رنگ پریدگی به تغییر رنگ پوست و روشن‌تر شدن غیرطبیعی آن نسبت به حالت معمول گفته می‌شود. رنگ‌پریدگی پوست علل مختلفی دارد و می‌تواند در اثر کاهش خونرسانی به ناحیه‌ی درگیر رخ دهد.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با علل رنگ‌پریدگی و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• رنگ پریدگی چیست؟
• علل رنگ پریدگی
• در صورت رنگ پریدگی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
• علت رنگ پریدگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• رنگ پریدگی چگونه درمان می‌شود؟
رنگ پریدگی چیست؟
با این که اغلب افراد با شنیدن اصطلاح رنگ پریدگی، تصور می‌کنند که تغییری در رنگ پوست صورت رخ داده است، اما این حالت می‌تواند مرتبط با ناخن و رنگ سایر نقاط بدن از قبیل ملتحمه چشم هم باشد.
وقتی پوست فردی رنگ پریده شده و روشن‌تر از حد معمول دیده می‌شود، ممکن است علامتی از کاهش هموگلبین‌های اشباع از اکسیژن در مجاورت ناحیه‌ی درگیر باشد. هموگلبین پروتئینی است در بدن که وظیفه‌ی حمل اکسیژن را در خون به عهده دارد؛ عوامل مختلفی می‌توانند بر روی میزان و ساخت آن تاثیر بگذارند.
توجه به این نکته ضروری است که رنگ پریدگی با تغییر رنگ پوست ناشی از کاهش تعداد رنگدانه‌های پوستی متفاوت است.
برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی از قبیل آلبینیسم یا زالی و ویتلیگو می‌توانند ساخت رنگدانه‌های پوستی را تحت‌تاثیر قرار دهند و باعث روشن شدن رنگ پوست شوند؛ این تغییر رنگ اغلب دائمی است. تغییر رنگدانهسازی پوست همچنین ممکن است به دلیل آسیب پوستی ناشی سوختگی باشد. در این موارد ملانوسیت‌ها درگیر هستند. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که رنگدانه‌ها را در اختیار پوست قرار می‌دهند. رنگ‌پریدگی، برخلاف تغییر در رنگدانهسازی پوست اغلب اتفاقی گذراست و درصورت درمان علت زمینه‌ای برطرف می‌شود.
علل رنگ پریدگی
• کم خونی
کم خونی یا آنمی به گروهی از ناهنجاری‌ها اطلاق می‌شود که طی آن تعداد گویچه‌های قرمز خون کاهش می‌یابد. گلبول‌های قرمز خون محتوی هموگلبین هستند. هموگلبین پروتئینی است که وظیفه انتقال اکسیژن در پوست را به عهده دارد و درصورت کاهش آن ممکن است پوست فرد رنگ پریده شود.
کم خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم خونی است و در اثر کاهش ذخایر آهن بدن رخ می‌دهد. این حالت ممکن است ناشی از کاهش جذب آهن در بدن و یا به دنبال خونریزی رخ دهد.
برخی بیماری‌های خاص از جمله سرطان- به ویژه سرطان‌های سیستم گوارشی- می‌توانند باعث ایجاد کم‌خونی شوند.
آنمی می‌تواند با سایر علائم از قبیل خستگی، تنگی نفس و یا افسردگی همراهی داشته باشد. در صورتی که هر یک از علائم گفته شده را داشتید، لازم است به یک پزشک مراجعه کنید.
• خونریزی
هر نوع خونریزی وسیعی در بدن می‌تواند منجر به کاهش ذخایر آهن بدن شده و به دنبال آن سطح هموگلبین افت کرده و باعث ایجاد رنگ‌پریدگی شود.
خونریزی‌ای که آنقدر وسیع باشد که منجر به رنگ‌پریدگی شود، نیاز به بررسی فوری دارد. اگر خونریزی فعال است، زندگی فرد مبتلا در خطر است و نیاز به بررسی اورژانسی دارد.
خونریزی‌هایی که می‌توانند منجر به کم‌خونی و درنهایت رنگ‌پریدگی پوست شوند، شامل:
• خونریزی شدید دوران قاعدگی که فرد را مجبور به استفاده از بیش از 2 پد در طول یک ساعت کند و بیش از دو ساعت ادامه پیدا کند
• خونریزی شدید پس از زایمان
• خونریزی گوارشی ناشی از زخم یا ضربه
• خونریزی داخلی ناشی از آسیب
• خونریزی به دنبال جراحی
• کمبود برخی ویتامین‌ها
سوجذب و کاهش سطح برخی ویتامین‌ها در بدن می‌تواند در روند ساخت هموگلبین در بدن اختلال ایجاد کند. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین می‌تواند در اثر کمبود ویتامین ب12 یا فولات در بدن رخ دهد. کمبود این ماده در بدن می‌تواند منجر به کم‌خونی و رنگ پریدگی شدید در فرد شود.
