درمان کبد چرب

درمان کبد چرب

کبد چرب غیرالکلی اصطلاحی است که به افرادی اطلاق می‌شود که بدون مصرف الکل، دچار کبد چرب شده اند؛ این بیماری همانطور که از اسم آن برمی‌آید، در اثر تجمع چربی در کبد به وجود می‌آید.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با این بیماری و درمان آن آشنا کنیم.

در این مقاله می‌خوانید:

• کبد چرب چیست؟

• علائم کبد چرب

• علل بروزکبد چرب

• عوامل خطر مرتبط با کبد چرب

• عوارض کبد چرب

• تشخیص کبد چرب

• درمان کبد چرب

• رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب

کبد چرب چیست؟

در اثر تجمع چربی در کبد، کبد چرب رخ می‌دهد؛ گرچه تجمع مقادیر اندکی چربی در کبد طبیعی است، اما تجمع بیش از حد آن نشانه بیماری است.

کبد دومین ارگان بزرگ بدن و بزرگ‌ترین غده بدن است؛ این عضو حیاتی به ساخته شدن مواد ضروری از مواد غذایی و مایعات دریافتی و نیز دفع مواد سمی از بدن کمک می‌کند. مقادیر زیاد چربی در کبد می‌تواند باعث التهاب کبد شده و فعالیت طبیعی آن را مختل کند؛ درموارد شدید حتی می‌تواند منجر به بروز نارسایی کبدی شود.

به این بیماری در افرادی که الکل مصرف می‌کنند، کبد چرب الکی گفته می‌شود و در افراد غیرالکی با نام کبد چرب غیر الکی شناخته می‌شود؛ تخمین زده شده است که حدود 25 تا 30 درصد جمعیت آمریکا و اروپا به کبد چرب مبتلا هستند. کبد چرب غیرالکی شایع‌ترین بیماری مزمن کبدی در ایالات متحده آمریکا است.

علائم کبد چرب

در اغلب موارد کبد چرب علامتی ندارد و با تست‌های کبدی مختل در آزمایش خون، اولین بار خودش را نشان می‌دهد؛ با این حال ممکن است در نتیجه کبد چرب احساس خستگی کنید و یا در قسمت فوقانی سمت راست شکم درد داشته باشید. در برخی افراد کبد چرب می‌تواند پیشرفت کند و باعث بروز فیبروز کبد شود که به آن سیروز کبدی گفته می‌شود؛ این مرحله اغلب منجر به نارسایی کبد شده و درنهایت فرد کاندید پیوند کبد می‌شود.

سیروز می‌تواند با علائم زیر بروز پیدا کند:

• تجمع آب در شکم

• زردی پوست و ملتحمه

• برجسته شدن وریدهای سطح شکم

• خستگی

• ضعف

• کاهش وزن

• کاهش اشتها

• خونریزی بینی

• خارش پوست

• درد شکم

• بزرگ شدن سینه‌ها در مردان

• تورم پاها

هر علامت نگران‌کننده‌ای داشتید، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

علل کبد چرب چیست؟

کبد چرب زمانی رخ می‌دهد که بدن بیش از حد چربی تولید می‌کند و یا قادر به سوزاندن چربی‌های اضافی نیست؛ در این صورت مقادیر اضافی چربی در کبد تجمع کرده و منجر به بروز کبد چرب می‌شود.

عوامل مختلفی می‌توانند باعث تجمع چربی شوند؛ از جمله مصرف بیش از حد الکل. در افرادی که الکل مصرف نمی‌کنند؛ علت بروز کبد چرب چندان مشخص نیست؛ یک یا چند تا از موارد زیر می‌توانند در بروز کبد چرب دخیل باشند:

• چاقی

• قند خون بالا به ویژه درموارد دیابت نوع 2 و پره‌ دیابتیک

• مقاومت به انسولین

• مقادیر بالای چربی خون به ویژه تری‌گلیسیرید

علل کمتر شایع:

• بارداری

• کاهش وزن ناگهانی

• برخی بیماری‌های کبدی از قبیل هپاتیت سی

• عوارض جانبی برخی داروها از قبیل متوتروکسات، تاموکسی‌فن، آمیودارون، والپوریک اسید

• تماس با برخی سموم

برخی ژن‌ها هم می‌توانند شانس ابتلای شما را بالا ببرند.

