کبد یکی از ارگان های حیاتی بدن است که حدود یک نیم کیلوگرم وزن داشته و در قسمت راست و بالای شکم قرار گرفته و توسط دنده ها محافظت می شود. عروق خونی دستگاه گوارش پس از جذب مواد غذایی وارد کبد می شوند. وظیفه اصلی کبد تصفیه خون دستگاه گوارش از سموم احتمالی، قبل از ورود آن به جریان خون اصلی بدن است. کبد همچنین پروتئینهایی را که مسئول تنظیم انعقاد خون هستند را تولید نموده و صفرا می سازد که به جذب چربی ها و ویتامینهای محلول در چربی کمک میکند. عوامل بسیاری موجب می شوند تا كبد دچار واكنشهاي التهابي شده و به اصطلاح به فيبروز تبديل شود. در اين صورت سلول هایی کبدی عملکرد اصلی خود که دفع سموم از خون است، از دست داده و به مرور تخريب ميشوند و به مرحله نهايي، يعني سيروز كبدي ميرسد. در سیروزکبدی، سلول های طبیعی کبد با بافت جوشگاهی جایگزین می شوند. سیروز کبدی که در افراد بزرگتر از ۵۵ سال شایعتر است سالانه مسئول مرگ بیش از هزاران آدم بوده و برآورد مي شود كه دوازد همين علت مرگ مير ناشي از بيماري ها باشد.
علل سیروز کبدی
علل بسیاری در ایجاد سیروز کبدی نقش دارند و شامل:
هپاتیت ویروسی نوع ب
ویروس هپاتیت ب شایعترین علت بروز سیروز در دنیاست. هپاتیت ب باعث التهاب و آسیب به کبد میشود و در صورت عدم درمان مناسب طی چند دهه می تواند باعث از بین رفتن سلول های کبدی و سیروز کبدی شود. هپاتیت ب از طریق خون آلوده به ویروس حین فرایندهای دنداپزشکی، تزریق خون و یا استفاده از سرنگ مشترک به فرد سالم منتقل می گردد.
هپاتیت C
ویروس هپاتیت C نیز که مانند هپاتیت ب از طریق خون آلوده منتقل می گردد باعث ایجاد التهاب و آسیب سلول های کبدی شده و طی سالیان طوالنی باعث بروز سیروز می شود.
هپاتیت های خود ایمنی
در این نوع هپاتیت سیستم ایمنی، به سلول های کبدی بدن خود فرد حمله کرده و آنها را از بین برده و بافت جوشگاه فاقد عملکرد جایگزین سلول های طبیعی کبدی می شوند.
بیماریهای ارثی
بیماری نقص آلفا یک آنتی تریپسین، همو کروماتوز، بیماری ویلسون و … می تواند باعث آسیب کبدی و سیروز شوند. در بیماری ویلسون رسوب مس اضافه و در بیماری هموکروماتوز رسوب آهن اضافه در سلول ها باعث مسمومیت و مرگ سلول های کبدی می شود.
کبد چرب غیر الکلی
در این بیماری چربیها در کبد تجمع یافته و در نهایت با آسیب به سلول ها آنها را از بین برده و باعث ایجاد بافت جوشگاه می شوند. این نوع التهاب کبدی در مبتلایان به دیابت، سوءتغذیه پروتئین، چاقی، بیماری عروق قلبی، و درمان دارویی با داروهای کورتونی بیشتر دیده می شود.
انسداد مجاری صفراوی
صفرای تولید شده توسط سلول های کبدی، توسط مجاری صفراوی داخل کبدی از کبد خارج شده و در کیسه صفرا ذخیره می شوند. اگر مجاری حمل کننده صفرا مسدود شوند، صفرا پسرفت می کند و به بافت کبدی آسیب می زند. در نوزادان انسداد مجاری صفراوی عمدتاً به دلیل عدم تشکیل مجاری بوده و آن نوعی بیماریی است که در آن مجاری صفرای وجود ندارند یا آسیب دیده هستند. اما در افراد بالغ مهمترین علت، سیروز صفراوی اولیه است که در آن مجاری صفراوی ملتهب مسدود شده و دارای بافت جوشگاهی می شوند. سیروز صفراوی ثانویه می تواند پس از جراحی کیسه صفرا در صورتیکه مجاری سهواً بسته شده باشد اتفاق بیفتد.
داروها سموم و عفونت
داروها به دو طریق از بدن دفع می شوند، توسط کبد و یا توسط کلیه ها. مصرف بیش از حد داروهایی که توسط کبد پاکسازی می شوند ( مانند استومینافن) باعث آسیب به سلول های کبدی و ایجاد سیروز کبدی می شود.
علائم و نشانه های سیروز کبدی
معمولا بیماری در مراحل اویله علامت خاصی ندارد اما با افزایش شدت بیماری علائم در فرد ظاهر می شود. علائم ابتدایی بیماری شامل خستگي، ضعف، ناتواني، بي اشتهايي، تهوع و يا كاهش وزن می باشند. با تشدید آسیب به سلول های کبدی فرد دچار علائم شدیدتر ی می شود که شامل خوونريزي از واريسهاي عروقی در مري، تجمع آب در شكم و پاها( آسیت)، زردي پوست و چشمها( بعلت افزایش غلظت بیلی روبین در خون)، خارش پوست ( بعلت انسداد صفراوی)، و انسفالوپاتی کبدی ( التهاب مغزی که موجب خوای آلودگی و کاهش سطح هشیاری می شود) می باشند.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص داخلی ما نوبت بگیرید.
