سارکوئیدوز یک بیماری نادر است که در اثر التهاب ایجاد می شود. اگرچه این وضعیت معمولاً در ریه‌ها و غدد لنفاوی دیده می شود، اما تقریباً در هر عضویی می‌تواند رخ دهد.
این شرایط در ریه ها سارکوئیدوز ریوی نامیده شده و باعث ایجاد توده های کوچکی از سلول های التهابی در ریه ها می گردد. این توده ها گرانولوم نامیده شده و می توانند بر نحوه عملکرد ریه ها تأثیر بگذارند. گرانولوم ها به طور کلی و خود به خود بهبود یافته و ناپدید می شوند. بنابراین التهاب برگشت پذیر است اما، اگر بافت ریه بهبود نیابد، گاهی اوقات بافت ریه می تواند ملتهب باقی مانده و زخمی و سفت شود. در نهایت به این بیماری فیبروز ریوی اطلاق می گردد که در آن ساختار ریه ها تغییر یافته و می تواند بر روی تنفس تأثیر بگذارد. برونشکتازی نیز اتفاق دیگری است که می تواند در این میان رخ دهد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که بسته هایی در لوله های هوای ریه ایجاد شده و عفونی می شوند. اما، این مشکلات چندان رایج نیستند.
علت سارکوئیدوز ریوی
علت بروز این بیماری ریوی ناشناخته است. اما پزشکان بر این باورند که باکتری ها، ویروس ها یا مواد شیمیایی ممکن است در ایجاد این بیماری دخیل باشند. البته ممکن است علت بروز این بیماری ها ژنتیکی باشد. این شرایط بدان معناست که اگر فردی از خانواده نزدیکش به سارکوئیدوز مبتلا باشد، احتمال ابتلای آن به سارکوئیدوز بیشتر می گردد. با این وجود این بیماری همچنان یک حوزه تحقیقاتی فعال است.
علائم
اکثر افراد مبتلا به سارکوئیدوز علائمی نداشته و احتمالاً از وجود این بیماری در خود اطلاع چندانی ندارند. این وضعیت قادر است بسیاری از اندام ها را تحت تاثیر قرار داده و علائم مختلفی را ایجاد کند. حتی امکان کاهش مقدار هوایی نگه داری شده در ریه ها و ایجاد سفتی ریه به دنبال آن وجود دارد.
موارد زیر شایع ترین علائم سارکوئیدوز ریوی است. با این حال، هر فردی ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. علائم این وضعیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس، که اغلب با فعالیت بدتر می شود.
- سرفه خشکی که از بین نمی رود.
- درد قفسه سینه
- خس خس سینه
سارکوئیدوز همچنین قادر است علائمی ایجاد کند که مستقیماً به ریه ها مربوط نمی شود، مانند:
- احساس بیماری یا تب
- خستگی مفرط
- تب
- التهاب چشم و درد، سوزش، تاری دید و حساسیت به نور
- چشمان قرمز و دردناک با بینایی ضعیف
- تعریق شبانه
- درد در مفاصل، استخوان ها و عضلات
- بثورات پوستی، توده ها و تغییر رنگ در صورت، بازوها یا ساق پا
- تورم غدد لنفاوی در صورت، گردن، زیر بغل یا کشاله ران
- ریتم غیر طبیعی قلب یا درد قفسه سینه
- کاهش وزن
کسالت و خستگی
احساس خستگی یا کسالت ممکن است اوایل اتفاق بیافتد و اغلب آخرین علامتی است که از بین می رود. درمان خستگی نیز اغلب سخت بوده و مهم است که اطرافیان شما وجود این شرایط را در شما درک کنند. بهتر است خستگی را جدی بگیرید چرا که این نشانه ای است که باید به متخصص مراجعه کنید.
علائمی مانند تپش قلب و تنگی نفس بدون دلیل نیز باید بسیار جدی گرفته شود. این علائم ممکن است به دلیل بیماری قلبی، از جمله سارکوئیدوز تاثیرگذار بر روی قلب ایجاد شده باشند.
سارکوئیدوز حاد
در برخی موارد، علائم به طور ناگهانی ظاهر می شوند، اما مدت زمان زیادی به طول نمی انجامند. به این بیماری سارکوئیدوز حاد گفته می شود. علائم شایع سارکوئیدوز حاد عبارتند از تورم غدد لنفاوی، تب، خستگی، درد مفاصل و توده یا بثورات روی پاها.
سارکوئیدوز مزمن
اگر علائم شما به کندی ایجاد شده و مدت زمان بیشتری به طول بینجامند، به آن سارکوئیدوز مزمن گفته می شود. این وضعیت بدان معنی است که این شرایط طولانی مدت است. افراد مبتلا به سارکوئیدوز طولانی مدت ممکن است علائم کمتری را تجربه کنند، اما علائم با گذشت زمان بدتر می شوند.
