تشخیص و درمان سرطان در دوران بارداری به دلایل زیادی پیچیده است. اگرچه خود سرطان معمولاً جنین را تحت تأثیر قرار نمی دهد، هر گونه آزمایش و درمان باید با دقت انجام شود تا از بارداری ایمن اطمینان حاصل شود. برنامه های درمانی سرطان ممکن است برای زنان باردار تنظیم شود، اما برخی از جنبه های آن ممکن است برای جنین خطرناک باشد، بنابراین پزشک و بیمار باید در مورد جوانب مثبت و منفی درمان سرطان در بارداری صحبت کنند.
به طور معمول، آغاز درمان سرطان در مراحل اولیه بارداری، خطرات بیشتری را به همراه دارد. با این حال، اگر شک به سرطان در بارداری وجود داشته باشد، زنان باردار نباید از صحبت با پزشک خود در اسرع وقت برای روشن شدن وضعیت و ایجاد یک برنامه درمانی بی خطر تردید کنند.
تشخیص سرطان در بارداری ممکن است مخرب و ترسناک به نظر برسد، اما مهم است بدانید که زنان دیگر نیز ممکن است چنین شرایطی را در بارداری خود پشت سر گذاشته باشند. انکولوژیست ها یا متخصصین سرطان ممکن است لیست توصیه شده ای از گروه های حمایت از سرطان داشته باشند تا به بیماران کمک کنند با دیگرانی که در دوران بارداری با سرطان مبارزه کرده اند ارتباط برقرار کنند. داشتن یک شبکه پشتیبانی ممکن است به بیماران کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنند و در عین حال برای چالش های احتمالی پیش رو آماده شوند.
سرطان های رایج در زنان باردار
در حالی که سرطان در دوران بارداری وضعیت شایعی نیست، با این حال امکان رخ دادن آن وجود دارد. بهترین راه برای پیشگیری یا تشخیص زودهنگام سرطان این است که بیماران به بدن خود توجه کنند و پزشک خود را در مورد بروز هر گونه علائم در جریان نگه دارند.
شایع ترین انواع سرطان تشخیص داده شده در دوران بارداری عبارتند از:
- ملانوما
- سرطان پستان
- سرطان دهانه رحم
- لنفوم
- سرطان خون
- سرطان تخمدان
- سرطان روده بزرگ
درمان سرطان های دستگاه تناسلی به ویژه در دوران بارداری چالش برانگیز است چرا که رشد جنین در این نواحی صورت می گیرد.
تشخیص سرطان
یکی از مشکلات در تشخیص سرطان در دوران بارداری این است که بسیاری از علائم ممکن است به اشتباه به عنوان علائم بارداری در نظر گرفته شوند. در نتیجه این وضعیت ممکن است منجر به تاخیر در تشخیص شود. حتی در صورتی که آزمایش به درستی انجام شود، بارداری ممکن است با نتایج آزمایش‌های تشخیصی تداخل داشته باشد و گاهی اوقات نتایج منفی کاذب سرطان ایجاد کند.
نکته ای که بایستی خاطر نشان کرد این است که برخی از آزمایشات استاندارد سرطان را نمی توان در دوران بارداری انجام داد، مانند آزمایش خون برای نشانگرهای تومور.
تومور مارکرها موادی در بدن هستند که ممکن است به وجود سرطان اشاره کنند. با این حال، بارداری اکثر این آزمایش‌ها را بی‌اثر می‌کند، زیرا این مواد در جریان هستند، بنابراین پزشکان ممکن است به دنبال روش‌های آزمایشی تشخیصی دقیق‌تری باشند.
تشخیص زودهنگام بهترین پیش آگهی را برای افراد مبتلا به سرطان از جمله زنان باردار ارائه می دهد. بیمارانی که مشکوک به بارداری هستند باید قبل از موعد به پزشک خود اطلاع دهند تا اطمینان حاصل شود که اقدامات احتیاطی لازم انجام شده است.
