کبد یکی از ارگان‌های بسیار مهم و حیاتی در بدن است؛ این عضو روزانه فعالیت‌های بسیار زیادی انجام می‌دهد. از جمله تولید صفرا، تغییر و ساخت مواد غذایی ضروری، کمک به دفع سموم از بدن، کنترل قند خون و سطح هورمون‌ها در بدن و بسیاری از اعمال حیاتی دیگر. بنابراین ضروری است تا مراقبت کافی از این اندام داشته باشیم. در متن پیش رو قصد داریم شما را با 7 دشمن اساسی کبد آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• دشمنان کبد را بشناسیم
• علائم رایج ابتلا به بیماری‌های کبدی چیست؟
• چطور ازابتلا به بیماری‌های کبدی پیشگیری کنیم؟
دشمنان کبد را بشناسیم
کبد یکی از اعضای ضمیمه‌ی سیستم گوارشی است که نقش مهمی در سوخت و ساز طبیعی بدن ایفا می‌کند. دکتر صالح القحطانی، مدیر پژوهشکده‌ی بالینی کبد دانشگاه جان هاپکینز می‌گویند:« نباید منتظر بمانید تا علائم بروز کند و آنگاه به فکر سلامتی کبد خود باشید. اگر یک روزی پوستتان زرد شد و یا دردی در ناحیه‌ی راست فوقانی شکم احساس کردید، بدان معناست که کبدتان بسیار مریض شده است. بنابراین بهتر است با پیشگیری مناسب از بروز هر گونه بیماری کبدی جلوگیری کنید.»
در زیر به 7 تا از دشمنان کبد که می‌توانند باعث بروز بیماری شوند، اشاره می‌کنیم:
1.مواجهه با سموم
با وجود این که کبد بطور طبیعی وظیفه‌ی پاک کردن سموم از خون را به عهده دارد، مواجهه‌ی بیش از حد با سموم می‌تواند برای آن آسیب‌زا باشد. بنابراین هشدارهای روی مواد شیمایی مصرفی در منزل را به دقت مطالعه کنید. میوه‌ها و سبزیجات را پیش از مصرف به دقت بشویید تا مطمئن شوید آفت‌کش‌ها را مصرف نمی‌کنید!
2.مکمل‌های آسیب‌زا
فقط چون یک مکمل «گیاهی» است، دلیل نمی‌شود که برای شما بی‌خطر باشد! بسیاری از مکمل‌ها و داروهای گیاهیی هستند که می‌توانند به کبد و یا سایر ارگان‌های بدن آسیب بزنند. به نقل از دکتر القحطانی« علت 20 درصد از بیماری‌های کبد ایالات متحده‌ی آمریکا مصرف داروهای گیاهی است.» مصرف بیش از یک دارو یا مکملی که می‌تواند به کبد آسیب بزند، مشکل را دوچندان می‌کند. یکی از این مکمل‌ها ویتامین آ است. گرچه این ویتامین برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به کبد آسیب بزند. پزشک خود را در جریان هر دارو و یا مکملی که مصرف می‌کنید قرار دهید. حتا اگر جز داروهای بدون نسخه و یا داروهای گیاهی باشد.
3.مصرف زیاد الکل
کبد چرب الکی می‌تواند باعث التهاب کبد یا هپاتیت الکی، در مرحله‌ی بعد آسیب احتمالی کبد یا سیروز و یا حتا سرطان کبد شود. کبد چرب الکلی در اثر مصرف بیش از حد الکل بروز پیدا می‌کند. زمانی که علائم در شما بروز پیدا کند، نشاندهنده‌ی این است که کبدتان دچار آسیب جدی شده است. اما خبر خوب این است که افرادی که در مرحله‌ی کبد چرب، الکل را ترک کنند، ممکن است با گذشت زمان بیماری‌شان بهبود یابد.
4.چاقی، دیابت و کلسترول بالا
این‌ها می‌توانند باعث کبد چرب غیرالکی شوند که می‌تواند منجر به سیروز و یا سرطان کبد شود. به نقل از دکتر القحطانی امروزه بیماری کبد چرب مهم‌ترین علت روبه رشد نیاز به پیوند کبد در جهان است. مشابه بیماری کبد چرب الکی، در صورتی که در این مرحله مصرف قند و چربی محدود شود، بیماری می‌تواند فروکش کند. به جای مصرف قند و چربی بهتر است از وعده‌های غذایی محتوی میوه و سبزیجات استفاده کنید.
