آیا تا به حال شرایط مدفوع چربی که به سختی دفع می شود را تجربه کرده اید؟ نگران نباشید. همه ما هر از چند گاهی ممکن است از اسهال چرب رنج ببریم. با این وجود چربی در مدفوع می تواند به اختلالی در روده مانند پانکراتیت، IBS یا سنگ صفرا اشاره داشته باشد. برای اینکه بفهمید چه عاملی باعث ایجاد مدفوع روغنی در شما شده، بهتر است با ادامه این مطلب همراه ما باشید.
اسهال چرب چیست؟
استئاتوره اصطلاح پزشکی است که به چربی در مدفوع اطلاق می شود. چربی موجود در مدفوع می تواند باعث شکل گیری مدفوع حجیم و شناوری شود که ظاهری روغنی داشته و بوی بدی می دهد. بنابراین اسهال چرب حاوی نوعی چربی است که دستگاه گوارش قادر به جذب آن نبوده است.جذب چربی به عملکرد کیسه صفرا، آنزیم های لیپازهای پانکراس و عملکرد طبیعی روده بستگی دارد.
عدم وجود صفرا اغلب به دلیل انسداد مجاری صفراوی است و می تواند باعث ایجاد مدفوع چرب کم رنگ و تقریبا زرد شود.
عدم وجود لیپازهای پانکراسی مشکل نادری است، اما می تواند در نتیجه بیماری لوزالمعده، مانند فیبروز کیستیک یا ناهنجاری های از بدو تولد رخ دهد.
التهاب پوشش روده که ممکن است با بیماری هایی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و بیماری سلیاک ایجاد شود، در جذب چربی ها تداخل ایجاد می کند. همچنین، برداشتن بخشی از روده با عمل جراحی ممکن است روی جذب چربی تاثیر گذار باشند.
اغلب، اسهال چرب مشکل کوتاه مدتی است که به رژیم غذایی یا عفونت مربوط می شود. با این حال، اگر بیش از دو هفته به طول بینجامد، شدیدتر شده یا با علائم دیگری همراه شود، ممکن است حاکی از یک وضعیت جدی تر باشد. در صورت داشتن مدفوع خونی، مدفوع سیاه یا قیری متمایل به قرمز، مدفوع همراه با چرک، درد یا گرفتگی شدید شکم یا تب شدید، سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
علائم دفع چربی از طریق مدفوع
استئاتوره ممکن است با علائم دیگری همراه باشد، که بسته به بیماری زمینه ای، اختلال یا شرایط دیگر متفاوت است. شرایطی که دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد ممکن است سایر سیستم های بدن را نیز درگیر کند.
اسهال چرب ممکن است با سایر علائم تاثیر گذار بر روی سیستم گوارشی همراه باشد از جمله:
• دل پیچه، درد یا گرفتگی شکم
• ورم، اتساع یا نفخ شکم
• مدفوع با بوی بد غیرطبیعی
• مدفوع خونی (خون ممکن است قرمز، سیاه یا قیری باشد)
• اسهال
• گاز معده
• حالت تهوع بدون استفراغ یا همراه با آن
• مدفوع کم رنگ
اسهال چرب ممکن است با علائم مرتبط با سایر بخش های بدن همراه باشد از جمله:
• سرفه کردن
• ادرار تیره
• عفونت های مکرر
• خارش پوست
• کاهش وزن بدون دلیل
• زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
در بعضی موارد، اسهال چرب می تواند نشانه یک بیماری تهدید کننده حیات باشد که باید به صورت اورژانسی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر این علائم، در شما یا هر فرد دیگری که در کنار او هستید وجود داشته باشد، بایستی بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
• مدفوع خونی (ممکن است بافت آن قرمز، سیاه یا قیری باشد)
• تغییر در سطح هوشیاری، مانند از دست دادن حواس یا عدم پاسخگویی
• درد قفسه سینه، گرفتگی قفسه سینه، فشار قفسه سینه یا تپش قلب
• تب بالا
• عدم تولید ادرار در بزرگسالان یا عدم مرطوب شدن معمول پوشک در نوزاد
• مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، دشواری تنفس یا تنفس دشوار
• سفتی شکم
• درد شدید شکم یا درد شدید ناگهانی
علت اسهال چرب
استئاتوره موقت ممکن است در اثر تغییرات رژیم غذایی یا عفونت های روده ای ایجاد شود. استئاتوره مداوم یا اسهال چرب مزمن ممکن است در اثر بیماری های تاثیر گذار روی دستگاه صفراوی، لوزالمعده یا روده ها اتفاق بیفتد.