- سونوگرافی: اگر علائم ثابت باشند و پزشک آزمایش سرطان را توصیه کند، سونوگرافی از آنجایی که برای زنان باردار بی خطر است معمولاً روش ترجیحی خواهد بود. با این حال، ممکن است همه سرطان ها از این طریق تشخیص داده نشوند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): آزمایش‌های تشخیصی به نوع سرطان مشکوک، همچنین خطرات مرتبط با نوزاد متولد نشده بستگی دارد. به عنوان مثال، آزمایشی که از هرگونه اشعه استفاده می کند، ممکن است برای جنین خطرناک و ناامن باشد، بنابراین پزشکان ممکن است توصیه کنند در صورت امکان آن را تا بعد از تولد به تاخیر بیندازند. از سوی دیگر، MRI در تمام مراحل بارداری بی خطر تلقی می شود و آن را به یک گزینه آزمایشی خوب تبدیل می کند.
- سایر آزمایش‌های تشخیصی: پزشکان ممکن است آزمایش‌ها یا روش‌های تشخیصی دیگری مانند بیوپسی، آندوسکوپی، آسپیراسیون مغز استخوان یا سوراخ کمری را برای انواع خاصی از سرطان انجام دهند. پزشکان معمولا در صورت نیاز داروهای آرامبخش را به شیوه ای که برای بارداری بی خطر است تجویز می کنند.
بعد از تشخیص سرطان، گام بعدی ارتباط با متخصص انکولوژیست مناسب است که امکان هماهنگی آن در طول بارداری و بعد از زایمان نیز با یک متخصص زنان و زایمان وجود دارد.
گزینه های درمانی ایمن
برنامه های درمانی به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:
- سن حاملگی (مدت زمان بارداری)
- نوع و مرحله سرطان
- انواع درمان با میزان کمترین خطر
- تنظیمات شخصی
- سلامت کلی
در حالی که درمان سرطان در اسرع وقت، رویکردی است که اغلب در مورد افرادی که باردار نیستند، استفاده می شود، اما اغلب به زنان توصیه می شود که تا سه ماهه دوم بارداری منتظر شروع درمان باقی بمانند، چرا که چند ماه اول برای رشد جنین اهمیت ویژه ای دارد. برای بیماران در مراحل اولیه سرطان، پزشکان ممکن است حتی به تأخیر انداختن درمان تا پس از تولد نوزاد را توصیه کنند.
بسته به تشخیص سرطان معمولاً سه گزینه درمانی وجود دارد: جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی. هر کدام مجموعه ای از چالش های خاص خود را برای زنان باردار ارائه می دهد.
جراحی: معمولاً گزینه بی خطری است، اما استفاده از داروهای بیهوشی، معمولاً تا سه ماهه دوم (پس از 12 هفته اول) به تعویق می افتد. همچنین ممکن است انجام جراحی در اواخر بارداری به دلیل بزرگی رحم دشوار باشد.
شیمی درمانی: اغلب تا سه ماهه دوم به تعویق افتاده و بعد از هفته 35 یا بعد از آن نیز توصیه نمی شود، چرا که ممکن است باعث زایمان زودرس شده یا تعداد سلول های خونی بیمار را کاهش دهد و منجر به خونریزی یا افزایش احتمال عفونت گردد.
پرتو درمانی: بر روی زنان باردار به دلیل خطر قرار گرفتن جنین در معرض تشعشع دشوار است. و به هیچ وجه نباید در سه ماهه اول بارداری داده شود. پزشکان ممکن است بسته به محل سرطان در رابطه با نوزاد و مرحله سرطان، انتظار برای پرتودرمانی را تا پس از زایمان توصیه کنند.
هورمون درمانی: به هیچ وجه نبایستی در دوران بارداری انجام شود.
عوارض درمان سرطان در بارداری
حفظ سلامت مادر به همان اندازه حفظ سلامت نوزاد متولد نشده مهم است. متأسفانه سرطان در دوران بارداری ممکن است برای هر دو خطرات زیادی داشته باشد. در حالی که سرطان ممکن است مستقیماً روی جنین تأثیر نگذارد، ممکن است برای مادر باردار مضر تشخیص داده شود، به خصوص اگر سرطان به مرحله پیشرفته ای رسیده باشد. پزشکان معمولاً باید دو عامل اصلی مزیت آن برای سلامتی بیمار و خطر آن برای نوزاد متولد نشده را در نظر بگیرند.