5.سابقه‌ی خانوادگی
چنانچه خودتان یا یکی از اعضای درجه یکتان در خانواده سابقه‌ی بیماری کبدی داشته باشد، بیشتر احتمال دارد که در آینده شما هم به ناهنجاری‌های کبدی مبتلا شوید. برای مثال بیماری‌های هپاتیت ب و سی و هموکروماتوز می‌توانند ریسک فاکتوری برای بروز سرطان کبد باشند. اگر یکی از اقوام نزدیک مبتلا به یکی از انواع ژنتیکی بیماری‌های کبدی از قبیل هموکروماتوز، ویلسون و یا کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین باشد، باید مراقب علائم خود باشید.
6.مصرف بیش از حد برخی داروها از جمله استامینوفن
یکی از بیماری‌های کبدی، هپاتیت دارویی است که در اثر مصرف برخی داروها به وجود می‌آید. ممکن است برایتان پیش آمده باشد که حین مصرف مداوم دارویی پزشک آنزیم‌های کبدی‌تان را به طور روتین چک کند. این موضوع به این دلیل است که برخی داروها می‌توانند به طور مستقیم بر روی عملکرد طبیعی کبد تاثیر گذاشته و باعث آسیب به آن شوند. یکی از این داروها استامینوفن است که مصرف خودسرانه‌ی آن هم بسیار رایج است. اگر برای سردرد یا سرماخوردگی از این دارو استفاده می‌کنید، مراقب دوز مصرفی باشید و هشدارهای روی جعبه‌ی دارو را به دقت بخوانید.
7. تزریق اشتباه
ممکن است حین تزریق، سوزن اشتباها در دست پزشک یا پرستار فرو رود. و یا برخی معتادان تزریقی ممکن است از سرنگ مشترک استفاده کنند. سوزن مهم نیست. آنچه درون آن است مهم است! بیماری هپاتت سی می‌تواند از طریق خون منتقل شود. حتا اگر یک بار اتفاق بیفتد، شما در معرض خطر هستید و باید به مراکز درمانی مراجعه کنید، تا اقدامات ضروری برایتان انجام شود.
علائم رایج ابتلا به بیماری‌های کبدی چیست؟
علائم بیماری‌های کبدی فرد به فرد و براساس علت زمینه‌ای فرق می‌کنند. با این حال برخی علائم رایج شامل:
-زردی پوست یا چشم
-پررنگ شدن رنگ ادرار
-کم رنگ شدن رنگ مدفوع و یا مدفوع خونی
-تورم مچ پا و یا شکم
-حالت تهوع
-استفراغ
-کاهش اشتها
-خستگی بی‌دلیل
-خارش پوست
چطور از ابتلا به بیماری‌های کبد پیشگیری کنیم؟
الکل مصرف نکنید.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، یکی از دشمنان اصلی کبد، الکل است. با محدودیت مصرف الکل می‌توانید احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های کبد را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
از رفتارهای پرخطر پرهیز کنید.
در هنگام برقراری رابطه‌ی جنسی حتما از کاندوم استفاده کنید. اگر می‌خواهید تتو یا پیرسینگ انجام دهید، مطمئن شوید که در مراکز مطمئن آن را انجام دهید. از سرنگ مشترک برای داروهای تزریقی استفاده نکنید.
واکسیناسیون انجام دهید.
اگر پیش از این به انواعی از ویروس هپاتیت مبتلا شده‌اید و یا در معرض ابتلا هستید، با پزشک خود برای انجام واکسیناسیون هپاتیت آ و ب مشورت کنید.
هر دارویی را با آگاهی مصرف کنید.
هشدارهای مربوط به هر دارو را پیش از مصرف مطالعه کنید و دوز دارو را سرخود تغییر ندهید. درمورد مصرف هر نوع مکمل و یا داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید.
سعی کنید مصرف غذاهای شیرین و یا پرچربی را محدود کنید و در عوض میوه و سبزیجات را جایگزین آن ها کنید.
وزن ایده‌آل داشته باشید.
چاقی یکی از ریسک فاکتورهای اصلی بروز بیماری‌های کبدی است.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصان گوارش ما نوبت بگیرید.
