پنومونی که به صورت التهاب و عفونت در بافت ریه تعریف می شود مهمترین علت مرگ و میر کلی در کودکان زیر پنج سال بوده و به طور تخمینی مسئول یک میلیون مرگ سالیانه می باشد. در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسعه یافته میزان بروز پنومونی ۱۰ برابر بیشتر است و تعداد مرگ های دوران کودکی ناشی از پنومونی تقریباً چندین برابر بیشتر است.
کاهش مرگ و میر ناشی از پنومونی در سال های اخیر
در سالهای اخیر میزان مرگ و میر ناشی از پنومونی یا عفونت ریه بسیار کاهش داشته که احتمالاً این کاهش ناشی از معرفی آنتی بیوتیک ها، واکسن ها و گسترش پوشش بیمه پزشکی برای کودکان است. هموفیلوس آنفولانزای تیپ b یک علت مهم پنومونی باکتریال در کودکان کم‌سن بوده است که با استفاده روتین از واکسن موثر امروزه ناشایع شده است. همزمان واکسن سرخک شیوع مرگ ناشی از پنومونی وابسته به سرخک را در کشورهای در حال توسعه به میزان زیادی کاهش داده. بهبود دسترسی به مراقبت های بهداشتی در نواحی روستایی در کشورهای در حال توسعه و عرضه واکسنهای پنوموکوکی سهم مهمی در کاهش بیشتر مرگ ناشی از پنومونی داشته است.
علت ایجاد پنومونی
اگر چه بیشترین موارد پنومونی به وسیله میکروارگانیسم های عفونی به وجود می‌آید، علل غیر عفونی شامل آسپیره کردن غذا یا اسید معده، اجسام خارجی، واکنش‌های افزایش حساسیتی و پنومونیت ناشی از دارو یا اشعه درمانی نیز وجود دارند. تعیین علت و عامل عفونی ایجاد کننده پنومونی در هر بیمار اغلب مشکل است زیرا انجام کشت مستقیم از بافت ریه روشی تهاجمی است و به ندرت انجام می شود.
علائم بالینی پنومونی
اغلب چند روز قبل از پنومونی علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی شامل سرفه ایجاد می شود. در پنومونی ویروسی معمولاً تب وجود دارد ولی درجه حرارت عموما پایین‌تر از پنومونی باکتریال است. افزایش تعداد تنفس یا تاکی پنه پایدارترین علامت بالینی در پنومونی است. افزایش کار تنفسی یا تنفس سخت همراه با تو رفتن بین دنده ها و زیر دنده ای و حرکت پره بینی و استفاده از عضلات فرعی شایع است. عفونت شدید به خصوص در شیرخواران ممکن است با سیانوز و کاهش سطح هوشیاری همراه باشد. در سمع ریه ممکن است صداهای ریوی از جمله کراکل و ویزینگ شنیده شود.
پنومونی باکتریال در بالغین و کودکان بزرگتر
پنومونی باکتریال در بالغین و کودکان بزرگتر بطور تیپیک به طور ناگهانی با تب بالا، سرفه و درد قفسه سینه شروع می شود. سایر علائم که ممکن است دیده شوند شامل خواب آلودگی با دوره‌های متناوب بیقراری، تنفس های سریع، اضطراب و گهگاه دلیریوم است. در بسیاری از کودکان بی حرکتی در سمت مبتلا جهت کاهش درد هنگام نفس کشیدن و بهبود تهویه دیده میشود . این کودکان ممکن است به روی یک طرف بخوابند و زانوها را بر روی قفسه سینه جمع کنند.
تشخیص پنومونی
وجود کدورت در عکس قفسه سینه تشخیص پنومونی را تایید می کند عکس قفسه سینه همچنین ممکن است عوارض ناشی از پنومونی مثل تجمع مایع در قفسه سینه یا وجود چرک (آمپیم ) را نشان دهد. پنومونی ویروسی به وسیله پرهوایی ریه و کدورتهای میان بافتی دوطرفه مشخص میشود. یافته های آزمایشگاهی شامل افزایش گلبولهای سفید خون است که میتواند در افتراق پنومونی ویروسی از باکتریایی کمک‌کننده باشد.
درمان پنومونی
درمان در موارد شک به پنومونی باکتریایی بر اساس نوع میکروب احتمالی و سن و ظاهر بالینی کودک انجام میشود. در کودکانی که حال عمومی خوبی دارند و نیاز به بستری شدن ندارند درمان توسط آموکسی سیلین با دوز بالا توصیه می شود. در موارد زیر ممکن است نیاز به بستری کودک در بیمارستان و تجویز آنتی بیوتیک تزریقی باشد:
۱. حال عمومی بد
۲. سختی در تنفس و تنفس های تند
۳. کاهش میزان اکسیژن خون و نیاز به دریافت اکسیژن
۴. بروز عوارض ناشی از عفونت ریه از جمله تجمع مایع در پلور
۵. عدم تحمل داروهای خوراکی و تهوع و استفراغ
پیشنهاد مطالعه: خطرات مواد شوینده
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودکان ما نوبت بگیرید.
