دفع مدفوع خونی میتواند ترسناک باشد. ممکن است خودتان متوجه خون در در مدفوع شوید و یا از طریق آزمایشی که پزشکتان درخواست میکند. با این که وجود خون در مدفوع میتواند نشانهای از یک مشکل جدی باشد، همیشه هم اینطور نیست. در متن پیش رو قصد داریم تا شما را با علل مدفوع خونی، پیگیری و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله میخوانید:
• مدفوع خونی چیست؟
• درصورت شک به مدفوع خونی، دنبال چه چیزی بگردیم؟
• علت مدفوع خونی چیست؟
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
• مدفوع خونی چگونه تشخیص داده میشود؟
• مدفوع خونی چگونه درمان میشود؟
مدفوع خونی چیست؟
اگر بعد از اجابت مزاج متوجه دفع خون شدید، و یا در مدفوعتان خون دیدید شما مبتلا به مدفوع خونی هستید. مدفوع خونی علل بسیار زیادی دارد و میتواند نشان دهندهی طیف گستردهای از بیماریها باشد. براسا مطالعات کلینیک کلیلود، هموروئید شایعترین علت بروز خون در مدفوع است. با این که هموروئید و بسیاری از ناهنجاریهای دیگر چندان نگران کننده نیستند، اما دفع مقادیر زیادی خون از طریق مدفوع میتواند برای شما خطرناک باشد.
درصورت شک به مدفوع خونی، دنبال چه چیزی بگردیم؟
شایعترین تظاهر مدفوع خونی، مشاهده خون در توالت یا مدفوع آغشته به خون است. با این حال گاهی ممکن است خون در مدفوع دیده نشود و پزشک براساس علائم و شرایط شما تست خونی درخواست کند که وجود خون در مدفوع را اثبات کند. مهم است که به رنگ مدفوع و رنگ خونی که دفع میکنید دقت کنید. زیرا این هر دو به پزشک برای تشخیص بیماری شما کمک میکنند:
-دفع خون روشن عموما نشاندهندهی دفع خون از سیستم گوارشی تحنتانی شامل رکتوم و رودهی بزرگ است.
-دفع خون قرمز تیره ممکن است نشاندهندهی دفع خون از رودهی باریک یا نواحی ابتدایی رودهی بزرگ باشد.
-مدفوع شل و سیاه ممکن است نشاندهندهی دفع خون از سیستم گوارشی فوقانی شامل معده و نواحی فوقانی رودهی باریک باشد.
ممکن است علاوه بر دفع خون هر یک از علائم زیر را هم تجربه کنید:
-سرگیجه
-بیهوش شدن
-درد و گرفتگی شکم
-کاهش وزن ناخواسته
-حالت تهوع و استفراغ
علت مدفوع خونی چیست؟
علل مختلفی برای بروز این ناهنجاری وجود دارند. عوامل مستعدکننده ممکن است خفیف یا شدید باشند.
عوامل سادهتر شامل:
-شکاف مقعدی یا پارگی کوچک در بافت مقعد
-یبوست یا دفع تکههای سفت و خشک مدفوع
-هموروئید یا وریدهایی که در ناحیهی مقعد تحریکپذیر میشوند
-پولیپ یا رشد غیرطبیعی دیوارهی رکتوم و یا رودهی بزرگ
ناهنجاریهای جدیتری که میتوانند باعث دفع مدفوع خونی شوند:
-سرطان مقعد
–بیماری التهابی روده یا IBD که شامل بیماری کرون و کولیت اولسر است
-عفونت سیستم گوارشی از قبیل سالمونلا
علل کمتر شایع دفع مدفوع خونی شامل ناهنجاریهای مرتبط با تشکیل لختههای خون و آلرژی به برخی مواد غذایی خاص است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
دفع مدفوع خونی در مدت طولانی میتواند خطرناک باشد و باعث ایجاد شرایط اورژانسی شود. درصورت بروز هر یک از موارد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:
-پوست سرد
-سرگیجه
-مدفوع خونی طول کشیده
-درد شکم
-تنفس سریع
-درد شدید مقعدی
-حالت تهوع شدید
درصورتی که علائمتان خفیف است و برای مثال چند قطره خون در مدفوع میبینید بهتر است پزشکتان را ملاقات کنید. با این حال چون دفع کم مدفوع میتواند درمدت کمی شدید و مشکلآفرین شود، بهتر است درمان خود را در همان مراحل اولیه آغاز کنید.
