اغلب افراد چه پیر و چه جوان، پس از ابتلا به بیماری آنفولانزا بهبود می‌یابند. با این حال احتمالا زیاد شنیده‌اید که برخی افراد پس از ابتلا به آنفولانزا از دنیا رفته اند. در متن پیش رو قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که چرا برخی افراد به علائم شدیدتری از آنفولانزا دچار می‌شوند و یا در نهایت فوت می‌کنند.
در این مقاله می‌خوانید:
• آنفولانزا چگونه باعث مرگ می‌شود؟
• علائم آنفولانزا که باعث مرگ می‌شوند
• عواملی که احتمال مرگ در اثر آنفولانزا را بالا می‌برند
• شیوع مرگ و میر آنفولانزا
• پیشگیری از بروز مرگ و میر ناشی از آنفولانزا
متاسفانه افرادی هستند چه پیر، چه جوان و یا کودک که مدتی پس از بروز علائم آنفولانزا فوت کرده‌اند. در میان 8 مرگ ومیری که در اثر ابتلا به آنفولانزا در شهر سن دیگو رخ داده بود، مرد جوان 32 سالهای بود که پیش از این هیچ بیماری زمینه‌ای نداشت.
براساس آمار منتشرشده از سوی سازمان بیماری‌ها و کنترل آمریکا(CDC) در سالهای 2018-2019 حدود 34200 مرگ در اثر ابتلا به بیماری آنفولانزا در کشور آمریکا رخ داده است.
اما چقدر احتمال دارد فرد در اثر ابتلا به آنفولانزا فوت کند و این موضوع چگونه رخ می‌دهد؟
آنفولانزا چگونه باعث مرگ می‌شود؟
آنفولانزا عموما علت اولیه‌ی مرگ نیست. با این حال می‌تواند باعث التهاب شدید ریه‌ها شده و در نهایت باعث نارسایی حاد ریه و مرگ شود. بسیاری از مرگ و میر های ناشی از آنفولانزا به دلیل عوارض مرگبار آن است. آنفولانزا می‌تواند باعث تشدید علائم برخی بیماری‌ها نظیر آسم و یا بیماری‌های قلبی و عروقی شود. علائم بسیار شدید ناشی از این شرایط می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، برای مثال افراد تحت شیمی درمانی یا مبتلا به بیماری‌های ضعف ایمنی مثل HIV بیشتر درمعرض ابتلا به عوارض شدیدر آنفولانزا هستند؛ از آن جایی که در این شرایط سیستم ایمنی بدن توانایی کافی برای مقابله با بیماری را ندارد.
افراد سالمند، کودکان و زنان باردار جز گروه‌های پرخطر ابتلا به بیماری آنفولانزا هستند.
با این حال در برخی افراد با سیستم ایمنی سالم هم آنفولانزا می‌تواند مرگبار باشد. در این افراد سیستم ایمنی پاسخ بیش از حدی به حضور عفونت در بدن می‌دهد که درنهایت می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد.
آنفولانزا همچنین می‌تواند باعث بروز پنومونی یا در اصطلاح رایج ذات‌الریه شود. ذات الریه التهاب شدید ریه‌هاست که باعث پر شدن کیسه‌های هوایی از مایع می‌شود. در این صورت سطح اکسیژن خون کم می‌شود؛. در صورتی که اکسیژن کافی به سلول‌ها نرسد، ممکن است بمیرند.
آنفولانزا می‌تواند باعث بروز یک پاسخ التهابی شدید در بدن شود. عوارض شدید آنفولانزا ممکن است هر یک از اندام‌های زیر را تهدید کند:
• مغز
• قلب
• بافت‌های عضلانی
در برخی موارد آنفولانزا می‌تواند باعث نارسایی عضو شود.
