علت خس خس سینه نوزادان
خس خس یا صدایی که از سینه در حین نفس کشیدن شنیده می‌شود، یک مشکل شایع در میان نوزادان و کودکان است. بین 25 تا 30 درصد از نوزادان حداقل یک بار خس خس سینه را تجربه می‌کنند؛ حدود 40 درصد از کودکان تا قبل از سن 3 سالگی و 50 درصد تا قبل از سن 6 سالگی دچار خس خس سینه می‌شوند.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با دلایل شایع خس خس سینه و تشخیص و درمان آن‌ها آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• خس خس سینه چیست؟
• چرا خس خس سینه در میان کودکان شایع است؟
• انواع مختلف خس خس سینه در نوزادان چه معنایی دارد؟
• دلایل خس خس سینه نوزادان و کودکان
• درمان خس خس سینه در نوزادان
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
خس خس سینه چیست؟
هنگامی که کودک شما دچار خس خس می‌شود، ممکن است تنفس‌های کوتاه همراه با سوت کشیدن انجام دهد؛ به دلیل کوچکی راه‌های هوایی در نوزادان، دلایل مختلفی می‌توانند باعث بروز خس خس سینه شوند. برخی از دلایل شایع هستند، اما برخی دیگر می‌توانند نگران‌کننده باشند.
تنفس طبیعی در نوزادان مختلف فرق می‌کند؛ نوزاد حین خوابیدن ممکن است نسبت به زمان بیداری، نفس‌های عمیق‌تر و آرام‌تری بکشد. خس خس سینه با تنفس شدید یکی نیست.
خس خس سینه در زمان بازدم رخ می‌دهد و اغلب زمانی خودش را نشان می‌دهد که راه‌های هوایی به هر علتی باریک شده باشند و یا عاملی مسیر آن‌ها را مسدود کرده باشد؛ به عنوان مثال هنگامی که کودک شما نفس می‌کشد، تکه‌های کمی مخاط خشک می‌توانند باعث بروز خس خس سینه شوند؛ با این که گاهی خس خس با گوش شنیده شود، اما تشخیص قطعی آن بدون استتوسکوپ( گوشی پزشکی) ممکن نیست. با این حال هرگونه تنفس یا صدای غیرطبیعی حین نفس کشیدن، می‌تواند دلیل کافی باشد که کودکتان را به یک پزشک نشان دهید.
چرا خس خس سینه در میان کودکان شایع است؟
از آن جایی که سیستم تنفسی نوزادان نسبت به بزرگسالان کوچک‌تر است و راه‌های هوایی آن‌ها باریک‌تر است و مقاومت کم‌تری دارند، بیشتر مستعد بروز انسداد هستند.
انواع مختلف خس خس سینه در نوزادان چه معنایی دارد؟
درصورتی که خس خس سینه کودک فصلی است و در مواجهه با برخی مواد خاص از قبیل آلودگی یا گردوغبار بروز پیدا می‌کند، آلرژی و حساسیت محتمل‌ترین دلیل بروز آن است.
چنانچه خس خس سینه به صورت ناگهانی و بدون سابقه قبلی رخ دهد، احتمال بیشتری دارد که با عفونت‌ها و یا ورود جسم خارجی مرتبط باشد.
دلایل خس خس سینه نوزادان و کودکان
آلرژی و حساسیت
چنانچه بدن کودک یا نوزداد شما نسبت به غبار یا آلودگی حساسیت داشته باشد، بدن آن را به عنوان جسم خارجی تلقی می‌کند و باعث واکنش سیستم ایمنی می‌شود. در ادامه راه‌های هوایی تنگ شده و باعث بروز خس خس سینه می‌شوند.
آسم
آسم زمانی رخ می‌دهد که راه‌های هوایی نسبت به برخی مواد از قبیل آلودگی‌ها و یا دود سیگار حساس بوده و درصورت تماس با این مواد دچار التهاب شوند. در این صورت کودک ممکن است دچار علائمی از قبیل سرفه، خس خس سینه و یا تنگی نفس و درد قفسه سینه شود؛ علائم عموما در طول شب بدتر می‌شود.
رفلاکس معدی- مروی یا GERD
رفلاکس زمانی رخ می‌دهد که مقداری اسید معده به درون مری پس زده می‌شود؛ مقدار کمی از این اسید می‌تواند به درون ریه برگرد و باعث تحریک و التهاب راه‌های هوایی کوچک و درنهایت خس خس سینه شود. آروغ زدن منظم و نشستن کودک حداقل به مدت 30 دقیقه پس از غذا خوردن می‌تواند از بروز ریفلاکس پیشگیری کند؛ رفلاکس در نوزادان اغلب با رسیدن به سن 1 سالگی خودبخود برطرف می‌شود.
عفونت‌ها
برخی عفونت‌های سینه می‌توانند باعث بروز خس خس سینه شوند؛ از جمله عفونت‌های سیستم تنفسی تحتانی از قبیل برونشیولیت‌ها و پنومونی.
عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی از قبیل سرماخوردگی هم گرچه می‌توانند باعث ایجاد تنفس صدادار شوند، اما تاز مانی که سیستم تنفسی تحتانی را هم درگیر نکنند، باعث بروز خس خس سینه نمی‌شوند. در اغلب کودکان این عفونت‌ها با انجام درمان‌های خانگی، استراحت و مصرف مایعات به طور خودبخودی برطرف می‌شوند.
در برخی کودکانی که دچار برونشیولیت شده اند، ممکن است علیرغم گذشتن مدت بیماری، علائمی از قبیل سرفه و خس خس سینه ادامه پیدا کنند.