آیا علائم همیشگی هستند؟
برخی از افراد هرگز علائم قابل توجهی را تجربه نمی کنند. در این مورد، تنها در صورتی ممکن است متوجه وجود این بیماری در خود شوید که به دلایل دیگری تحت عکسبرداری اشعه ایکس از قفسه سینه قرار بگیرید.
علائم سارکوئیدوز ریوی ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. برای تشخیص دقیق تر بهتر است با پزشک خود در این باره صحبت کنید.
تشخیص
علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معاینه بالینی، آزمایشات مورد استفاده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه: این روش نوعی آزمایش تصویربرداری است که برای ارزیابی ریه ها و همچنین قلب مورد استفاده قرار می گیرد. اشعه ایکس قفسه سینه ممکن است اطلاعات مهمی در مورد اندازه، شکل و محل ریه ها، برونش ها (لوله های تنفسی بزرگ) و مدیاستن (ناحیه وسط قفسه سینه که ریه ها را جدا می کند) را نشان دهد.
- سی تی اسکن. یک آزمایش تصویربرداری که از اشعه ایکس و فناوری رایانه برای تولید تصاویر یا برش های افقی یا محوری از بدن استفاده می کند. سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن از جمله ریه ها را نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس معمولی دارد. آنها می توانند برای تشخیص بیماری های ریوی، نظارت بر پیشرفت بیماری و ارزیابی پاسخ به درمان استفاده شوند.
- تست های عملکرد ریوی. آزمایشاتی هستند که به اندازه گیری توانایی ریه ها برای حرکت هوا به داخل و خارج از ریه کمک می کنند. آزمایش ها معمولاً با دستگاه های خاصی انجام می شود که فرد بایستی در آن تنفس کند.
- آزمایشات خون. از این روش می توان برای بررسی میزان دی اکسید کربن و اکسیژن در خون، ارزیابی عملکرد کبد و کلیه و جستجوی عفونت و سایر بیماری ها استفاده کرد.
- برونکوسکوپی. یک لوله بلند، نازک و منعطف با یک منبع نوری که در انتهای گلو و داخل ریه ها قرار می گیرد. این روش به پزشک اجازه می دهد تا برونش ها، راه های هوایی اصلی ریه ها را مشاهده نموده و از آن برای کمک به ارزیابی و تشخیص مشکلات ریوی انجام می شود. نمونه‌برداری از بافت ریه (بیوپسی) و شستشوی ریه (لاواژ) که سلول‌ها را از ریه‌ها خارج می‌کند، می‌تواند با کمک روش برونکوسکوپی انجام گیرد.
- لاواژ برونش آلوئولار. این روشی است که در آن یک محلول نمکی استریل از طریق برونکوسکوپ وارد ریه ها شده و سپس ساکشن می شود. سالین سلول های دستگاه تنفسی تحتانی را حمل نموده، به طوری که می توان آنها را زیر میکروسکوپ بررسی کرد تا به شناسایی التهاب و عفونت کمک کنند. از طرفی می تواند به رد علل خاص کمک نماید.
- بیوپسی ریه. آزمایشی است که در آن یک قطعه کوچک از بافت، سلول یا مایع از ریه ها خارج شده و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
سارکوئیدوز معمولا زمانی تشخیص داده می شود که سایر اختلالات ریوی رد شوند.
درمان سارکوئیدوز ریوی
درمان این بیماری ریه به طور کلی برای کنترل علائم و بهبود عملکرد اندام های تحت تأثیر بیماری انجام می شود. داروهای استروئیدی، مانند پردنیزون، ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. می توان آن را از طریق دهان یا استنشاق مصرف کرد. داروهای دیگر، مانند متوترکسات، ممکن است در موارد شدید یا در صورت عمل نکردن استروئیدها مورد استفاده قرار گیرند.
در بسیاری از موارد، هیچ درمانی برای سارکوئیدوز ریوی مورد نیاز نیست. درمان های مختلف برای افراد متفاوت ممکن است بهتر عمل کنند. البته گاهی اوقات بیش از یک درمان استفاده می شود و اکثر داروهای مورد استفاده برای درمان سارکوئیدوز، سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
همچنین می‌توانید از یک برنامه توانبخشی شامل آموزش، ورزش و حمایت استفاده کنید. در موارد شدیدی که شایع نیستند، ممکن است به اکسیژن درمانی و حتی پیوند ریه نیاز داشته باشید.
اگر علائم نگران کننده ای را در ریه های خود احساس می کنید، می توانید در این باره با متخصصین ریه طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.