اگر سرطان گسترش یافته یا متاستاز داده باشد، ممکن است بیمار برای بهترین شانس زنده ماندن به درمان فوری نیاز داشته باشد. این حالت، متأسفانه، ممکن است خطراتی را برای جنین ایجاد کند. معمولاً پایان دادن به بارداری زودهنگام توصیه نمی شود مگر اینکه سلامت مادر در شرایط بحرانی باشد. برای بیمار مهم است که در مورد خطرات روش های درمانی با تیم مراقبت از سرطان خود صحبت کرده و عوارض ناشی از آنها را کاملاً درک کند.
خطرات شناخته شده ای در ارتباط با درمان سرطان در دوران بارداری وجود دارد.
- درمان سرطان در سه ماهه اول ممکن است منجر به سقط جنین خود به خودی شود.
- قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی ممکن است باعث نقایص مادرزادی مانند عقیمی، آب مروارید، بیماری های بدخیم و حتی مرگ شود.
- شیمی درمانی که در سه ماهه اول انجام می شود ممکن است بر چشم ها، گوش ها و سیستم خونی کودک تأثیر بگذارد و بر رشد جنین تأثیر بگذارد.
- درمان سرطان ممکن است بیمار را در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس یا پارگی غشاء کیسه آب قرار دهد.
- باردار بودن و تحت درمان سرطان قرار گرفتن هر دو به خودی خود دشوار هستند، اما ترکیب آنها ممکن است استرس زا و طاقت فرسا باشد. سلامت روانی بسیار مهم است. چه بیمار به یک گروه حمایتی ملحق شود یا به یک درمانگر مراجعه کند، مهم است که سلامت عاطفی را به همان اندازه سلامت جسمانی در اولویت قرار دهیم.
سرطان پستان ها در بارداری
برخی از سرطان های خاص ممکن است در طول بارداری راحت تر از سایر سرطان ها درمان شوند. سرطان سینه شایع‌ترین سرطانی است که در دوران بارداری تشخیص داده می‌شود و به نظر نمی‌رسد بارداری بر پیامد سرطان زنان تأثیر بگذارد.
سرطان رحم در دوران بارداری
سرطان دهانه رحم ممکن است پیچیده تر باشد زیرا سرطان در نزدیکی محل جنین در حال رشد قرار دارد. اگر زن باردار روش زایمانی را انتخاب کند، معمولاً برای محافظت از مادر و نوزاد، یک سزارین بسیار دقیق لازم خواهد بود.
هر چه پزشکان زودتر تومور یا سلول های سرطانی را تشخیص دهند، گزینه های درمانی بیشتری برای بیمار وجود دارد. زنانی که در مراحل پیشرفته بیماری تشخیص داده می شوند ممکن است نیاز به اتخاذ تصمیمات پیچیده ای برای اطمینان از بهترین نتیجه برای آنان وجود داشته باشد.
درمان معمولاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری بهتر انجام شده و بهترین نتیجه را برای جنین ارائه خواهد داد. با این حال، ممکن است این گزینه برای همه نباشد، به همین دلیل است که بیماران باید قبل از شروع هر گونه درمان سرطان، همه گزینه ها را با پزشک خود در میان بگذارند.
هیچ رویکرد یکسانی برای درمان سرطان وجود ندارد. یک زن باردار ممکن است نیاز به تغییر برنامه زایمان خود داشته و یا اقدامات بیشتری را انجام دهد که انتظارش را نداشته و در این راه تصمیمات سختی را اتخاذ کند. بهترین کاری که یک بیمار باید انجام دهد این است که از نظر ذهنی آمادگی داشته و اطراف خود را با شبکه ای از دوستان و خانواده و تیم مراقبت خود احاطه نماید تا در طول و بعد از بارداری از او حمایت کنند.
در صورتی که نیازمند دریافت راهنمایی دقیق تری در این باره هستید، می توانید با متخصصین زنان و زایمان طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.
