قفل شدن زانو زمانی رخ می دهد که پا در یک وضعیت گیر کرده و خم شدن یا صاف کردن زانو را با دشواری مواجه می سازد.
یک زانو قفل شده ممکن است تنها چند ثانیه طول کشیده و یا حتی مدت زمان بیشتری به طول بینجامد. اما در نهایت همه چیز به علت بروز آن بستگی خواهد داشت.
انواع زانوهای قفل شده
- قفل کردن واقعی زانو: قفل شدن واقعی در زانو اتفاقی است که زانو از نظر فیزیکی دچار گیر افتادگی می شود، بنابراین از نظر فیزیکی قادر به حرکت دادن زانو نخواهید بود. قفل شدن واقعی زانو به دلیل انسداد مکانیکی ایجاد می شود که در آن عاملی در داخل مفصل گیر کرده و از حرکت آن جلوگیری می کند.
قفل شدن واقعی زانو شرایط نسبتاً نادری است و معمولاً زمانی رخ می دهد که زانو به سمت صاف بودن کامل حرکت کند. - شرایط شبیه به قفل شدن: این وضعیت بسیار رایج تر از قفل کردن واقعی زانو است. در چنین شرایطی، حرکت زانو به‌دلیل اسپاسم عضلانی موقتاً محدود می گردد، چرا که بدن سعی در محافظت از خود در پاسخ به درد دارد.
علت صاف نشدن زانو
گرفتگی زانو یا قفل شدن واقعی آن ناشی از گیر کردن عاملی در داخل مفصل است که از نظر فیزیکی مانع حرکت زانو می شود.
مفصل زانو برای خم شدن به بالا و پایین، خم و صاف کردن و کمی چرخش طراحی شده است. اگر عاملی در داخل مفصل زانو گیر کرده باشد، حرکت آن را مسدود کرده در نهایت صاف شدن پا را با مشکل مواجه می کند، همانند این که مانع بسته شدن درب شوید. زمانی که این اتفاق می‌افتد، زانو کاملاً قفل شده و اصلاً قادر به حرکت نخواهد بود.
اغلب برای به آرامی حرکت دادن زانو به چند دقیقه زمان نیاز خواهید داشت یا همانطور که اغلب بیماران می گویند برای باز کردن زانو قفل شده نیاز به تکان دادن آن پیدا می کنید. اما گاهی اوقات مداخله حرفه ای برای خارج کردن قطعه انسدادی در مسیر، قبل از حرکت دادن زانو الزامی است.
قفل شدن واقعی زانو معمولاً ناشی از موارد زیر است:
1) پارگی مینیسک
پارگی مینیسک تا حد زیادی شایع ترین علت قفل شدن زانو است.
پارگی مینیسک یکی از دلایل رایج قفل شدن واقعی زانو است
مینیسک یک تکه غضروفی ضخیم است که مفصل زانو را پوشانده و بالشتکی ایجاد می کند که حرکت صاف زانو را فراهم کند. اگر این غضروف پاره شود، معمولاً به دلیل پیچ خوردگی ناشیانه یا ساییدگی تدریجی، ممکن است قطعه شل در مفصل گیر کرده و فرد قادر به حرکت نباشد.
رایج ترین نوع پارگی مینیسک که باعث قفل شدن می شود، پارگی دسته سطلی است. این محل بخشی از غضروف مینیسک است که اتصال آن را تا حدی نگه می دارد و پارگی آن باعث تولید یک فلپ یا زبانه متحرک معمولاً “C” شکل می گردد.
همانطور که زانو به اطراف حرکت می کند، اگر فلپ غضروف به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند در موقعیت نامناسبی قرار بگیرد. این کار مفصل را مسدود کرده و بدین ترتیب باعث قفل شدن آن خواهد شد. در چنین وضعیتی، تا زمانی که نتوانید فلپ را از مسیر خارج کرده و مفصل را آزاد کنید زانوی شما قادر به حرکت نخواهد بود.
اگر متوجه شدید که زانوی شما قفل شده و با صدای ترکیدن همراه است، به احتمال زیاد این شرایط به دلیل پارگی مینیسک خواهد بود.
2) بدن شل
یکی دیگر از مواردی که می تواند باعث گیر افتادگی مفصل زانو و قفل شدن واقعی زانو شود، زمانی است که قطعه کوچکی از استخوان مفصل زانو جدا شده و به عنوان بدن شل شناخته شود. در چنین حالتی مفصل به حالت شناور در اطراف قرار می گیرد.
