افزایش غلظت خون و علائم آن

پر خونی و افزایش غلظت خون اصطلاحاتی هستند که معمولا به بالا رفتن هموگلوبین خون اطلاق می شوند. شاید شنیده باشید که برخی از افراد پر رنگ شدن خون را نشانه ای از غلیظ شدن خون می دانند، اما این گفته تا چه اندازه ای صحیح است؟ آیا می توان رنگ خون را جزو علائم بالا رفتن غلظت خون دانست؟ در این پست از طبینجا قصد داریم تا شما را با اصطلاح غلظت خون ، علل و علائم آن بیشتر آشنا کنیم، با ما همراه باشید.

تشخیص غلظت خون در آزمایش

هموگلوبین (Hgb) پروتئینی است که توسط مغز استخوان تولید شده و در سلول های قرمز خون ذخیره می شود. این ماده به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را از ریه ها و از طریق عروق به سایر نقاط بدن منتقل کنند. همچنین دی اکسید کربن (CO2) را از اطراف بدن برای خارج شدن به داخل ریه ها منتقل می کند. هموگلوبین همان چیزی است که باعث می شود سلول های خونی قرمز به نظر برسند.

از طرفی هورمون اریتروپوئیتین که از کلیه ها ترشح می شود بر روی سلول های مغز استخوان اثر گذاشته و آنها را به تولید هر چه بیشتر سلول های خونی وادار می کند. بنابراین تغییرات در هر یک از این سلول ها می تواند به افزایش غلظت خون بینجامد.

مقادیر غیر طبیعی هموگلوبین زیاد یا کم می تواند علائمی مانند خستگی، سرگیجه یا تنگی نفس ایجاد کند. در صورتی که با چنین علائمی به پزشک مراجعه کنید، پزشک ممکن است از شما آزمایش Hgb را درخواست نماید. ممکن است شما مبتلا به یک بیماری زمینه ای باشید که بایستی به کمک این آزمایش تشخیص داده شود.

البته این امکان وجود دارد که آزمایش هموگلوبین برای تشخیص غلظت خون بالا به عنوان بخشی از آزمایش (CBC) انجام شود. آزمایش CBC سایر اجزای مهم خون مانند سلول های سفید خون و پلاکت ها را نیز اندازه گیری می کند. سطح غیر طبیعی هر یک از این سلول ها می توانند نشان دهنده شرایط زمینه ای یا اختلالات خونی باشد.

مقادیر نرمال هموگلوبین

سن و جنسیت هر دو بر روی مقدار غلظت خون تاثیر گذارند. سطح نرمال هموگلوبین عبارتند از:

• مردان بزرگسال 13 – 16.5
• زنان بزرگسال 12 – 16
• زنان باردار 11 – 16

برای مردان سطح هموگلوبین زیر 13 با عنوان غلظت خون پایین در نظر گرفته می شود. در زنان در صورت باردار نبودن این مقادیر شامل زیر 12 گرم در دسی لیتر است. البته این آستانه مقادیر و رنج عددی ممکن است در هر آزمایشگاهی متفاوت باشد بنابراین باید دامنه مرجع آزمایشگاهی مندرج در برگه آزمایش رجوع کرد.

علائم افزایش غلظت خون

هموگلوبین بالا با عنوان پلی سیتمی شناخته می شود. این حالت بدان معنی است که فرد دچار افزایش غلظت خون شده است.

بایستی به این نکته توجه داشته باشید که پلی سیتمی ورا نوعی سرطان خون است که در آن مغز استخوان، سلول های خونی بیشتری را تولید می کند. پلی سیتمی آزمایش خون نشان می دهد که فرد از تعداد گلبول های قرمز بالا و هماتوکریت بالایی برخوردار است. علائم رایج غلظت خون بالا عبارتند از:

• خارش
• سردرد
• سرگیجه
• کبودی یا خونریزی
• تعریق بیش از حد معمول
• ورم دردناک مفاصل
• کاهش غیر طبیعی وزن
• زردی چشم و پوست
• احساس خستگی
• رنگ بنفش یا قرمز پوست (کبودی)

علل افزایش غلظت خون

نیاز بالای بدن به ذخیره هموگلوبین در سلول های قرمز خونی می تواند باعث افزایش غلظت خون شود. بیماری های تاثیر گذار بر روی عملکرد کلیه و کبد در بدن می توانند به افزایش غلظت خون دامن بزنند. برخی دلایل احتمالی برای افزایش غلظت خون عبارتند از:

• زندگی در ارتفاعات زیاد که اکسیژن کمی در هوای آنجا وجود دارد، مانند کوه ها

• سیگار کشیدن، از جمله سیگار یا سیگار برگ

• بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)، شرایطی که ریه ها را ملتهب کرده و از ورود هوا به داخل ریه ها جلوگیری می کند.

• بیماری های قلبی یا ریوی که بر توانایی تنفس، توانایی ریه ها در عبور اکسیژن به جریان خون یا بر روی عملکرد پمپاژ طبیعی قلب تأثیر می گذارد.

• مصرف غیر ضروری و بیشتر اریتروپویتین در داروهای هورمونی و مکمل ورزشکاری برای افزایش سطح عملکرد بدنی

• مصرف داروهای حاوی استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون

• کمبود شدید آب بدن ناشی از اسهال یا مصرف کم مایعات

• نارسایی قلبی

• آمفیزم یا فیبروز ریوی

• سرطان کبد یا کلیه ها

درمان افزایش غلظت خون

اگر یک بیماری یا شرایط پزشکی باعث افزایش غلظت خون شده باشد، پزشک ممکن است روش هایی مانند اهدای خون یا فصد خون و یا داروهای خاصی را برای درمان آن تجویز نماید.

برگرفته 

شما می توانید از طریق سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین هماتولوژی ما نوبت بگیرید.