عوامل خطر مرتبط با کبد چرب

عوامل بسیار زیادی هستند که می‌توانند شانس ابتلای شما را به کبد چرب بالا ببرند؛ از جمله:

• کلسترول بالا

• تری گلیسیرید بالا

• چاقی به ویژه چاقی شکمی

• سندروم متابولیک

• سندروم تخمدان پلی کیستیک

• دیابت نوع 2

• آپنه خواب

• کم کاری تیروئید

• پرکاری تیروئید

• بارداری

• سابقه خانوادگی ابتلا به کبد چرب

 

 

عوارض کبد چرب

مهم‌ترین عارضه کبد چرب سیروز کبدی است؛ سیروز مرحله آخر بیماری کبدی است که در پاسخ به التهاب کبد رخ می‌دهد.

سیروز می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند:

• آسیت یا تجمع مایع در شکم

• واریس مری یا التهاب وریدهای مری که می‌توانند پاره شده و منجر به خونریزی شوند

• سرطان کبد

• نارسایی کبد که به معنای از کار افتادن کبد است

بین 5 تا 12 درصد از افراد مبتلا به کبد چرب دچار سیروز می‌شوند.

تشخیص کبد چرب

از آن جایی که کبد چرب اغلب علامتی ندارد، به عنوان یک یافته اتفاقی و به دنبال درخواست تست‌های کبدی به دلایل دیگری تشخیص داده می‌شود. همچنین ممکن است به دنبال یافته‌ای غیرطبیعی در سونوگرافی تشخیص داده شود.

پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال روند تشخیص بیماری را آغاز می‌کند؛ او احتمالا درباره هر یک از موارد زیر از شما سوال می‌پرسد:

• سابقه خانوادگی بیماری‌های کبدی

• سابقه مصرف الکل

• سابقه قبلی بیماری‌های کبدی از قبیل هپایت

• داروهای مصرفی

• بیماری‌های زمینه‌ای

درصورتی که اخیرا علائمی از قبیل خستگی، کاهش اشتها و یا درد شکمی داشته اید، پزشکتان را درجریان قرار دهید.

معاینه فیزیکی

در مرحله بعد پزشک شما را معاینه می‌کند. برای این کار پزشک شکم شما را لمس می‌کند و یا فشار می‌دهد؛ چنانچه کبد یا طحال در نتیجه بیماری کبدی بزرگ شده باشند، پزشک از این طریق تشخیص می‌دهد. با این حال ممکن است کبد بدون این که قابل لمس باشد، بزرگ شده باشد.

آزمایش خون

تست AST و ALT دو تا از آنزیم‌های کبدی هستند که به منظور ارزیابی عملکرد کبد درخواست می‌شوند. این تست‌ها ممکن است در صورت شک به بیماری کبدی، بررسی عارضه دادن داروی درخواستی و یا پیگیری‌های روتین درخواست شوند. افزایش سطح آنزیم‌های کبدی علامتی از التهاب کبد هستند؛ گرچه کبد چرب می‌تواند باعث التهاب کبد شود، اما تنها دلیل آن نیست.

درصورت بالا بودن آنزیم‌های کبدی، پزشک آزمایشات دیگری درخواست می‌کند تا علت را پیدا کند. از جمله:

• مارکرهای تشخیصی هپاتیت

• شمارش کامل سلول خونی یا CBC

• قند خون ناشتا یا FBS

• Hb1C

• سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون

روش‌های تصویر برداری

پزشک ممکن است برای بررسی کبد چرب، یک یا چند تا از موارد زیر را درخواست کند:

• سی تی اسکن

• MRI

• سونوگرافی

بیوسی کبد

بیپوسی کبد بهترین شیوه برای ارزیابی میزان پیشرفت بیماری کبدی است؛ بدین منظور پزشک سوزنی را وارد کبد می‌کند و تکه‌ای از بافت کبد را برای بررسی بیشتر خارج می‌کند؛ طی بیوپسی بیمار بی‌حسی موضعی دریافت می‌کند تا کمتر درد بکشد.

