یکی از بیماری هایی که در والدین کودکان باعث ایجاد نگرانی می شود و هنگام وقوع اضطراب زیادی را در والدین ایجاد می کنید، تشنج است. بسیاری از کودکان این حالت را حداقل یکبار در طول عمر خود تجربه میکنند. این کودکان معمولا از هوش و عملکرد کاملا نرمال برخوردارند و نیاز به مراقبت خاصی ندارند .
تشنج چیست؟
تشنج بروز حرکات غیرطبیعی در کودک ناشی از فعالیت غیر طبیعی تعدادی از نورون ها و تغییر در فعالیت الکتریکی مغز می باشد که می تواند به شکل های مختلفی بروز پیدا کند. شایعترین شکل تشنج در کودکان تشنج در همراهی با تب است که معمولا پایان خوبی دارد.
انواع تشنج کدامند؟
تشنج در کودکان ممکن است همراه با تب یا بدون تب باشد. تشنج با تب شیوع بالایی دارد و از سن شش ماهگی ممکن است اتفاق بیفتد ولی بعد از 6 سالگی احتمال بروز آن کم می شود. علت تب بروز عفونت در قسمتی از بدن است که ممکن است از یک عفونت ساده مثل عفونت گوش تا عفونت خطرناکی مثل مننژیت متفاوت باشد. در این تشنج با وجود تظاهرات ترسناکش و نگرانی زیاد والدین معمولا آسیبی به مغز وارد نمی شود، معمولا مدت زمان ان کمتراز 5 دقیقه است و نیازی به مصرف داروی ضد تشنج وجود ندارد. گاهی تب قبل از بروز تشنج اتفاق می افتد و گاهی بعد از رخ دادن تشنج بدن کودک شروع به داغ شدن می کند .
نکات مهم تب و تشنج
در تب و تشنج مهمترین نکته پیدا کردن منشا تب است. تشنج بدون تب در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد و علل مختلفی از جمله اختلال ساختار مغز تا اختلالات الکترولیتی وآزمایشگاهی و گاهی علل ژنتیکی دارد.
انواع مختلف شکل های بروز تشنج
تشنج ممکن است بصورت خیرگی و در حد چند ثانیه باشد و والدین کودک متوجه وقوع ان نشوند، این حالت گاهی فقط باعث جاافتادن های لحظه ای کودک از دروس مدرسه می شود . گاهی تشنج با حرکات غیر طبیعی چشم ها به یک سمت یا به بالا بروز می کند. گاهی تشنج باعث از دست دادن هوشیاری و افتادن کودک روی زمین می شود. برخی اشکال تشنج با حرکات غیر طبیعی بدن همراه است که ممکن است فقط یک اندام یا همه اندام هارا درگیر کند. کودک دچار حرکات پرشی در اندام ها می شود و بدن شروع به لرزش می کند.هنگام تشنج ممکن است لب های کودک سیاه شوند و فک کودک قفل شود. در کنار این حرکات کودک ممکن است بی اختیاری ادراری نیز پیدا کند .
هنگام تشنج کودک چه باید کرد ؟
- اولین نکته حفظ آرامش است. در زمان وقوع تشنج مضطرب نشوید و در کنار کودک بمانید.
- کودک را به حالت خوابیده در بیاورید تا از افتادن کودک روی زمین و آسیب ناشی از سقوط کودک جلوگیری کنید .
- کودک را به پهلو بخوابانید تا اگر دچار استفراع شد اسپیره نکند و راه هوایی کودک مسدود نشود.
- اطراف کودک را از وسایل خطرناک و اجسامی مثل میز و صندلی خالی کنید تا به خود آسیب نرساند و لباس های کودک را آزاد کنید.
- به هیچ عنوان سعی نکنید فک کودک را به زور باز کنید، فقط مطمئن شوید که زبان کودک بین دندان ها گیر نکرده است.
- سعی نکنید جلوی حرکات غیرطبیعی کودک را بگیرید و اورابغل کنید.
- اگر لب های کودک شروع به سیاه شدن کرد یعنی نفس نمی کشد و در این مواقع اگر از عملیات احیا اگاهی دارین سریعا آن را را شروع کنید و درغیر اینصورت سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
- اگر کودک تب دار است به هیچ عنوان کودک را زیر آب سرد نبرید یا پاشویه نکیند. فقط بعد از اتمام تشنج از شیاف استامینوفن استفاده کنید.
- اگر قبلا کودک دچار تشنج شده و دکتر دارویی مقعدی جهت کنترل تشنج در زمان بروز آن تجویز کرده است انرا با احتیاط بصورت مقعدی استفاده کنید. به هیچ عنوان هنگام تشنج داروی خوراکی به کودک ندهید !
- بعد از تمام شدن تشنج کودک معمولا به خواب عمیقی فرو می رود و خواب آلود می شود ،این حالت طبیعی است، لطفا در بیدار کردن کودک تلاش نکیند.
- بعد از اتمام تشنج از دادن مواد عذایی و حتی اب به کودک بپرهیزید زیرا کودک هنوز کامل هوشیار نشده و احتمال بروز مجدد تشنج وجود دارد و ممکن است موجب حالت خفگی در کودک شود و زندگی کودک شما را به خطر بیندازد .
- بعد از اتمام تشنج کودک را سریعا به اورژانس ببرید، زیرا امکان بروز مجدد تشنج در ساعت های آینده وجود دارد و علت تشنج نیز باید بررسی شود. برخی مواقع علت تشنج افتادن قند و یا پایین بودن کلسیم و سایر الکترولیت هاست و انجام آزمایش لازم است . درمواقع همراهی تب با تشنج باید علت تب کودک مشخص شود ، همانطور که اشاره شد گاهی تب علل خطرناکی مثل مننژیت دارد .
نکات قابل اهمیت جهت پیشگیری از تشنج
در صورتی که کودک تحت درمان دارویی قرار گرفته داروها را همیشه همراه داشته باشید و به موقع در اختیار کودک دلبندتان قرار دهید. هیچگاه خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید. در مورد برخی داروهای ضد تشنج که بصورت شربت تجویز می شوند حتما باید به درستی قبل از مصرف شیشه تکان داده شود زیرا درغیر اینصورت غلظت دارو در ته شیشه بیشتر خواهد شد و ممکن است اثردهی دارو را کاهش داده و حتی گاهی باعث بروز مسمومیت در کودک می شود.
در کودکانی که سابقه تب و تشنج دارند والدین باید هربار کودک تب می کند سریعا با استفاده از دارو و تن شویه و مصرف مایعات خنک دمای بدن کودک را به دمای نرمال برسانند زیرا تب عاملی برای مستعد کردن کودک به تشنج است. به یاد داشته باشید حتی در صورتی که کودک دلبند شما داروی ضد تشنج استفاده می کند تب کودک باید کنترل شود زیرا تب آستانه بروز تشنج در سلول های مغزی را پایین می اورد و داروهای ضد تشنج تاثیری در کاهش دمای بدن کودک ندارند.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودکان ما نوبت بگیرید.