مالاریا
بیماری مالاریا سالانه مسئول مرگ یک تا سه میلیون نفر بوده که بیشتر آنها کودکان زیر 5 سال هستند. این بیماری که قابل پیشگیری و درمان می باشد، توسط تک یاخته ای بنام پلاسمودیوم(گونه های ویواکس، مالاریا، اوال، فالسیپاروم و ناولزی) ایجاد می گردد.
علت مالاریا
این انگل از طریق گزش پشه ماده آنوفل آلوده به انسان منتقل می شود. مناطقی از جهان که مالاریا شیوع بالاتری دارد مناطق اندمیک نامیده می شود. لاور انگل پلاسمودیوم پس از گزیدن فرد آلوده به مالاریا توسط پشه، به معده پشه رفته و در آنجا تکثیر میشود و سپس وارد غدد بزاقی پشه شده و می تواند در اثر نیش پشه وارد بدن فرد دیگری شود. انگل پلاسمودیوم پس از ورود به جریان خون انسان بلافاصله وارد کبد شده و با تکثیر در سلول های کبدی موجب تخریب آنها می شود و علایمی مانند زردی و بزرگی کبد ایجاد می کند. این انگلی همچنین داخل گلبول های قرمز تکثیر یافته و موجب تخریب آنها می شود. تخریب گلبول های قرمز سبب بروز علایم کم خونی، ضعف و خستگی، رنگ پریدگی و تب می شود.
عوامل خطر
سالانه در سراسر جهان افراد زیادی به این بیماری مبتلا می شوند اما زنان باردار، کودکان زیر 5 سال، افراد مبتلا به نقص ایمنی (مانند بیماران مبتلا به ایدز)، مسافرین به مناطق اندمیک مالاریا که قبلا سابقه تماس با مالاریا نداشته اند، نسبت به ابتلا به این بیماری بسیار آسیب پذیرتر هستند. این بیماری در صورت عدم درمان بسیار کشنده است، اما در صورت تشخیص به موقع و شروع درمان با داروهایی نظیر کلروکین به راحتی قابل درمان می باشد. علایم این بیماری می تواند بسیار غیر اختصاصی باشد و بنابراین تشخیص آن را با مشکل مواجه کند. پس از گزش پشه آلوده، بین 7 تا 42 روز بعد علایم شروع می شود. بنابراین تمامی افراد تبدار که سابقه مسافرت به مناطق اندمیک مالاریا داشته اند باید از نظر ابتلا به مالاریا بررسی شوند.
علایم
1. تب شدید: در برخی از گونه های انگل تب در دوره های 48 یا 72 ساعته ایجاد می شود. حملات تب با لرز بسیارشدید شروع می شود که یک تا 2 ساعت ادامه میابد و بدنبال آن تب شدیدی ایجاد میگردد و نهایتا بدنبال تعریق بسیار زیاد بدن دمای بدن فرد به حالت طبیعی باز می گردد.
2. تعریق شدید
3. لرز
4. سرفه
5. درد عضلانی
6. ضعف، خستگی، رنگ پریدگی و سیاهی رفتن چشم ها
7. علایم گوارشی مانند: اسهال، حالت تهوع، استفراغ و درد شکم
8. زردی و بزرگی کبد
9. بزرگی طحال
درمان مالاریا
در صورت عدم درمان، مالاریا سبب اختلال عملکرد اعضای داخلی بدن شامل کلیه، کبد، قلب و ریه و سیستم عصبی می شود که بصورت کاهش دفع ادرار، درد پهلوها، نارسایی قلبی-عروقی، ادم ریوی، شوک، توهم، گیجی، کاهش سطح هشیاری و حتی کوما خود را نشان می دهد.
تشخیص مالاریا
تشخیص قطعی بیماری مالاریا با استفاده از آزمایش خون( اسمیر خون محیطی) و دیدن مستقیم انگل محقق می شود. پس از شروع درمان دارویی در فرد مبتلا، پس از 48ساعت نخستین نشانه های بهبود ظاهر شده و پس از 96 ساعت تب بطورکامل متوقف می شود.
در ایران سالانه موارد زیادی از ابتلا به مالاریا یافت می شود. مناطق اندمیک مالاریا، مناطقی با پتانسیل اقلیمی بالایی از نظر تکثیر پشه آنوفل هستند و شامل استان های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان( خصوصا چابهار) و برخی نواحی شمالی کشور نظیر گیلان و مازندران می شوند. با توجه به سیل اخیر در مناطق جنوبی و شمالی کشور، با افزایش تکثیر پشه آنوفل در آبهای سطحی بجامانده، احتمال ابتلا به مالاریا نیز در این مناطق افزایش می یابد. بهترین راه پیشگیری از انتقال مالاریا جلوگیری از گزش توسط پشه مالاریاست.
شما می توانید از طریق سامانه طبینجا هم اکنون یک وقت اینترنتی با پزشکان عفونی دریافت نمایید.