دلایل روده ای استئاتوره
اسهال چرب ممکن است به دلیل شرایط تاثیر گذار روی روده ها ایجاد شود، مانند:
• عفونت باکتریایی، انگلی یا ویروسی دستگاه گوارش
• جراحی چاقی (کاهش وزن)
• بیماری سلیاک (حساسیت شدید به گلوتن موجود در گندم و سایر غلات که باعث آسیب روده می شود)
• عدم تحمل غذایی (مشکل هضم برخی غذاها بدون علائم آلرژی غذایی)
• بیماری التهابی روده (از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو)
• سندرم روده کوتاه (کوتاه شدن روده)
دلایل صفراوی استئاتوره
همچنین احتمال ایجاد اسهال چرب به دلیل برخی بیماری های دستگاه صفراوی وجود دارد از جمله:
• آترزی صفراوی (وضعیتی که هنگام تولد وجود داشته و شامل عدم رشد مجاری صفراوی است)
• تنگی صفراوی (باریک شدن مجرای صفراوی مشترک یا لوله ای که صفرا را از کبد و کیسه صفرا به روده منتقل می کند)
• کلانژیوکارسینوما (سرطان مجاری صفراوی یا کیسه صفرا)
• سنگ صفرا
دلایل استئاتوره مربوط به لوزالمعده
برخی از شرایط تأثیر گذار بر روی لوزالمعده هم می توانند باعث دفع چربی از طریق مدفوع شوند مانند:
• کمبود مادرزادی لیپاز پانکراس (ناهنجاری تولید آنزیم لیپاز در پانکراس که از بدو تولد وجود دارد)
• فیبروز کیستیک (اختلال ژنتیکی که در عملکرد ریه و پانکراس تداخل ایجاد می کند)
• سرطان پانکراس
• پانکراتیت (التهاب پانکراس)
عوارض احتمالی اسهال چرب
از آنجا که استئاتوره می تواند به دلیل بیماری های جدی باشد، عدم مراجعه به موقع به پزشک و درمان می تواند منجر به عوارض جدی و آسیب دائمی شود.(1) برخی از عوارضی که ممکن است به دنبال عدم درمان به موقع ایجاد شود، شامل موارد زیر است:
• کم خونی
• عدم رشد کافی در نوزادان و کودکان
• عفونت های مزمن
• مشکلات رشد در کودکان
• انسداد روده و پارگی دیواره روده
• تغذیه نامناسب به دلیل استفراغ، اسهال یا کاهش میل به غذا خوردن
• گسترش سرطان
• گسترش عفونت
• جراحی برای برداشتن قسمت هایی از دستگاه گوارش به دلیل عفونت جدی یا بیماری بدخیم
سئوالات شایع درباره اسهال چرب
چه غذاهایی باعث مدفوع چرب می شوند؟
مدفوع چرب به طور کلی نشانه سوء جذب روده است که با شرایطی مانند بیماری سلیاک، پانکراتیت مزمن، کمبود لاکتاز و غیره همراه است. این شرایط روندهای تجزیه و جذب چربی را مختل می کنند. در اصل، هر غذایی که شرایط زمینه ای دفع چربی را تشدید کند، می تواند باعث دفع اسهال چرب شود. شواهد کمی در مورد ارتباط بین مصرف مغزهای خوراکی، روغن های طبیعی و مصنوعی با دفع چربی از طریق مدفوع وجود دارد.
آیا قهوه می تواند باعث دفع مدفوع چرب شود؟
هیچ مطالعه ای در زمینه ارتباط قهوه و اسهال چرب انجام نشده. کافئین موجود در قهوه یک محرک قوی برای عضلات صاف روده است و در نتیجه می تواند تا اندازه ای بر عملکرد روده تأثیر بگذارد. گاهی اوقات نوع شیر مصرفی در قهوه می تواند باعث اسهال چرب در بیماران مبتلا به کمبود آنزیم لاکتاز شود.
چرا در زمان بارداری مدفوع روغنی اتفاق می افتد؟
مدفوع چرب می تواند در اثر شرایط کلستاز کبدی بارداری (ICP)ایجاد شود. کلستاز اصطلاحی است که برای توصیف شرایط کاهش صفرا و یا دفع آن استفاده می شود زیرا صفرا برای جذب چربی ضروری است. ICP می تواند باعث سوء جذب چربی شده و از این رو باعث دفع مدفوع روغنی شود. کلستاز بارداری معمولاً در اواخر سه ماهه دوم و یا سه ماهه سوم بارداری ایجاد می شود و پس از زایمان به سرعت برطرف می شود. این وضعیت همچنین باعث خارش پوست و افزایش غلظت اسید صفراوی سرم می شود. علت ICP کاملاً شناخته نشده، اما احتمالاً ترکیبی از استعداد ژنتیکی، عوامل هورمونی و عوامل محیطی را شامل می شود.
آیا بعد از جراحی بای پس معده احتمال بروز اسهال وجود دارد؟
بله. برخی از انواع جراحی های بای پس معده می توانند به ایجاد چنین مشکلی دامن بزنند. این روش ها به منظور کاهش اثر جذب مواد مغذی انجام می شوند، که با کوتاه کردن طول روده کوچک می توانند باعث ایجاد چنین شرایطی گردند.
علت دیده شدن مدفوع به صورت اسهال چرب و آبکی چیست؟
مدفوع آبکی معمولاً چرب یا روغنی بوده و بیشتر به دلیل جذب کم مواد مغذی یا نفخ زیاد شکم رخ می دهد. نفخ شکم می تواند ناشی از مصرف غذاهایی باشد که هضم آن دشوار است، مانند فیبر یا غذاهایی که بدن نسبت به مصرف آن تحمل ندارد.
اگر اسهال چرب شما مداوم است یا باعث نگرانیتان شده، می توانید با متخصصین گوارش طبینجا در این باره مشورت نمایید.