در صورتی که فرد ثانویه به بیماری آنفولانزا دچار یک عفونت باکتریایی هم بشود، ممکن است به سپسیس دچار شود. سپسیس واکنش شدید بدن به عفوت است که می‌تواند مرگبار باشد. اگر سرعت مبارزه‌ی بدن با آنفولانزا کم باشد، فرد برای مدت طولانی‌تری مبتلا به آنفولانزا است. در این صورت فرصت بیشتری وجود دارد که فرد به عفونت باکتریایی هم مبتلا شود.
علائم آنفولانزا که باعث مرگ می‌شوند
علائم و عوارض شدید آنفولانزا که می‌توانند باعث مرگ شوند، شامل:
• درد یا احساس فشار در ناحیه‌ی قفسه سینه و شکم
• سرگیجه و گیجی
• تشنج
• بدتر شدن سرفه و تب
• توقف ادرار
• درد شدید عضلانی
• ضعف و عدم تعادل
اگر افراد هر یک از علائم گفته شده را تجربه کنند، باید سریعا به اورژانس یا پزشک مراجعه کنند.
علاوه بر علائم نامبرده کودکان مبتلا به آنفولانزا ممکن است هر یک از موارد زیر را تجربه کنند:
• تب بالا
• آبی شدن صورت یا لب‌ها
• کاهش آگاهی و یا برقراری ارتباط در زمان بیداری
• تب در کودکان کمتر از 12 هفته
• گریه بدون اشک یا ادرار نکردن بیش از 8 ساعت به دلیل کم آبی یا دهیدراتاسیون
عواملی که احتمال مرگ در اثر آنفولانزا را بالا می‌برند
ریسک فاکتورهای مرتبط با مرگ و میر ناشی از آنفولانزا شامل:
• سن بالای 65 سال
• کودکان کمتر از 5 سال، به ویژه آن ها که کمتر از 2 سال دارند
• زنان باردار و تا 2هفته پس از بارداری
• بیماری مزمن ریوی مثل آسم و یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
• بیمار‌های قلبی
• سرطان
• بیماری مزمن کلیوی و یا کبدی
• کودکان و یا نوجوانانی که به طور طولانی مدت تحت درمان با آسپرین هستند
• شرایطی که سیستم ایمنی فرد را ضعیف می‌کند مثل بیماری HIV
• درمان‌هایی که سیستم ایمنی فرد را ضعیف می‌کنند مثل شیمی درمانی و یا افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری‌های خودایمنی داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی و یا کورتون مصرف می‌کنند
• چاقی بیش از حد
• دیابت
• بیماری‌های مغز و اعصاب
شیوع مرگ و میر آنفولانزا
تخمین مرگ و میر سالانه‌ی بیماری آنفولانزا کمی دشوار است؛ به این دلیل که تمام موارد مرگ و میر گزارش نمی‌شوند و برخی آمار از دست می‌روند.
از سوی دیگر پزشکان ممکن است در صورتی که فرد در اثر عوارض آنفولانزا فوت کند، علت مرگ را ابتلای فرد به آنفولانزا گزارش نکنند. بسیاری از مرگ و میرهای آنفولانزا به دلیل عوارض ثانویه‌ی آن است؛ مثل عفونت باکتریایی و یا بدتر شدن بیماری زمینه‌ای.
مرگ و میر ناشی از آنفولانزا ممکن است در هفته‌های اول و دوم پس از ابتلا به عفونت اولیه رخ دهد، اما تست‌های تشخیصی در میانه‌ی هفته‌ی اول می‌توانند بیماری را تشخیص دهند.
همه‌ی این‌ها بدین معنی است که آمار مرگ و میر آنفولانزا، یک آمار تخمینی است و نه قطعی. براساس داده‌های CDC از اول کتبر 2019 تا 4 آوریل 2020 در ایالات متحده‌ی آمریک بطور تخمینی موارد زیر رخ داده است:
• 39 تا 56 میلیون ابتلا به آنفولانزا
• 18 تا 26 میلیون مراجعه‌ی آنفولانزا
• 410 تا 740 هزار بستری بیمارستانی به دلیل آنفولانزا
• 24 تا 62 هزار مرگ و میر ناشی از آنفولانزا
مرگ و میر ناشی از آنفولانزا همچنین می‌تواند سال تا سال فرق بکند؛ این موضوع به دلیل تاثیر فاکتورهای مختلف بر روی میزان مرگ و میر است. از قبیل گونه‌های مختلف ویروس، درصدی از مردم که واکسیناسیون آنفولانزا انجام می‌دهند و فصلی که آنفولانزا شیوع پیدا می‌کند.
