باشد. در صورت مشاهده خون در خلط خود باید به پزشک مراجعه کنید. علل احتمالی عبارتند از:
- COPD
- سرطان ریه
- تحریک گلو
- عفونت های تنفسی
- آسم
- برونشیت
- پنومونی
سرفه در شب و صبح
اگر صبح و عصر سرفه های مزمنی دارید، ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- ترشحات پشت بینی
- سرماخوردگی
- عفونت تنفسی
- آسم
- GERD
- COPD
- سرطان ریه
علت سرفه صبحگاهی در کودکان
کودکان به دلیل بسیاری از عوامل ایجاد کننده سرفه صبحگاهی در بزرگسالان ممکن است این وضعیت را تجربه کنند. برخی از عوامل بالقوه عبارتند از:
- سرماخوردگی
- عفونت سینوسی
- عفونت تنفسی
- آلرژی
- تحریک ناشی از سیگار کشیدن
- پنومونی
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر سرفه شما در صبح بعد از چند هفته بهبود نیافتند، برای تشخیص مناسبتر بهتر است با یک پزشک در این باره صحبت نمایید. اگر علائم زیر را تجربه می کنید، بهتر است یک قرار ویزیت با یک پزشک ترتیب دهید:
- خلط خاکستری و زرد
- سرفه کردن
- تنگی نفس
- تب
- غش کردن
- کاهش وزن بدون دلیل
- ورم ساق پا
البته برخی از علائم اورژانسی که نیازمند اقدامات درمانی فوری هستند شامل:
- استفراغ
- لرز
- مشکلات نفس
- مشکلات بلع
- سرفه همراه با خون یا خلط صورتی رنگ
- درد قفسه سینه
چنان چه خلط صبحگاهی برای تان آزار دهنده شده، می توانید با متخصصین ریه طبینجا در این باره بصورت آنلاین مشورت نمایید.