بیوپسی کبد علاوه بر کبد چرب، به تشخیص سیروز کبدی هم کمک می‌کند.

درمان کبد چرب

در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که ثابت شده باشد برای درمان کبد چرب مناسب است؛ بنابراین درمان کبد چرب هنوز نیاز به تحقیقات و مطالعه بیشتری دارد. در اغلب موارد، تغییر سبک زندگی می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ برای مثال پزشک ممکن است توصیه‌های زیر را به شما کند:

• محدودیت مصرف الکل

• رژیم غذایی سالم

• کاهش وزن

در صورتی که کبد چرب عارضه‌دار شود، درمان‌های دیگر ضرورت پیدا می‌کنند؛ برای مثال درصورت ابتلا به سیروز کبدی، پزشک ممکن است هر یک از موارد زیر را پیشنهاد کند:

• تغییر سبک زندگی

• دارو

• جراحی

سیروز به معنای نارسایی کبد است؛ در این صورت ممکن است احتیاج به پیوند کبد پیدا کنید.

درمان خانگی کبد چرب

تغییر سبک زندگی نخستین قدم در درمان کبد چرب است؛ براساس شرایط زمینه‌ای، انجام هر یک از موارد زیر می‌تواند به شما کمک کند:

• کاهش وزن

• عدم مصرف الکل

• حداقل 30 دقیقه ورزش در روز

• رژیم غذایی کم‌کالری و کم‌چربی

• کنترل دقیق دیابت

• توجه به عوارض جانبی داروهای مصرفی، حتی داروهای گیاهی

به گفته کلینیک مایو، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف مکمل‌های ویتامین ای می‌تواند به بهبود آسیب کبدی ناشی از کبد چرب کمک کند؛ با این حال این مسئله هنوز ثابت نشده است و نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. مخصوصا که مصرف بیش از حد ویتامین ای می‌تواند عوارضی جدی به همراه داشته باشد.

برخی مطالعات نیز نشان داده است افرادی که در طول روز دو لیوان یا بیشتر قهوه مصرف می‌کنند، کمتر به بیماری کبدی مبتلا می‌شوند؛ با این حال این مسئله هنوز اثبات نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

همیشه پیش از مصرف هر مکمل و یا داروی گیاهی با پزشکتان مشورت کنید؛ برخی داروهای خانگی و مکمل‌ها ممکن است با داروهایتان تداخل داشته و یا باعث آسیب به کبد شوند. فراموش نکنید که گیاهی یا طبیعی بودن دارو، به معنای بی‌خطر بودن آن نیست!

رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب

درصورت ابتلا به کبد چرب، پزشک ممکن است برخی توصیه‌های تغذیه‌ای به شما بکند تا شرایطتان بهبود یابد؛ از جمله:

• رژم غذایی غنی از گیاهان، سبزیجات و میوه‌جات

• محدودیت مصرف کربوهیدارت از قبیل نان و برنج سفید

• محدودیت مصرف چربی‌های اشباع که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی یافت می‌شوند

• عدم مصرف چربی‌های ترانس که در بسیاری از محصولات فرآوری‌شده یافت می‌شوند

• عدم مصرف الکل

پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که کالری دریافتی از طریق رژیم غذایی را کم کنید تا به کاهش وزن شما کمک کند. معمولا 10 درصد کاهش وزن ایده‌آل است اما کاهش وزن 3 تا 5 درصد هم می‌تواند اثربخش باشد؛ همچنین جراحی درصورتی که اضافه وزن بیش از حد داشته باشید، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

شما می توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین گوارش و کبد ما نوبت بگیرید.