کمبود ویتامین ب12 ممکن است در مواردی رخ دهد که بدن قادر به جذب این ویتامین نباشد.
پزشک از طریق نتایج تست‌های خونی می‌تواند کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین را تشخیص دهد. گرچه مکمل‌ها برای درمان آن کمک‌کننده هستند، اما مشکلات سوجذب نسبت به رژیم غذایی در بروز این بیماری نقش مهم‌تری دارد.
• عفونت
طیف وسیعی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به رنگ‌پریدگی شوند. یکی از انواع مهم عفونت‌ها سپسیس است که درصورت ورود باکتری‌ها به خون رخ می‌دهد. اگر باکتری منجر به آسیب به گلبول‌های قرمز شود، می‌تواند باعث بروز رنگ پریدگی شود. سپسیس یک اورژانس پزشکی است و نیاز به بستری و تجویز آنتی‌بیوتیک دارد.
رنگ پریدگی ناشی از عفونت همچنین ممکن است ناشی از هر یک از موارد زیر باشد:
• عفونت ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا
• تب
• عفونتی که سیستم تنفسی را درگیر کند و متعاقبا منجر به کاهش سطح اکسیژن شود
• خستگی
خستگی هم می‌تواند باعث شود فرد رنگ‌پریده بنظر بیاید؛ گرچه محققان هنوز نتوانستند ارتباط آن را پیدا کنند.
مطالعه‌ای که در سال 2013 صورت گرفت، نشان داد که خستگی علاوه بر رنگ‌پریدگی می‌تواند باعث شود چشم‌های فرد افتاده و قرمز بنظر برسند.
در برخی موارد خستگی -به ویژه خستگی مزمن- علامتی از یک ناهنجاری از قبیل کم‌خونی است.
• ناهنجاری‌های تنفسی
ناهنجاری‌های تنفسی می‌توانند باعث شوند اکسیژن به میزان کافی به فرد نرسد و درنتیجه رنگ‌پریده بنظر برسد. بیماری مزمن انسدادی ریه(COPD) و سرطان ریه دو مثال از این گروه ناهنجاری‌ها هستند.
مشکلات حاد تنفسی از قبیل حملات آسم و یا شوک آنافیلاکسی هم می‌توانند اکسیژن خون را بیندازند. همچنین ممکن است در برخی افراد رنگ پوست به آبی تغییر کند که به آن سیانوز گفته می‌شود.
رنگ پریدگی که ناشی از مشکلات تنفسی باشد، نشانه‌ی این است که فرد به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند. در این صورت لازم است فرد درمان مناسب را مطابق با توصیه‌ی پزشک دریافت کند و تحت اکسیژن‌درمانی قرار بگیرد.
• مسائل ژنتیکی
برخی مسائل ژنتیکی هستند که می‌توانند گلبول‌های قرمز فرد و هموگلبین‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهند. در این موارد فرد اغلب در تمام طول زندگی‌اش رنگ‌پریده بنظر می‌رسد.
یکی از این ناهنجاری‌ها کمبود گلوز-6فسفات دهیدروژناز(G6PD) یا در اصطلاح رایج بیماری « فاویسم » است. این ناهنجاری در میان مردان شایع‌تر است و منجر می‌شود که گلبول‌های قرمز پیش از بالغ شدن بشکنند و درنهایت کم‌خونی رخ دهد. فرد ممکن است بسیار رنگ پریده باشد و اطراف چشم‌هایش زرد بنظر برسد.
علائم افراد مبتلا با برخی محرک‌های خاص از قبیل باقلا تشدید می‌شود. حذف ماده‌ی محرک اغلب منجر به درمان و برطرف شدن علائم فرد می‌شود.
• سرطان
برخی سرطان‌های خاص می‌توانند منجر به رنگ پریدگی فرد شوند. برای مثال سرطان ریه می‌تواند توان تنفسی فرد را محدود کند و منجر به افت سطح اکسیژن خون شود.
همچنین لوکمی( نوعی سرطان خون) توان بدن را در تولید سلول‌های خونی کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به رنگ پریدگی شود.
• سایر علل
• کاهش تماس با نور خورشید
• حس ترس
• پوستی که بطور طبیعی رنگ پریده است
• تماس با هوای سرد
• انسداد در مسیر شریان اندام
• شوک( کاهش شدید فشار خون)
در صورت رنگ پریدگی، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هنگامی که رنگ پریدگی تنها علامت فرد است، عموما نیازیه به مراجعه اورژانسی به پزشک ندارد. اگر رنگ پریدگی طی چند روز برطرف نشد و یا به مرور بدتر شد، بهتر است پزشک خود را ملاقات کنید.
