جراحی برداشتن کلیه سرطانی
جراحی درمان اصلی اکثر سرطان‌های کلیوی است و در اغلب موارد می‌تواند آن را درمان کند.
براساس شدت سرطان و محل درگیری، نحوه‌ی جراحی متفاوت است. به جراحی برداشتن کلیه در اصطلاح پزشکی «نفرکتومی» گفته می‌شود. چنانچه تمام کلیه به همراه توده برداشته شود، به آن «رادیال نفرکتومی» و چنانچه تومور به تنهایی به همراه بخشی از بافت‌های احاطه‌کننده‌اش برداشته شود، به آن «پارشیال نفرکتومی» گفته می‌شود. در برخی موارد غدد فوق کلیوی( غدد کوچکی که در بالای کلیه قرار گرفته اند.) و بافت چربی اطراف کلیه هم همراه آن برداشته می‌شود. در برخی موارد، غدد لنفاوی مجاور هم برداشته می‌شود.
در مواردی که تومور ممکن است به سایر ارگان‌های بدن دست‌اندازی کند، برداشتن کلیه‌ی سرطانی می‌تواند راه حل مناسبی باشد. برداشتن کلیه سرطانی همچنین می‌تواند به کاهش علائم از قبیل درد و خونریزی کمک کند.
مثل بسیاری از اعضای بدن، کلیه هم ممکن است درگیر تومور یا سرطان شود؛ جراحی و برداشتن توده تقریبا قطعی‌ترین روش برای درمان سرطان کلیوی است.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با جراحی کلیه سرطانی، عوارض و فواید آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• جراحی برداشتن کلیه سرطانی
• انواع جراحی نفرکتومی یا برداشتن کلیه
• عملکرد کلیه
• جراحی برداشتن کلیه به چه منظوری انجام می‌شود؟
• عوارض جراحی برداشتن کلیه
• چگونه برای جراحی برداشتن کلیه آماده شویم؟
• بعد از جراحی برداشتن کلیه
انواع جراحی نفرکتومی یا برداشتن کلیه
برای این جراحی پزشک اورولوژیست ممکن است شکافی در محل جراحی ایجاد کند و پس از باز کردن محل، کلیه سرطانی را بردارد. ( جراحی باز) .
این جراحی ممکن است به شیوه‌ی لاپاروسکوپی هم انجام شود. طی جراحی به شیوه لاپاروسکوپی پزشک شکاف کوچکی در محل ایجاد کرده و تصویر درون بدن به وسیله‌ی یک دوربین ضبط شده و بر روی مانیتور نمایش داده شود. در این شیوه سطح شکم باز نشده و جراح از طریق شکاف‌های کوچکی که ایجاد می‌کند، جراحی را پیش می‌برد.
عملکرد کلیه
اغلب افراد دو کلیه در بدن دارند که در قسمت خلفی طرفی شکم قرار گرفته‌اند؛ کلیه‌ها کارهای گوناگونی در بدن انجام می‌دهند، از جمله:
• فیلتر کردن مواد زائد و بازجذب مواد ضروری از خون از جمله الکترولیت‌ها
• تولید اوره
• نگه داشتن سطح طبیعی مواد معدنی ضروری در خون
• تولید هورمون‌هایی که در کنترل فشار خون نقش دارند (توسط غددد فوق کلیوی) و هورمونی که باعث تحریک تولید گویچه‌های قرمز خون یا RBC می‌شود( تولید توسط کلیه)
جراحی برداشتن کلیه به چه منظوری انجام می‌شود؟
برداشتن کلیه عموما با هدف خارج کردن تومور از بدن انجام می‌شود؛ تومور ممکن است بدخیم یا سرطانی باشد و یا یک توده‌ی خوشخیم باشد. در مواردی هم ممکن است کلیه به دلیل بیماری عملکرد طبیعی‌اش را از دست دهد و نیاز باشد که از بدن خارج شود.
• درمان سرطان کلیه
متخصص اورولوژیست عموما جراحی نفرکتومی یا برداشتن کلیه را به منظور خارج کردن توده‌ی سرطانی و یا هر نوع بافت غیرطبیعی در کلیه انجام می‌دهند. شایع‌ترین تومور کلیه در بزرگسالان «کارسینوم سلول‌های کلیوی» است که از سلول‌های کوچکی آغاز می‌شود که دیواره‌ی لوله‌های کوچک درون کلیه را می‌سازند.
سرطان کلیه در بچه‌ها نادر است، با این حال امکانپذیر است. شایع‌ترین تومور کلیوی در میان کودکان «تومور ویلمز» است که احتمالا به دلیل گسترش ضعیف سلول‌های کلیوی رخ می‌دهد.
تصمیم‌گیری درباره این که چه میزان از بافت کبد برداشته شود، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله:
• تومور به کلیه محدود است یا خیر.
• یک تومور است یا بیش از آن.
• چه میزان از بافت کلیوی درگیر است
• عملکرد کلیه مقابل چقدر است
• عملکرد کلی کلیه درگیر چقدر است
پزشک اورولوژیست براساس نتایج حاصل از روش‌های تصویر برداری درباره نحوه جراحی تصمیم‌گیری می‌کند. تست‌هایی از قبیل:
• سی تی اسکن: نوعی تصویربرداری از طریق اشعه ایکس که تصاویر مقطعی از یک ارگان خاص به دست می‌دهد
• ام آر آی: یک شیوه تصویربرداری که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌کند تا تصاویر سه بعدی از بافت‌ها ارائه دهد
• سونوگرافی اولتراسوند: نوعی شوه تصویر برداری از بافت‌ها که تصویری زنده از ارگان به کمک امواج صوتی ارائه می‌دهد.
