دیسک کمر چیست و چگونه درمان میشود؟
کمردرد یکی از شکایتهای بسیار شایع مراجعین به مطبها و درمانگاههاست؛ بیرون زدگی دیسک کمر یکی از دلایل رایج بروز کمردرد در بین افراد مختلف است.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با این بیماری، علائم و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله میخوانید:
دیسک کمر چیست؟
ستون فقرات از تعدادی استخوان به هم متصل به نام مهره تشکیل شده است. در بالا 7 مهره گردنی، در ادامه 12 مهره سینهای و بعد 5 مهره کمری وجود دارد و در انتها به ساکروم یا استخوان خاجی و بعد به کوکسیکس یا دنبالچه ختم میشود. این مهرهها به واسطهی دیسکهای بین مهرهای به هم متصل میشوند. این دیسکها از مهرهها دربرابر فشارهای روزانه ناشی از راه رفتن، خم شدن و یا دویدن محافظت میکنند.
هر دیسک بین مهرهای دارای دو بخش است: یک بخش نرم و ژلاتینی درونی و یک لایه محکم خارجی. آسیبهای خارجی میتوانند باعث شوند که لایه داخلی جابجا شده و به حلقه خارجی فشار بیاورد. این مسئله باعث ایجاد ناراحتی و درد میشود. چنانچه یکی از دیسکهای بین مهرهای به یکی از اعصاب نخاعی فشار بیاورد، باعث درد در مسیر عصب مربوطه میشود. در موارد شدید ممکن است احتیاج به عمل جراحی برای ترمیم و یا خارج کردن دیسک مربوطه پیدا کنید.
علائم بیماری بیرون زدگی دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک ممکن است در هر یک از مهرههای بدن از گردن تا کمر رخ دهد؛ با این حال کمر ناحیهی شایعتری برای بروز فتق دیسک است. نخاع شبکهای از اعصاب و عروق خونی است؛ فتق دیسک کمر میتواند باعث ایجاد فشار بر روی اعصاب و عضلات مربوط به نخاع شود.
علائم فتق دیسک کمر شامل موارد زیر است:
• درد و بیحسی به ویژه در یک سمت بدن
• دردی که به شانه و پاها کشیده میشود
• دردی که در طول شب و یا برخی حرکات خاص بدتر میشود
• دردی که بعد از نشستن یا ایستادن بدتر میشود
• دردی که بعد از طی مسافت کوتاهی آغاز میشود
• ضعف بیدلیل عضلات
• درد و یا سوزش در ناحیه مبتلا
کیفیت درد ممکن است فرد به فرد فرق کند. در صورتی که دچار بیحسی و یا ضعف بیدلیل عضلات شدید، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
بیرون زدگی دیسک کمر به چه علت رخ میدهد؟
دیسک کمر زمانی رخ میدهد که لایه بیرونی دیسک ضعیف میشود و به لایه درونی اجازه میدهد تا به آن فشار وارد کند. این مسئله ممکن است همراه با افزایش سن رخ دهد؛ ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد. برخی حرکات خاص میتوانند منجر به جابجایی دیسک شوند. چرخش و یا بلندکردن اشیای سنگین میتواند باعث تحریک بیرونزدگی دیسک کمری شود. اگر شغلی دارید که مرتبط با جابجایی اجسام سنگین است، بیشتر در معرض ابتلا به بیرونزدگی دیسک کمر هستید.
افراد چاق و یا دارای اضافه وزن هم درمعرض ابتلا به بیرونزدگی دیسک کمر هستند؛ از آن رو که دیسک کمر مجبور به تحمل وزن بیشتری است. ضعف عضلات و نشستن طولانی مدت هم میتواند با خطر ابتلا به بیرونزدگی دیسک کمری مرتبط باشد.
هرچه سنتان بالاتر برود، بیشتر درمعرض ابتلا به فتق دیسک کمر هستید؛ به این دلیل که به دنبال بالارفتن سن دیسک برخی مواد محافظتکنندهاش را به تدریج از دست میدهد. این مسئله در مردان نسبت به زنان شایعتر است.
بیرونزدگی دیسک کمری چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک ابتدا با معاینه فیزیکی کارش را شروع میکند؛ او به دنبال منشا درد و ناراحتی میگردد. او همچنن اعصاب و قدرت عضلات را معاینه میکند و بررسی میکند آیا حین لمس یا تکان دادن ناحیه درگیر درد دارید و یا خیر. پزشک همچنین درباره سابقه بیماریهای قبلی و داروهای مصرفی از شما سوال میکند. او همچنین درباره سایر علائم همراه و عواملی که باعث تشدید درد میشوند، از شما سوال میپرسد.
