عدم دفع مدفوع یا یبوست، مشکل شایع و آزاردهنده ای است که برای همه، حتی برای نوزادان و کودکان نیز رخ می دهد. در واقع زمانی که تعداد دفعات اجابت مزاج فرد، سه بار در هفته یا کم تر باشد، و مدفوع سفت و سخت باشد، گفته می شود فرد دچار یبوست شده است؛ عدم درمان یبوست می تواند سبب بروز مشکلاتی مانند بواسیر، شقاق و فیستول شود.
یبوست در نوزادان
تمام نوزادان ممکن است به یبوست مبتلا شوند، اما احتمال ابتلای نوزادان شیرخشکی بیشتر است؛ چرا که شیرخشک می تواند مدفوع نوزاد را سفت کند. نوزادانی که فقط با شیرمادر تغذیه می شوند تقریباً هرگز دچار یبوست نمی شوند، و ممکن است حتی تا دو هفته دفع مدفوع نداشته باشند و دچار یبوست نشوند، چرا که بدن نوزاد به همه شیر مادر نیاز دارد، در نتیجه مواد دفعی آن بسیار کم است. همچنین حساسیت به پروتئین موجود در شیر نیز می تواند باعث بروز یبوست شود. علاوه بر این، اگر کودک در مصرف ماست و پنیر زیاده روی کند نیز ممکن است دچار یبوست شود. مصرف زیاد شیرگاو در کودکان زیر دو سال و همچنین دادن غذاهای کمکی برنجی، نان، پاستا، سیب زمینی و میوه هایی مانند موز، پوره سیب می تواند سبب بروز یبوست در آنها شود.
بروز یبوست در کودکان
بروز یبوست در کودکان بسیار شایع است. مهم ترین دلایل شیوع یبوست در کودکان شامل موارد زیر است: عدم مصرف آب و مایعات کافی، مصرف کم مواد غذایی حاوی فیبر (میوه و سبزی)، کم تحرکی، به تعویق انداختن اجابت مزاج، عوارض داروها، استرس و مسائل روانی. در واقع یبوست در کودکان زمانی اتفاق می افتد که به دلایل مذکور مدفوع در دستگاه گوارش به کُندی حرکت می کند و خشک و سفت می شود؛ کودک هنگام دفع مدفوع مجبور است فشار زیادی وارد کند و اجابت مزاج سخت و دردناکی دارد، درد، سوزش و گاهی خونریزی هنگام دفع مدفوع، باعث ترس کودک از توالت رفتن می شود، در نتیجه کودک به موقع به توالت نمی رود و یبوست او تشدید می شود. به طور کلی علائم زیر در کودکان و نوزادان نشان دهنده یبوست است: دفع مدفوع در فواصل طولانی، مدفوع کوچکِ سفت و خشک که به سختی و با فشار زیاد دفع می شود، درد و تقلا هنگام دفع مدفوع، خون آلود بودن مدفوع، بدبو بودن مدفوع یا باد شکم، نفخ شدید، بی اشتهایی، بی حالی، تهوع، تحریک پذیری یا درد قبل از دفع مدفوع، امتناع از رفتن به توالت و ترس از مدفوع کردن، سفت بودن شکم نوزاد. یبوست در کودکان علاوه بر مشکلات تغذیه ای، می تواند به دلیل وجود برخی مشکلات و بیماری ها نیز رخ دهد، برای مثال: تنگی مجرای دستگاه گوارش، سندروم برون، ناراحتی های سیستم عصبی یا عضلانی روده ها و یا وجود اختلالات روده ای (ناتوانی در تحمل پروتئین شیرگاو)، اختلال در بافت لوپوس، وجود مشکل در ستون فقرات، مصرف مکمل های غذایی و یا مسمومیت های دارویی با ویتامین D و یا کمبود کلسیم، حساسیت های غذایی، کم کار غده تیروئید و اختلالات متابولیکی.
بروز یبوست در کودکان
برای جلوگیری از بروز یبوست در کودکان اقدامات زیر می تواند مؤثر است: تشویق به مصرف آب و مایعات کافی در طول روز، تشویق به مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند میوه، سبزیجات و غلات، انجام تحرک و ورزش، آموزش صحیح به کودک در رابطه با به موقع رفتن به توالت و به تعویق نینداختن آن، برای مثال در یک زمان مشخص حتماً برای اجابت مزاج به توالت برود، در صورتی که کودک دارو مصرف می کند حتماً موضوع را با پزشک در میان بگذارید، زیرا ممکن است یبوست یکی از عوارض مصرف داروها باشد. این نکته لازم به ذکر است که اگر یبوست در سنین کودکی درمان نشود، به یبوست مزمن تبدیل شده و ممکن است باعث بزرگ شدن روده بزرگ و از بین رفتن احساس دفع و در نتیجه بی اختیاری دفع مدفوع در سنین بالاتر شود. درمان یبوست مزمن و غیرعضوی که به آن یبوست عملکردی نیز می گویند، کار ساده ای نیست و در برخی موارد حتی پس از درمان نیز مشکل به طور کامل حل نمی شود. به عقیده متخصصان خاطره درد هنگام دفع مدفوع در کودک، سهل انگاری کردن مادران و عدم پیگیری درمان کودک و مداخله سایر افراد در درمان، باعث شکست درمان یبوست می شود.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودکان ما نوبت بگیرید.
