تنگی یا سفت شدن سر شکم نوعی ناراحتی شکمی است که می تواند با سفت شدن واقعی یا تنها احساس پری همراه باشد. سفت شدن شکم یا احساس گرفتگی معده معمولا در نتیجه مشکلات گوارشی و هورمونی است. این احساس اغلب به خودی خود از بین می رود و تنها در برخی از مواقع ممکن است نشان دهنده یک مشکل اساسی در سلامتی فرد باشد. در این پست از سامانه نوبت دهی اینترنتی طبینجا قصد داریم تا شما را با برخی از علل سفت شدن شکم در مردان و زنان بیشتر آشنا کنیم با ما همراه باشید.
سفت شدن شکم چیست؟
احساس سفت شدن شکم می تواند برای همه متفاوت باشد. ممکن است این احساس بصورت انقباض عضلات شکم و فشار وارده به معده خود را نشان دهد. این احساس می تواند از عضلات شکم، پوشش دیواره معده یا اندام های اطراف معده ایجاد شود. احساس سفتی شکم اغلب یک ناراحتی موقتی است که در اثر رژیم غذایی یا هورمون ها ایجاد می شود. با این حال، می تواند یکی از علائم بیماری زمینه ای باشد.
علت سفت شدن شکم
در بیشتر موارد، گرفتگی معده به دلیل عوامل جسمی مانند مشکلات گوارشی یا تغییرات هورمونی ایجاد می شود. این احساس همچنین می تواند ناشی از استرس مزمن باشد. تکنیک های کاهش استرس، مانند ذهن آگاهی، ممکن است در چنین مواردی مفید باشند. دلایل بدنی سفت شدن شکم عبارتند از:
یبوست
وقتی مدفوع با سرعت کافی از روده بزرگ عبور نکند، می تواند احساس تنگی در معده ایجاد کند. محدوده طبیعی حرکات روده در بزرگسالان بین 1 تا 3 بار در روز و 2 تا 3 بار در هفته است. علائم دیگر یبوست عبارتند از:
- دفع مدفوع کمتر از 3 بار در هفته
- درد شکم
- مدفوع غیرطبیعی سفت، گلوله ای و خشک
- مشکل در تخلیه روده ها
یبوست معمولاً به دلیل رژیم غذایی نامناسب ایجاد می شود. با خوردن غذاهای حاوی فیبر زیاد و نوشیدن مایعات فراوان می توان سفت شدن شکم و یبوست را تسکین داد.
سوء هاضمه
سوء هاضمه زمانی اتفاق می افتد که اسید معده مخاط معده یا لوله مری را تحریک کند. پرخوری یا سریع غذا خوردن می تواند منجر به سوء هاضمه شود. سیگار کشیدن، داروهای خاص، استرس و الکل نیز می تواند باعث تحریک این بیماری شود. سوء هاضمه می تواند باعث سفت شدن شکم در صبح در کنار موارد زیر شود:
- سوزش سردل
- سفت شدن شکم و حالت تهوع
- نفخ شکم
- طعم بد دهان
سوء هاضمه اغلب بدون درمان برطرف می شود، اما درمان های خانگی می توانند به شما کمک کنند، از جمله:
- اجتناب از کافئین و الکل
- پرهیز از غذاهای پر کالری، چرب یا ادویه دار
- کاهش مصرف سیگار
- کاهش وزن
- بالا نگه داشتن سر و شانه ها هنگام خواب
مسمومیت غذایی
پس از خوردن غذاهای آلوده اتفاق می افتد و می تواند باعث احساس سفت شدن شکم بعد از غذا ، همراه با سایر علائم شود، مانند:
- استفراغ
- اسهال
- حالت تهوع
- درد یا گرفتگی شکم
- از دست دادن اشتها
- تب
- دردهای عضلانی
در بیشتر موارد، مسمومیت غذایی را می توان در خانه با استراحت، خوردن غذای خشک و نرم و تامین آبی کافی بدن کنترل کرد. اگر مسمومیت غذایی شدید باشد، فرد باید با یک متخصص داخلی مشورت کند.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن است که بر سیستم گوارش تأثیر می گذارد. در کنار سفت شدن شکم ، علائم IBS می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد پایین معده و روده
- یبوست
- ورم شکم
- نفخ
- اسهال چرب
IBS معمولاً با دارو و تغییر در شیوه زندگی، از جمله تنظیم رژیم غذایی، کنترل می شود.