روشهای تصویربرداری به پزشک کمک میکنند تا نخاع و استخوانهای درگیر را بررسی کند:
• گرافی ساده
• سی تی اسکن
• MRI
پزشک از مجموعه اطلاعات به دست آمده استفاده میکند تا منشا درد و ناراحتی شما را پیدا کند.
عوارض بیرونزدگی دیسک کمر چیست؟
بیرونزدگی شدید دیسک کمر در صورتی که درمان نشود، میتواند باعث آسیب شدید عصبی شود. در برخی موارد نادر بیرونزدگی دیسک میتواند باعث بروز سندروم دم اسبی و درنهایت بیاختیاری ادرار و مدفوع شود؛ این مسئله نیاز به بررسی اورژانسی دارد.
یکی دیگر از عوارض درازمدت دیسک کمر، به عنون بیحسی زین اسبی شناخته میشود؛ این مسئله باعث کاهش حس در بخش داخلی ران، پشت پاها و اطراف مقعد میشود.
همانطور که علائم بیرون زدگی ریسک کمر میتوانند با گذشت زمان بهبود یابند، ممکن است بدتر هم شوند. اگر علائم به حدی شدید بودند، کا مانع از انجام فعالیتهای روزمرهتان شدند، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
بیرونزدگی دیسک چگونه درمان میشود؟
درمان فتق دیسک کمری از درمانهای محافظتی گرفته تا درمانهای جراحی را شامل میشود. نوع درمان انتخابی بستگی به شدت بیماری و میزان درد و ناراحتی که تجربه میکنید دارد.
اغلب افراد با انجام تمرینهایی که به تقویت و کشش عضلات پشت کمک میکنند، علائمشان بهبود مییابد. فیزیوتراپ هم ممکن است تمرینهایی به شما پیشنهاد کند که علاوه بر تقویت عضلات به کاهش درد شما کمک کند.
مصرف مسکن و خودداری از بلندکردن اجسام سنگین هم میتواند کمککننده باشد. در حالی که ممکن است فکر کنید خودداری از انجام هرگونه فعالیتی در هنگام درد و ناراحتی میتواند کمککننده باشد، اما میتواند در دراز مدت باعث ضعف عضلات و خشکی مفاصل شود. به جای آن تلاش کنید تا حد امکان هرچه سریعتر فعالیت را از سر بگیرید و با انجام تمرینهای سبک از قبیل پیادهروی به تقویت عضلات کمک کنید. چنانچه درد کمرتان به مسکنهای رایج پاسخ ندهد، پزشک ممکن است هر یک از داروهای زیر را برای تخفیف درد تجویز کند:
• شلکنندههای عضلانی برای کاهش انقباض عضلات
• داروهای درد عصبی مثل گاباپنتین
چنانچه علائمتان طی 6 هفته بهتر نشود و یا باعث اختلال عملکرد عضلاتتان شود، پزشک ممکن است برایتان جراحی درخواست کند. جراح ممکن است بخش آسیبدیده دیسک را بدون برداشتن کامل دیسک خارج کند که به آن میکرودیسککتومی گفته میشود.
در موارد شدیدتر پزشک ممکن است دیسک را به طور کامل خارج کند و آن را با نوع مصنوعی جایگزین کند و یا دو مهره را به هم وصل کند.
پیش آگهی فرد مبتلا به بیرون زدگی دیسک چطور است؟
اغلب افراد مبتلا به فتق دیسک کمر به درمان محافظتی پاسخ مناسبی میدهند و طی 6 هفته علائمشان کاهش مییابد.
آیا میتوان از بروز بیرون زدگی دیسک کمر پیشگیری کرد؟
با انجام موارد زیر میتوانید احتمال بروز بیرونزدگی دیسک کمر را کاهش دهید:
• از تکنیکهای صحیح جابجایی اجسام استفاده کنید؛ به جای این که از کمر خم شوید، از زانو خم شوید.
• وزن ایدهآل داشته باشید.
• مدت طولانی ننشینید و پس از مدتی بایستید.
• ورزشهایی را که به تقویت عضلات کمر، شکم و پا کمک میکنند انجام دهید.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین روماتولوژی ما نوبت بگیرید.