سازمان بهداشتی جهانی یاWHO تخمین زده است که سالانه حدود 290 تا 650 هزار نفر در اثر ابتلا به آنفولانزا فوت می‌کنند.
پشگیری از بروز مرگ و میز ناشی از آنفولانزا
چناچه افراد به بیماری آنفولانزا دچار شوند، باید تا زمان بهبودی کامل در منزل استراحت کنند و از گسترش ویروس در جامعه پیشگیری کنند.
براساس توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی یا WHO، واکسیناسیون مناسب‌ترین راه برای پیشگیری قطعی از ابتلا به آنفولانزا است. واکسن آنفولانزا به ویژه برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، مثل سالمندان، کودکان و یا افرادی با بیماری زمینه‌ای بیشتر ضرورت دارد.
بطور معمول WHO واکسیناسیون را برای گروه‌های زیر ضروری می‌داند:
• کودکان سنین 6 ماه تا 5سال
• زنان باردار
• سنین بالاتر از 65 سال
• افراد با بیماری زمینه‌ای جدی
• کادر درمانی
چنانچه افراد از نظر ابتلا به آنفولانزا جز گروه‌های کم‌خطر باشند، انجام واکسیناسیون می‌تواند شانس انتقال ویروس به افراد پرخطر را کاهش دهد. شدت بروز علائم هم قابل پیش بینی نیست، بنابراین بهتر است اقدامات احتیاطی مناسب صورت گیرد.
شست و شوی منظم دست‌ها یکی از مهم‌ترین کارها برای پیشگیری از ابتلا به آنقولانزا است. این کار بهتر است با آب و صابون و در فواصل منظم انجام شود و در صورت عدم دسترسی می‌توان از ضدعفونی‌کننده‌های با پایه‌ی الکل استفاده کرد.
درصورت عطسه و یا سرفه، باید همراه با دستمالی باشد که از انتقال و گسترش ویروس پیشگیری کند. پس از آن افراد باید دست‌های خود را بشویند. کاهش تماس نزدیک با افرادی که در معرض ابتلا هستند، می‌تواند میزان ابتلا را کم کند.
افراد باید درباره‌ی علائم شدید آنفولانزا مثل تنگی نفس آگاهی کافی داشته باشند؛ در صورتی که علائم شدیدتر شد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
جمع بندی
اغلب افراد مبتلا به آنفولانزا پس از بیماری بهبودی کامل می‌یابند و عموما پس از 2 هفته و حتا چند روز بهتر می‌شوند.
با این حال در برخی افراد آنفولانزا می‌تواند باعث مرگ شود؛ برخی جمعیت‌های خاص بیشتر در معرض مرگ و میر ناشی از آنفولانزا هستند.
افراد می‌توانند با انجام احتیاطات لازم از بروز بیماری پیشگیری کنند؛ واکسن آنفولانزا بهترین روش پیشگیری از بیماری است و برای همه‌ی فراد بالای 6 ماه برای کاهش انتقال و گسترش ویروس در سطح جامعه ضروری است.
چنانچه درصورت ابتلا، علائم فرد بدتر شود و یا به علائمی غیرمعمول نطیر تنگی نفس دچار شود، باید سریعا به پزشک مراجعه کند. هر چه سریع‌تر افراد مراقبت‌های سلامتی دریافت کنند، احتمال بهبودی کامل بیشتر است.
شما می توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین عفونی ما نوبت بگیرید.