عوارض جراحی برداشت کلیه
نفرکتومی عموما جراحی بی‌خطری است. با این حال مشابه سایر جراحی‌ها، ممکن است عوارضی داشته باشد، از قبیل:
• خونریزی
• عفونت
• آسیب به اندام‌های مجاور
عوارض درازمدت جراحی نفرکتومی با زندگی کردن با تنها یک کلیه‌ی طبیعی مرتبط است. با این که عملکرد کلیه پس از جراحی نفرکتومی تا حدی کاهش می‌یابد، با این حال عملکرد یک کلیه باقی‌مانده برای داشتن یک زندگی طبیعی کافی است.
مشکلاتی که ممکن است در درازمدت به خاطر برداشتن یک کلیه به وجود بیاید، شامل:
احتمال ایجاد عوارض به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله نوع جراحی، دلیل انجام جراحی، وضعیت سلامتی بیمار، و مهارت و تجربه‌ی جراح. برای شناخت بهتر عوارض جراحی لازم است در این باره با پزشک اورولوژیست خود صحبت کنید.
چگونه برای جراحی برداشتن کلیه آماده شوید؟
پیش از جراحی لازم است با پزشک اورولوژیست خود در این باره صحبت کنید. پرسش‌هایی از قبیل:
• جراحی بصورت رادیال نفرکتومی( برداشتن کامل کلیه) یا پارشیال نفرکتومی( برداشتن بخشی از بافت کلیه) انجام می‌شود؟
• آیا کاندود جراحی غیرتهاجمی لاپاروسکوپی هستید؟
• اگر جراحی برای درمان سرطان انجام می‌شود، چه درمان‌هایی در ادامه برای نتیجه بخشی درمان لازم است؟
• برنامه ریزی برای ماندن در بیمارستان
شما لازم است یک شب یا چند شب بسته به نوع جراحی در بیمارستان بستری شوید؛ درباره مدت زمان ریکاوری خود با پزشکتان صحبت کنید.
• آماده شدن برای جراحی
شما حتما دستورالعمل‌هایی درباره این که چگونه برای عمل جراحی آماده شوید و در روز عمل چه کار کنید، دریافت می‌کنید. فراموش نکنید در صورت ابهام پرسش‌های زیر را از تیم مراقبی‌تان بپرسید:
• از چه زمانی باید ناشتا باشم؟
• می‌توانم داروهای تجویز شده‌ام را مصرف کنم؟
• اگر می‌توانم تا چه زمانی قبل از جراحی اجازه مصرف دارم؟
• مصرف چه داروهای بدون نسخه‌ای را باید محدود کنم؟
• چه زمانی باید به بیمارستان بیایم؟
بعد از جراحی برداشتن کلیه
سوالاتی که ممکن است بخواهید بعد از جراحی از اورولوژیست بپرسید:
• عمل جراحی خوب پیش رفت یا خیر
• جواب پاتولوژی نمونه برداشته شده چطور بود
• چه میزان از بافت کلیه برداشته شد
• هر چند وقت یک بار برای بررسی عملکرد کلیه و ادامه روند درمان بیماری لازم است مراجعه کنم
• پیگیری عملکرد کلیه
اغلب افراد می‌توانند با وجود یک کلیه عملکردی طبیعی داشته باشند. لازم است به طور منظم عملکرد طبیعی کلیه باقی‌مانده را پیگیری کنید:
• فشار خون: لازم است بطور منظم فشار خون خود را چک کنید. چون کاهش عملکرد کلیه می‌تواند باعث افزایش فشار خون، و افزایش فشار خون متعاقبا می‌تواند باعث آسیب به کلیه شود.
• پروتئین ادرار: پروتئین در ادرار( پروتئینوری) می‌تواند علامتی از آسیب به کلیه باشد.
• فیلتر مواد دفعی: میزان فیلتراسیون گلومرولی(GFR) شاخصی است که نشان می‌دهد کلیه چقدر در دفع مواد زائد از بدن موفق است. این شاخص عموما به وسیله یک نمونه خون و اندازه‌گیری سطح کراتنین انجام می‌شود. کاهش شاخص به معنای عملکرد ضعیف کلیوی است.
-
مراقبت از کلیه باقی‌مانده
پس از جراحی برداشتن کامل کلیه یا بخشی از کلیه، همچنان بدن یک عملکرد طبیعی دارد. با این حال پزشک به شما توصیه‌هایی درباره‌ی رژیم غذایی سالم، انجام فعالیت و پیگیری‌های روتین می‌کند تا عملکرد طبیعی کلیه باقی‌مانده حفظ شود.
چنانچه پس از جراحی نفرکتومی، دچار بیماری مزمن کلیوی شوید، پزشک توصیه‌های سختگیرانه‌تری درباره رژیم غذایی و مصرف برخی داروها به شما می‌کند.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین اورولوژیست ما نوبت بگیرید.