درصورتی که رنگ پریدگی با علائم زیر همراهی داشت، به پزشک مراجعه کنید:
• تب بالا
• غش
• استفراغ خونی( یا استفراغی که به شکل دانه‌های قهوه دیده شود.)
• خونریزی از مقعد
• هر تبی در نوزاد تازه به دنیا آمده
• علائم عفونت از قبیل التهاب غدد لنفاوی
• درد شکمی
• زرد شدن پوست و چشم
در صورت بروز هر یک از موارد زیر در همراهی با رنگ پریدگی نیاز به مراجعه اورژانسی است:
• رنگ پریدگی به دنبال خونریزی
• مشکلات تنفسی از قبیل تنگی نفس
• نوزاد مبتلا به عفونت تنفسی
• درد یا سردی اندام
• درد قفسه سینه
علت رنگ پریدگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
رنگ پریدگی، فشار خون پایین، افزایش تعداد ضربان قلب و غش علامت این است که شما بسیار مریض هستید و لازم است به اورژانس مراجعه کنید. شکم درد و حساسیت حین لمس می‌تواند علامتی از یک خونریزی داخلی باشد. اگر هر یک از موارد گفته شده را تجریه کنید، پزشک یک سری تست‌های اختصاصی درخواست می‌کند تا بتواند علت رنگ پریدگی را تشخیص دهد.
پزشک روند تشخیص را با گرفتن شرح حال، پرسیدن علائم و معاینه فیزیکی شروع می‌کند. در این صورت پزشک علائم حیاتی‌تان را از قبیل تعداد ضربان قلبی و فشار خون را چک می‌کند. پزشک برای تشخیص دقیق رنگ پریدگی- به ویزه اگر پوست تیره‌ای دارید- ملتحمه و سطوح مخاطی را هم در شما بررسی می‌کند و به دنبال هرگونه تغییر رنگی می‌گردد.
هر یک از تست‌های زیر ممکن است برای تشخیص علت رنگ پریدگی درخواست شوند:
• شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC: این تست می‌تواند به تشخیص کم خونی و عفونت در بدن کمک کند.
• شمارش رتیکولوسیت‌ها: می‌تواند عملکرد حدودی مغز استخوان را ارزیابی کند.
• تست مدفوع: وجود خون در مدفوع را که ممکن است علامتی از خونریزی گوارشی باشد، نشان می‌دهد.
• تست بارداری: کم خونی در دوران بارداری شایع است.
• تست‌های تیروئیدی: کم‌کاری تیروئید می‌تواند منجر به کم‌خونی و رنگ پریدگی متعاقب آن شود.
• تست‌های عملکردی کلیه: کم خونی ممکن است در اثر نارسایی کلیوی رخ دهد. پزشک تست کراتنین و BUN درخواست می‌کند.
• اسکن ویتامین‌ها: پزشک سطح فولات یا ویتامین ب12 و سایر ویتامین‌های ضروری را اندازه‌گیری می‌کند.
• گرافی ساده شکم: یک روش غیرتهاجمی است که به کمک اشعه ایکس می‌تواند شکم را بررسی کند.
• سونوگرافی شکم: یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که با کمک امواج اولتراسوند می‌تواند ناحیه را بررسی کند.
سی تی اسکن و ام‌آر‌آی دیگر روش‌های تشخیصی هستند که پزشک ممکن است براساس شرایط برای شما درخواست کند.
رنگ پریدگی چگونه درمان می‌شود؟
درمان رنگ پریدگی به درمان علت زمینه‌ای بستگی دارد و ممکن است هر یک از موارد زیر را شامل شود:
• رعایت یک رژیم غذایی متعادل
• دریافت مکمل‌های آهن و یا ویتامین ب12
• دریافت دارو و یا درمان ضروری برای مدیریت مشکل زمینه‌ای
• درمان جراحی فقط در صورت موارد شدید خونریزی حاد و یا درمان انسداد شریان‌ها
• آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت
نکته پایانی
هر فردی با هر رنگ پوستی در صورتی که سطح اکسیژن خونش افت کند، در معرض رنگ‌پریدگی است.
رنگ پریدگی در برخی موارد علامتی از یک مشکل جدی است؛ با این حال تقریبا همه علل آن در صورت دریافت درمان مناسب برطرف می‌شوند.
در صورتی که رنگ پریدگی ادامه پیدا کرد و یا به مرور بدتر شد به پزشک مراجعه کنید.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصصین داخلی ما نوبت بگیرید.
