مولتیپل اسکلروزیس (MS) بیماری خودایمنی است که با بسیاری از بیماری‌های دیگر علائم مشترک دارد، که این خود می‌تواند به معنای تشخیص اشتباه باشد.
ام اس حدود 1 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار داده است. با این حال، کارشناسان بر این باورند که از هر 5 نفر مبتلا به ام اس حدود 1 نفر ممکن است تشخیص نادرست داشته و مبتلا به یکی از بیماری های شبه ام اس باشد.
تشخیص قطعی این بیماری شامل رد کردن وضعیت های دیگر و بررسی علائم و نشانه‌هایی است که مختص ام اس است. متخصصان پزشکی از این فرآیند به عنوان تشخیص افتراقی یاد می کنند.
در ادامه این مقاله طبینجا به توصیف بیماری ام اس، از جمله علائم، علل و درمان آن پرداخته، همچنین شیوع میزان تشخیص اشتباه این بیماری توسط پزشکان را مورد بررسی قرار می دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ام اس در بارداری را مطالعه کنید.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با بیماری‌های خود ایمنی مقاله شایع ترین بیماری‌های خودایمنی بدن را مطالعه کنید.
مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
ام اس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه غلاف میلینی محافظت کننده و عایق اعصاب مغز و نخاع را مورد حمله قرار می دهد. در نتیجه این امر ارتباط بین مغز و سایر قسمت های بدن مختل می شود.
به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، علائم ام اس می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد اما ممکن است شامل موارد زیر گردد:
مشکلات بینایی مانند:
- سوزن سوزن شدن، بی حسی یا درد در صورت، تنه یا اندام ها
- ضعف عضلانی در دست ها و پاها، گاهی اوقات با اسپاسم دردناک
- مشکلات تعادل و هماهنگی
- مشکل کنترل مثانه
- سرگیجه که ممکن است متناوب یا ثابت باشد
- مشکلات شناختی و خستگی ذهنی
- تغییرات خلقی، مانند افسردگی
انواع بیماری شبه ام اس
1. میگرن
میگرن یک بیماری عصبی پیچیده است که باعث سردردهای ضربان دار متوسط تا شدید، به طور معمول در یک طرف سر می شود. سایر علائم احتمالی میگرن عبارتند از:
- حالت تهوع
- احساس سرگیجه و عدم تعادل
- افزایش حساسیت به نور و صدا
- اختلالات بینایی، مانند تاری دید یا چشمک زن
- بی حسی در دست که به سمت بالا و به سمت صورت حرکت می کند
- مه ذهنی
- کارشناسان از علت دقیق میگرن اطلاع ندارند. با این حال، تغییرات موقتی در مواد شیمیایی، اعصاب و رگ‌های خونی داخل مغز احتمالاً در بروز آن نقش دارند.
درمان
اگرچه هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد، اما درمان ها می توانند به کاهش فراوانی و شدت آن کمک کنند. گزینه های درمانی احتمالی عبارتند از:
- مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن
- تریپتان ها، که داروهای مسکن تجویزی هستند با انقباض عروق خونی گشاد شده در اطراف مغز عمل می کنند
- داروهای ضد تهوع یا بیماری حرکت
2. سندرم جدا شده رادیولوژیک (RIS)
سندرم جدا شده رادیولوژیک (RIS) یک بیماری عصبی است که با تغییرات یا ضایعات در مغز یا نخاع مشخص شده و یکی از بیماری های شبه ام اس به حساب می آید. بیش از نیمی از افراد مبتلا به RIS در عرض 10 سال به ام اس مبتلا می شوند.
علائم RIS عبارتند از:
- سردرد
- از دست دادن عکس العمل غیر ارادی اندام
- ضعف در بازوها و پاها
- مشکلات شناختی، مانند از دست دادن حافظه یا مشکلات درک
- تغییرات خلقی، مانند اضطراب و افسردگی
درمان
در حال حاضر هیچ درمانی برای RIS وجود ندارد. اگر علائم دیگری وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است به سادگی بیمار را برای علائم در حال پیشرفت ام اس، مورد بررسی قرار دهد. در غیر این صورت، پزشک داروهایی را برای درمان علائم تجویز می کند.