همانند پارگی مینیسک، اگر مفصل به محل نامناسبی حرکت کند، می تواند در جای خود فرو رفته و باعث قفل شدن مفصل در یک موقعیت خاص شود.
قفل شدن واقعی در نتیجه شلی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- صدمات زانو: معمولاً در اثر افتادن یا چرخش نامناسب به عنوان مثال شکستگی کشکک
- آرتریت زانو: شکستن خارهای استخوانی شایع ترین علت قفل شدن در افراد بالای 60 سال
- استئوکندریت دیسکان زانو: شکسته شدن قطعات در اثر کاهش خون رسانی به استخوان. اغلب باعث قفل شدن زانو در نوجوانان می شود.
قفل شدن واقعی بسته به علت ممکن است با درد همراه باشد یا نباشد. معمولاً صاف کردن زانو در چنین وضعیتی محدود می گردد، به طوری که فرد از دراز کردن کامل پای خود ناتوان می شود.
دلایل قفل شدن غیر واقعی
این شرایط ممکن است به دلیل گیر کردن چیزی در داخل مفصل یا تلاش زانو برای محافظت از خود باشد که تقریباً همیشه با درد مرتبط است. اگر درد زانو به اندازه کافی شدید باشد، مکانیسم‌های محافظتی بدن وارد عمل شده و حرکت را محدود می‌کنند، چرا که بدن سعی در جلوگیری از آسیب‌دیدگی بیشتر دارد. معمولاً این کار با ایجاد اسپاسم عضلانی و نگه داشتن پا در همان موقعیت صورت می گیرد.
تفاوت این شرایط با قفل شدن واقعی این است که در واقع چیزی در داخل مفصل گیر نمی کند. علی رغم اینکه ممکن است زانو در ابتدا گیر کرده به نظر برسد، معمولا به سرعت باز می شود. در این وضعیت بیشتر احساس گیر کردن از نوعی احساس می شود که می تواند باعث مهار حرکت شده اما به سرعت از بین می رود تا اینکه زانو کاملاً قفل شود.
قفل کاذب می تواند هم خم شدن و صاف کردن زانو را محدود کند، در حالی که قفل واقعی معمولاً تنها یک حالت گرفتگی در صاف کردن زانو است.
شایع ترین علل قفل شدن کاذب در زانو عبارتند از:
- تورم: مایع اضافی در کپسول مفصلی می تواند دامنه حرکتی را به دلیل افزایش کشش محدود کند و از خم و صاف شدن کامل جلوگیری نماید.
- التهاب: التهاب ساختارهای داخل و اطراف زانو همچنین می تواند دامنه حرکتی را محدود کند. شایع ترین علل این بیماری آرتریت روماتوئید و نقرس است.
- حرکات نامناسب کشکک: مشکل در حرکت کاسه زانو در شیار جلوی زانو می تواند باعث قفل شدن کاذب شود. این وضعیت معمولاً بسیار دردناک است.
- سندرم پلیکا: تحریک پلیکا داخلی، یا همان چین در بافت پوشاننده سینوویال مفصل می تواند باعث قفل شدن کاذب شود.
- آسیب به زانو: آسیب به هر یک از ساختارهای زانو، به اندازه ای بد است که باعث ایجاد درد شدید می شود، می تواند باعث اسپاسم عضلانی شود که ممکن است مانند زانو قفل شده احساس شود. رگ به رگ شدن رباط
درمان قفل کردن زانو
در مواردی که قفل شدن واقعی اتفاق افتاده باشد، ممکن است برای برداشتن قطعه استخوان یا منیسک پاره شده به عمل جراحی نیاز باشد.
درمان مناسب قفل کردن زانو به این بستگی دارد که آیا عاملی در مفصل گیر کرده است یا خیر. پزشک یا فیزیوتراپیست ارزیابی درست اینکه چه عاملی باعث محدودیت حرکت شده را مشخص خواهند کرد.
این درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات زانو: برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری زانو
- هزینه: برای کمک به بهبودی و پیشگیری از آسیب بیشتر
- تزریق کورتیکواستروئید: برای کاهش درد و التهاب زانو
- جراحی آرتروسکوپی زانو: برای برداشتن قطعات غضروفی و استخوانی که در مفصل زانو گیر کرده اند.
اگر قفل شدن مداوم را تجربه می کنید می توانید در این باره با متخصصین ارتوپدی طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.
