راهنمای تشخیص انواع سرفه و درمان آنها

انواع مختلف سرفه می تواند نشان دهنده بیماری ها و شرایط مختلف و همچنین جدی بودن بیماری یا شرایط شما باشد. اما سوال اساسی که مطرح می شود این است که از کجا بفهمیم چه نوع سرفه ایی داریم؟ یادگیری تفاوت انواع سرفه می تواند به تشخیص موقعیت شما کمک نماید اینکه چه زمانی می توانید سرفه خود را در خانه درمان کنید یا نیاز به مراجعه به پزشک یا حتی اورژانس دارید.

تشخیص انواع سرفه

سرفه یک واکنش طبیعی بدن برای دفع مایعات یا اجسام خارجی از ریه ها است. همچنین یک واکنش در برابر تحریکات دستگاه تنفسی مانند حالت غلغلک در گلو یا قطرات پشت حلق است.

در خوش بینانه ترین حالت این امکان وجود دارد که تابحال انواع سرفه های مختلف را تجربه نکرده اید. سرفه خشک ناشی از یک اتاق غبارآلود با سرفه مرطوب که ناشی از سرماخوردگی یا عفونت آنفولانزا است معمولا علائم متفاوتی دارند. در ادامه برخی از انواع سرفه ، روش های تشخیص آنها و علت بروز آنها بیان می شود:

 

سرفه خشک

این نوع از سرفه غیر مولد است یعنی در هنگام سرفه کردن هیچ گونه بلغم یا مخاطی تولید نمی شود. سرفه های خشک می توانند در اثر شرایط مختلف ایجاد شوند از جمله:

1- تحریک: غلغلک یا خاریدن گلو ممکن است به دلیل وجود جسم خارجی واقعی در بینی، گلو یا ریه ها ایجاد شود. به عنوان مثال، استنشاق گرد و غبار، آلاینده ها یا بخارات شیمیایی در هوا می تواند باعث ایجاد یک رفلکس سرفه با صدای خشک شود تا ماده تحریک کننده را از ریه ها خارج کند.

2- بافت های تنفسی خشک: اگر گلو یا ریه های شما از هوای سرد، هوای خشک، کم آبی، دود سیگار یا تولید کم مخاط، خشک شود ممکن است تحریک صورت گیرد. این تحریک ممکن است سرفه خشک ایجاد کند.

3- التهاب: گلو و ریه ها می توانند در اثر عفونت باکتریایی یا ویروسی، فشار فیزیکی یا شرایط محیطی ملتهب شوند. به عنوان مثال، پس از بهبودی از سرماخوردگی یا آنفولانزا، ممکن است تولید مخاط شما به حالت طبیعی برگشته باشد، اما التهاب در ریه ها و گلو (از جمله حنجره و لوزه ها) ممکن است یک سرفه خشک و پس از بیماری ایجاد کند. به همین ترتیب، استفاده بیش از حد از صدا که در تماشاگران ورزشی، خوانندگان و مجریان صحنه رایج است، ممکن است گلو را تحت فشار قرار دهد و باعث التهاب و سرفه خشک شود. به همین ترتیب، عوامل آلرژی زا می توانند باعث حمله آسم شوند که شامل التهاب ریه ها و سرفه خشک است.

درمان سرفه های خشک

درمان سرفه خشک به علت اصلی بستگی دارد. گاهی اوقات نوشیدن آب، قرص گلو یا رطوبت ساز می تواند باعث کاهش تحریک، آبرسانی به بافت ها و رفع سرفه شود. سرکوب کننده های سرفه (اما نه خلط آورها) می توانند به تسکین رفلکس سرفه مغز کمک کنند.

برای سرفه خشک خفیف، استراحت و اجتناب از هرگونه عوامل محرک می تواند به بهبودی بدن کمک کند. با این حال، برای التهاب شدید، مانند حمله جدی آسم، ممکن است درمان های اورژانسی مورد نیاز باشد.

 

 

سرفه مرطوب

برخلاف سرفه از گلو این نوع به عنوان سرفه قفسه سینه، سرفه مرطوب و سنگین به نظر می رسد. از این سرفه ها به عنوان سرفه های مولد نیز یاد می شود زیرا سرفه بلغم دار و با تولید مخاط می باشند. در حقیقت این سرفه ها تلاش بدن برای دفع مخاط از ریه هاست. برخی دلایل احتمالی شامل، وجود مخاط بیش از حد از جمله گرفتگی قفسه سینه ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا، ذات الریه یا آلرژی.

درمان سرفه مرطوب

درمان معمولاً شامل برطرف نمودن علت اصلی سرفه است. یعنی کاهش مخاط باعث کاهش سرفه می شود. به عنوان بخشی از این روش درمانی، می توانید از خلط آورها استفاده کنید تا مخاط را رقیق و آبکی کند تا سرفه راحتتر شود. همچنین بخور می تواند مخاط را مرطوب کرده و سرفه های مرطوب را نرمتر کند و در نتیجه باعث کاهش مخاط در ریه ها شود.

بیشتر پزشکان استفاده از داروهای سرکوب کننده سرفه بعنوان درمان سرفه های مرطوب توصیه نمی کنند زیرا آنها فقط رفلکس سرفه مغز را سرکوب می کنند بنابراین به جای اینکه مخاط از طریق سرفه خارج شود، در داخل ریه ها باقی می ماند. تجمع مخاط در ریه ها در موارد شدید می تواند منجر به عفونت و ذات الریه شود.