3. اسپوندیلوپاتی
اسپوندیلوپاتی اختلالاتی است که بر تک تک استخوان ها یا مهره های ستون فقرات تأثیر می گذارد. این شرایط شبه ام اس معمولاً شامل التهاب مهره ها می شود. برخی موارد آن مانند:
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- آرتریت انتروپاتیک
- آرتریت پسوریاتیک
- آرتریت واکنشی
- اسپوندیلوآرتریت تمایز نیافته
- اسپوندیلوآرتریت نوجوان
اسپوندیلوپاتی معمولاً شامل علائم زیر می گردد:
- سفتی در ستون فقرات
- درد و التهاب در قسمت پایین کمر
- درد لگن
- تورم در بازوها و پاها
- درد و سوزش چشم
- خستگی
درمان
اسپوندیلوپاتی ها اغلب مزمن هستند، به این معنی که شرایط مادام العمری را دارند. با این حال، داروهای زیر می توانند به مدیریت این شرایط و کاهش علائم کمک کنند:
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضد روماتیسمی
4. نوروپاتی
نوروپاتی اصطلاح پزشکی برای آسیب یا اختلال عملکرد عصبی است که علل آن شامل:
- آسیب فیزیکی به اعصاب ناشی از جراحت یا جراحی
- عفونت های خاص مانند:
زونا
بیماری لایم
HIV - برخی از بیماری های زمینه ای مانند:
دیابت
کم کاری تیروئید
کمبود ویتامین B12
بیماری سلیاک
روماتیسم مفصلی
لوپوس
لنفوم - قرار گرفتن در معرض برخی از سموم، مانند:
آرسنیک
جیوه
سرب - علائم نوروپاتی بستگی به نوع آن دارد. علائم احتمالی عبارتند از:
بی حسی و گزگز در مهره ها و اندام های انتهایی
کاهش حساسیت به لمس و دما
افزایش حساسیت به محرک های غیر دردناک و در نتیجه درد غیرمنتظره
مشکلات هماهنگی و تعادل
ضعف یا فلج عضلانی
یبوست یا اسهال
ضربان قلب سریع
تعریق بیش از حد
بی اختیاری ادراری
دوبینی
ضعف در یک طرف صورت
درمان
درمان نوروپاتی به علت زمینه ای و علائمی که فرد تجربه می کند بستگی دارد. گزینه های درمانی عبارتند از:
داروهایی برای دردهای عصبی مانند:
- آمی تریپتیلین
- دولوکستین
- پره گابالین و گاباپنتین
- ترامادول
- کرم کپسایسین برای درمان درد یا ناراحتی پوست
- داروها برای درمان علائم خاص
5. بیماری عروق کوچک مغزی (CSVD)
CSVD عروق خونی کوچک مغز را تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد ضایعات می شود. علت زوال عقل از نوع عروقی بوده و همچنین می تواند منجر به سکته شود. اگرچه عوامل متعددی ممکن است باعث CSVD شوند، شایع ترین عوامل خطر عبارتند از:
- فشار خون
- دیابت
- هایپرلیپیدمی
- سیگار کشیدن
علائم و عوارض CSVD عبارتند از:
- سکته
- زوال شناختی
- زوال عقل
- اختلالات روانی
- راه رفتن غیر طبیعی
- بی اختیاری ادراری
درمان
درمان CSVD بر داروهایی متمرکز است که رگ‌های خونی کوچک را شل کرده، جریان خون را بهبود بخشیده و فشار خون را کاهش می‌دهد. برخی تغییرات سبک زندگی نیز می تواند به مدیریت CSVD کمک کند. به عنوان مثال می توان به خوردن یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی منظم اشاره کرد.
سایر بیماری های شبه ام اس
به گفته انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس (NMSS)، بیماری ها و شرایط بسیار شبه ام اس وجود دارند که می توانند علائمی مشابه علائم ام اس ایجاد کنند. برخی از این موارد عبارتند از:
- عفونت های سیستم عصبی مرکزی (CNS) مانند:
بیماری لایم
سیفلیس
HIV - شرایطی که باعث التهاب CNS می شوند، مانند:
واسکولیت
لوپوس
سارکوئیدوز
اختلالات دمیلینه کننده غیر ام اس، مانند نورومیلیت اپتیکا و آنسفالومیلیت حاد منتشر. - اختلالات ژنتیکی یا ارثی مانند:
بیماری میتوکندری
بیماری های تحلیل برنده مخچه
بیماری نورون حرکتی
تومورهای مغزی
کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی، از جمله مس و ویتامین B12
کلام آخر
همانطور که گفته شد، بیماری ها و شرایط مختلفی علائم مولتیپل اسکلروزیس را ایجاد می کنند، بنابراین ارزیابی دقیق بایستی توسط پزشک صورت بگیرد.
در صورتی که نیاز به راهنمایی دقیق در این باره دارید می توانید با متخصصین مغز و اعصاب طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.