فتق هیاتال
فتق هیاتال یا هیاتوس هنگامی اتفاق می افتد که بخشی از معده به داخل قفسه سینه فشار وارد کند. احساس گرفتگی و سفتی در قسمت فوقانی معده همراه با سایر علائم بروز می کند، از جمله:
- سوزش سردل
- بوی بد دهان
- ورم شکم
- نفخ
- حالت تهوع
- رفلاکس اسید
- مشکلات بلع
فتق هیاتال معمولاً نیازی به درمان ندارد. می توان با تغییرات رژیم غذایی و داروهایی مانند آنتی اسیدها به آن پرداخت. در موارد شدید، جراحی ممکن است یک گزینه باشد.
پیشنهاد مطالعه: فتق شکمی
ورم معده
ورم معده یک بیماری شایع است که در صورت وجود التهاب در پوشش معده ایجاد می شود. این حالت می تواند باعث ایجاد گرفتگی در ناحیه فوقانی معده شود.
علائم دیگر ورم معده عبارتند از:
- سوء هاضمه
- تهوع و استفراغ
- احساس سنگینی معده یا سیری غیرمعمول بعد از غذا
- درد شکم
ورم معده با داروهایی از جمله آنتی اسیدها، مسدود كننده های هیستامین و مهاركننده های پمپ پروتون درمان می شود.
سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
سندرم قبل از قاعدگی اغلب در عرض 2 هفته از دوره قاعدگی فرد رخ می دهد. PMS می تواند علت سفت شدن شکم قبل از قاعدگی همراه با علائم دیگری باشد، مانند:
- درد شکم
- نفخ شکم
- خستگی
- تحریک پذیری
- نوسانات خلقی
- دردهای عضلانی
- سینه های دردناک
علائم PMS را می توان توسط:
- خوردن وعده های غذایی منظم و کوچک برای کاهش نفخ شکم
- اجتناب از نمک برای کاهش نفخ
- خوردن میوه، سبزیجات و غذاهای غنی از فیبر
- ورزش کردن
- مصرف مسکن
سفت شدن شکم در زنان و قبل از پریودی می تواند به دلیل مشکلاتی مانند فیبروم رحم، پولیپ رحم، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و بیماری التهابی لگن باشد.
بارداری
سفت شدن زیر شکم در اوایل بارداری ممکن است توسط فرد احساس شود. علت این امر کشش رحم است. در صورت بروز درد شدید، به ویژه در 20 هفته اول بارداری، سریعا به پزشک زنان مراجعه کنید، چرا که می تواند نشانه سقط جنین باشد. در سه ماهه دوم یا سوم بارداری، سفت شدن شکم می تواند ناشی از انقباضات زایمان یا انقباضات براکستون هیکس باشد. هر دو نوع انقباض در سه ماهه سوم بیشتر مشاهده می شود. انقباضات براکستون هیکس می توانند باعث ناراحتی شوند، اما از بین می روند. اگر انقباضات از بین نروند و تشدید شوند، ممکن است نشانه شروع زایمان باشد.
تغییر حالت های نشسته یا دراز کشیده یا انجام فعالیت های آرام مانند کشش یا راه رفتن می تواند گرفتگی معده در دوران بارداری را برطرف کند.
علت سفت شدن شکم و دل درد
1. پریتونیت یا التهاب پوشش حفره شکم یا همان صفاق است. اینحالت به طور معمول باعث درد شدید شکم می شود اگرچه گرفتگی شکم نیز ممکن است همزمان وجود داشته باشد. گاهی اوقات سفتی شکم ممکن است علائم اولیه باشد و به طور معمول در قسمت آسیب دیده صفاق جدا می شود.
2. آسیت تجمع مایعات در حفره صفاقی است. اگرچه در موارد شدید می تواند منجر به درد شود، اما در مراحل اولیه علائمی مشاهده نمی شود. در نهایت با بدتر شدن وضعیت و بزرگ شدن شکم، ممکن است احساس گرفتگی ایجاد شود.
3. توده های خوش خیم یا بدخیم، آبسه یا کیست شکم نیز می توانند در برخی موارد با درد همراه باشند. البته آبسه داخل شکمی به خودی خود دردناک است. (1)
علت سفت شدن شکم در مردان
بزرگ شدن پروستات، التهاب یا سرطان ممکن است باعث ایجاد احساس سفت شدن زیر شکم در مردان شود.
شما می توانید از طریق سامانه نوبت دهی پزشکی آنلاین طبینجا از متخصص داخلی ما نوبت بگیرید.