 

 

سرفه بزرگ

سیاه سرفه یک سرفه شدید است که باعث می شود ریه ها اکسیژن زیادی را دفع کنند و در بین سرفه ها نفس نفس زده و صدایی شبیه خس خس شنیده شود. این سرفه مشخصه بیماری سیاه سرفه، یک عفونت باکتریایی است که با نام اصلی بیماری است. با این حال، سایر موارد نیز می توانند باعث آن شوند مانند ذات الریه، حملات شدید آسم، آمفیزم، بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) و سل.

درمان

در مورد سیاه سرفه، پیشگیری بهترین راهکار برای جلوگیری از ابتلا به عفونت است. واکسن سیاه سرفه در دسترس بوده و به عنوان بخشی از دوره استاندارد واکسیناسیون برای کودکان است.

 

خروسک

سرفه خروسک مانند صدای خوک آبیست. صدای پارس ناشی از التهاب مجاری تنفسی فوقانی، به ویژه مجاری هوایی اطراف حنجره حاصل می شود. از خروسک به سرفه های کروپ نیز یاد می شود زیرا از ویژگی های بیماری کروپ است.

کروپ یک عفونت ویروسی است که باعث تورم در اطراف لوله های برونش، نای و حنجره می شود. در نتیجه، بیماران دچار تنفس دشوار و سرفه شدید می شوند. التهاب و سرفه ممکن است به قدری شدید باشد که بیمار نفس نفس بزند یا حتی کبود شود.

درمان

بیشتر بیماران بدون درمان پزشکی در خانه از کروپ بهبود می یابند. در موارد شدید، پزشکان ضد التهاباتی مانند استروئیدها را برای کاهش تورم مجاری تنفسی تجویز می کنند.

 

سرفه اسید معده یا سرفه صفراوی

اگر در اثر سرفه دچار سوزش در گلو یا سینه خود شوید، ممکن است اسید معده را سرفه کنید. اینحالت نشان دهنده بیماری رفلاکس معده GERD است که رفلاکس اسید یا سوزش معده نیز گفته می شود. در رفلاکس، عضله موجود در قاعده مری نمی تواند به طور کامل دریچه معده را ببندد، در نتیجه باعث می شود اسید معده به بالای مری برود. اسید معده مری را تحریک کرده که بصورت سوزش احساس می شود و می تواند سرفه ای ایجاد کند که اسید معده را به سمت بالا از گلو به داخل دهان و بینی بکشاند. در موارد شدید رفلاکس، تحریک و سرفه حتی ممکن است باعث نارسایی مجدد یا استفراغ شود.

درمان

داروهای کاهش دهنده اسید حجم اسید تولید شده توسط معده را کاهش می دهند. علاوه بر این، آنتی اسیدها می توانند اسید معده را خنثی کنند تا اسید تحریک کمتری برای مری داشته باشد. در صورت بروز استفراغ باید به پزشک گوارش مراجعه شود.

 

نوبت گیری آنلاین از متخصصین گوارش سامانه طبینجا

 

سرفه بلغم دار

بلغم با مخاط کمی متفاوت است. بلغم توسط بدن تولید می شود تا از بافت ها در برابر ذرات خارجی و میکروب های بیماری زا محافظت کند و از خشک شدن بافت ها جلوگیری کند. بلغم مخاطی است که کار خود را انجام داده یعنی مخاطی که ذرات خارجی، میکروب ها و سلول های سیستم ایمنی بدن در آن جاسازی شده است. مخاط به طور معمول شفاف است زیرا در درجه اول از آب تشکیل شده است. بلغم می تواند رنگ های زیادی به خود بگیرد که می تواند نشان دهد بدن با چه موادی مبارزه می کند:

• بلغم زرد یا سبز معمولاً عفونت ویروسی یا باکتریایی را نشان می دهد. این رنگ از سلول های سفید خون در بلغم ناشی می شود.

• بلغم صورتی از خون تازه حاصل می شود.

• بلغم قهوه ای از خون قدیمی ناشی می شود.

• بلغم سیاه معمولاً از ذرات موجود در ریه های شما در اثر دود یا گرد و غبار صنعتی ایجاد می شود.

علت شایع سرفه با بلغم ، برونشیت است. برونشیت در اثر عفونت در ریه ها ایجاد می شود. دقت به رنگ بلغم آسان است، بلغ مایل به زرد معمولاً نشان دهنده عفونت ویروسی است، در حالی که خلط سبز معمولاً باکتریایی بودن عفونت را نشان می دهد. در هر صورت، برونشیت اغلب به خودی خود و با مراقبت های مناسب در منزل، از جمله نوشیدن مایعات، استفاده از دستگاه بخور و مصرف مواد خلط آور برای رقیق و آبکی شدن بلغم برطرف می شود.

 

 

انواع سرفه خطرناک

برخی علائم جدی بودن سرفه عبارتند از:

• نفس نفس زدن یا مشکلات تنفسی

• رنگ پریدگی یا پوست آبی ناشی از کمبود اکسیژن

• سرفه با خون

• تب بالا یا مداوم

• سرفه ای که بیش از چند هفته طول می کشد

• صداهای نفسگیر یا خس خس سینه

• بلغم صورتی کف مانند

• سرفه مداوم که خواب را مختل می کند

در حالی که این علائم لزوماً به معنای جدی بودن شرایطتان نیست، اما گاهی اوقات با شرایط تهدید کننده زندگی مانند ذات الریه، نارسایی احتقانی قلب، سرطان ریه، آمبولی ریه یا سل همراه است.

 

• شما می توانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصصین ریه ما نوبت بگیرید.