مدفوع خونی چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک ابتدا با گرفتن یک شرح حال دقیق شروع میکند. او احتمالا دربارهی علائمتان میپرسد و این که از چه زمانی آغاز شدهاند. او همچنین احتمالا دربارهی رنگ مدفوع و خونی که مشاهده میکنید از شما میپرسد.
در قدم بعدی پزشک شما را معاینه میکند. برای این کار بعد از مشاهده، دستکش به دست میکند و سپس از طریق وارد کردن انگشت درون مقعد شما را معانیه میکند تا برخی ناهنجاریها از قبیل هموروئید را پیدا یا رد کند.
در قدم بعدی پزشک ممکن است هر یک از تستهای زیر را برای بررسی بیشتر درخواست کند:
لاواژ معده:
این تست به پزشک کمک میکند تشخیص دهد که خونریزی شما از سیستم گوارشی فوقانی است و یا تحتانی. طی این روش لولهای از طریق بینی وارد معدهتان میشود و قسمتی از محتویات معده برداشته میشود. اگر خون در آنها دیده نشود، نشان دهندهی این است که خونریزی بند آمده است و یا خونریزی از سیستم گوارشی تحتانی است.
اندوسکوپی:
طی این روش از طریق یک لولهی منغطف، دوربین کوچکی از راه دهان وارد مری و سپس معده میشود. پزشک از این طریق میتواند منبع خونریزی را شناسایی کند. علاوه بر این حین آندوسکوپی ممکن است بخشی از بافت معده جهت نمونهبرداری و ارسال به آزمایشگاه برداشته شود. به این عمل بیوپسی میگویند.
کولونوسکوپی:
طی این روش دوربن کوچکی متصل به یک لولهی منعطف از راه مقعد وارد رکتوم و رودهی بزرگ میشود. مشابه اندوسکوپی پزشک ممکن است حین کولونوسکوپی تکهای از بافت روده را جهت نمونه برداری یا بیوپسی بردارد.
آزمایش خون:
پزشک ممکن است برای شما CBC یا شمارش کامل سلولهای خونی و نیز پروفایل آهن چک کند تا اگر در معرض کم خونی هستید متوجه شود.
مدفوع خونی چگونه درمان میشود؟
درمان مدفوع خونی کاملا وابسته به علت زمینهای است.
اگر مبتلا به هموروئید باشید، انجام حمام آب گرم میتواند برای شما کمککننده باشد. همچنین پزشک ممکن است برای شما پمادهایی را تجویز کند که التهاب و تحریک ناحیه را کم کند.
اگر هموروئید شدیدتر باشد، پزشک ممکن است از روشهای تهاجمیتری از قبیل لیزر و یا جراحی استفاده کند.
مشابه هموروئید، شکاف مقعدی هم نیاز به درمان اختصاصی دارد. داروهای ضدیبوست میتوانند با درمان یبوست به بهبود علائم بیماری کمک کنند. چنانچه مبتلا به عفونت باشید، ممکن است نیاز به تجویز آنتی بیوتیک باشد.
اگر دچار خونریزی حاد شوید و منشا خونریزی از سیستم گواشی فوقانی باشد، پزشک حین آندوسکوپی سعی میکند با قرار دادن کلیپسهایی خونریزی را کنترل کند.
سرطان رودهی بزرگ نیاز به درمانهای تهاجمیتر و طولانیتری دارد. براساس شرایط و علائمتان پزشک ممکن است جراحی، شیمی درمانی و یا پرتودرمانی برای شما درخواست کند.
به عنوان درمان خانگی چیزهایی که یبوست را بهبود میدهند، میتوانند کمککننده باشند:
-خوردن غذاهایی که فیبر بالایی دارند مثل میوه و سبزیجات
-تمرینهای منظم برای پیشگیری از یبوست
-تمیز نگه داشتن ناحیهی مقعد
-نوشیدن آب کافی در روز
گرچه در نگاه اول دفع خون از مدفوع ممکن است برای شما نگرانکننده باشد، اما بهتر است آرامش خود را حفظ کنید و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
شما میتوانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین گوارش ما نوبت بگیرید.