در صورتی که کودک شما زیر 12 هفته است و بیماری زمینه‌ای دارد، تنفس دشوار و یا تب بالا دارد، تغذیه ضعیف دارد و یا برای مدت 12 ساعت یا بیشتر ادرار نکرده و پوشکش خیس نشده است، لازم است سریعا به اورژانس مراجعه کنید. علاوه بر این اگر کودک رنگ‌پریده است یا عرق کرده است، رنگ پوستش به آبی می‌زند و یا توقف‌های طولانی حین نفس کشیدن دارد، لازم است به اروژانس مراجعه کنید.
علائم پنومونی یا ذات‌الریه ممکن است به طور ناگهانی و طی 24 تا 48 ساعت پیشرفت کند و یا به آهستگی و در طول چند روز خودش را نشان دهد؛ هر یک از علائم زیر ممکن است نشان‌دهنده پنومونی احتمالی باشد:
• سرفه
• تنفس دشوار
• ضربان قلب بالا
• تب
• تعریق
• کاهش اشتها
• لرز
نوزادان و کودکان کم‌سن بیشتر در معرض ابتلا به پنومونی هستند؛ با این حال اغلب ذات‌الریه‌های پیش از سنین مدرسه ویروسی هستند؛ به این معنی که درمان خاصی نیاز ندارد و درمان‌های حمایتی از قبیل استراحت و مصرف مایعات کافی است.
علل ناشایع خس خس سینه
• دیس پلازی برونکوپولمونری: این مشکل عموما در نوزادانی که به طور نارس به دنیا آمده اند و به دلیل تنفس دشوار تحت ونتیلاتور و دستگاه اکسیژن قرار گرفته‌اند، رخ می‌دهد. کودکان مبتلا به BDP پس از ترخیص از بیمارستان نیاز به دریافت اکسیژن دارند.
• اگر کودک شما یک جسم خارجی را بلعیده باشد، ممکن است دچار سرفه، خفگی و یا خس خس شود. این مسئله ممکن است حین بازی یا غذاخوردن رخ دهد. در صورت این اتفاق لازم است کودک سریعا در پوزیشن مستقیم قرار بگیرد و اقدامات اورژانسی برایش انجام شود.
برای جلوگیری از بروز خفگی نباید به کودک زیر 4 سال غذاهایی از قبیل پاپ کورن، آب‌نبات، بادام زمینی و قطعات بزرگ میوه‌ها و سبزیجات خام داده شود. لازم است کودکان نوپا را تشویق کنید که حین غذاخوردن آرام باشند و هر بار فقط یک تکه را در دهان بگذارند و آن را به طور کامل بجوند. در کودکان زیر 3 سال نباید قطعات کوچک اسباب بازی داده شود.
علل نادر خس خس سینه
اگر کودک شما از بدو تولد دچار خس خس سینه است، ممکن است هر یک از موارد زیر علت آن باشد:
• ناهنجاری‌های مادرزادی عروقی
• سیستیک فیبروزیس یا CF
• بیماری‌های سیستم ایمنی
• PCD
• اختلال عملکرد طناب صوتی
• ناهنجاری‌های تراشه و برونش
درمان خس خس سینه در نوزادان
از آن جایی که علل مختلفی می‌توانند باعث بروز خس خس سینه در نوزادان شوند، درمان به علت زمینه‌ای بستگی دارد. چنانچه اولین باری باشد که خس خس رخ می‌دهد، پزشک ممکن است توصیه به درمان در خانه کند.
با این حال اگر اولین بار است که نوزادتان خس خس می‌کند، لازم است او را به پزشک نشان دهید.
درمان‌های خانگی دردسترس شامل موارد زیر است:
• دستگاه بخور
دستگاه بخور به هوای محیط رطوبت اضافه می‌کند و می‌تواند بطور بالقوه کمک کند که گرفتگی راه‌های هوایی و خس خس سینه کم شود.
• مایعات
اگر کودک شما به دنبال عفونت دچار خس خس شده است، لازم است مطمئن شوید که به اندازه کافی مایعات دریافت می‌کند. مصرف مایعات کافی به عبور راحت‌تر مخاط از راه‌های هوایی کمک می‌کند.
• نبولایزر
نبولایزر دستگاهی است که اجازه می‌دهد دارو استنشاق شود. در صورتی که علت خس خس سینه آسم است، پزشک ممکن است آلبوترول در همراهی با محلول نمکی برای کودک تجویز کند. آلبوترول فقط در مواردی تجویز می‌شود که علت خس خس سینه آسم است.
• داروها
داروهای کمی هستند که می‌توانند به درمان خس خس سینه نوزاد یا کودک کمک کنند؛ تجویز استامینوفن و یا سایر داروهایی که به قطع شدن تب کمک می‌کنند، کمکی به درمان خس خس سینه یا سرفه نوزاد نمی‌کنند. هرگز برای بهبود خس خس سینه نوزاد به او عسل ندهید، زیرا با خطر بوتولیسم همراهی دارد.
اگر فکر می‌کنید، کودک نیاز به درمان دارد بهترین کار این است که به متخصص اطفال مراجعه کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما خس خس می‌کند، بهتر است همان آغاز به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای پیدا شود. برای درمان علت زمینه‌ای تشخیص صحیح اولویت دارد.
درصورت بروز برخی علائم نمی‌توان صبر کرد و لازم است به اورژانس مراجعه کنید؛ علائمی از قبیل آبی شدن پوست یا لب‌ها و یا دشواری در تنفس. علاوه بر این در صورت بروز هر یک از علائم زیر، لازم است سریعا کودک را به یک پزشک نشان دهید:
• سرفه شدید
• کمبود آب بدن
• تب مداوم
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین اطفال ما نوبت بگیرید.
