علت بزرگ شدن زیر شکم چیست؟

شکم منطقه‌ای است که بسیاری از اندام‌های داخلی بدن مانند معده، روده، طحال و… در آن جای گرفته‌اند، ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که در قسمتی از شکم خود ورم ناگهانی همراه با درد یا بدون درد را احساس کرده باشید بنابراین ورم شکم می‌تواند مربوط به هر کدام از اندام‌های داخلی حفره‌ی شکم باشد که تشخیص آن بر عهده‌ی پزشک است.

بزرگ شدن زیر شکم به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که عموما خطر جدی برای فرد ندارد و بعد از مدت کوتاهی نیز از بین می‌رود اما اگر این ورم و درد مدت زمان طولانی همراه شما باشد حتما به سراغ پزشک متخصص داخلی و یا غدد و گوارش بروید. تا انتهای این مقاله از سایت نوبت دهی آنلاین پزشکی طبینجا همراه ما باشید تا اطلاعات لازم را درباره‌ی بزرگ شد زیر شکم به دست آورید.

علت بزرگ شدن ناگهانی شکم چیست؟

نفخ معده یا روده (تجمع گاز در شکم)

نفخ یک فرایند طبیعی هضم است که در طول روز ممکن است برای هر کسی رخ دهد. در اصلاح به تجمع گاز در روده یا معده نفخ می‌گویند حرف زدن در هنگام غذا خوردن و به دنبال آن بلعیدن هوا دلیل اصلی نفخ است، نفخ باعث می‌شود فرد احساس پری، ورم و سفتی را در ناحیه‌ی شکم داشته باشد. به طور معمول نفخ مورد خطرناک و نگران کننده‌ای نیست اما اگر بیش از حد آن را تجربه می‌کنید بهتر است برای کنترل و درمان به سراغ پزشک متخصص غدد و گوارش بروید.

دیورتیکولیت (Diverticulitis)

بعضی از افراد در دیواره روده‌ی خود (به خصوص روده بزرگ) دارای برآمدگی‌های کوچک (دیورتیکول) هستند، دیورتیکول به تنهایی باعث ایجاد بیماری نمی‌شود بلکه وقتی دیورتیکول‌ها دچار عفونت و التهاب شوند فرد به دیورتیکولیت مبتلا می‌شود که از علائم شایع آن می‌توان به بزرگ شدن شکم، درد، اسهال و تب اشاره کرد. برای درمان عموما از آنتی بیوتیک‌های خوراکی استفاده می‌کنند. 

لیپوما (Lipoma)

لیپوم یا غده‌ی چربی یک تومور خوش‌خیم ناشی از تجمع چربی است، در معاینات لیپوما توده‌ای قابل حرکت و بدون درد لمس می‌شود. عدم فعالیت بدنی، ژنتیک، افزایش سن، میزان چربی بالا و کبد چرب از مهمترین عوامل ایجاد کننده‌ی لیپوما هستند. لیپوما به هیچ عنوان خطرناک نیست و درمان خاصی ندارد، در صورت نیاز غده‌ی چربی با یک جراحی ساده برداشته می‌شود.

 فتق (Hernia)

فتق یعنی پارگی دیواره‌ی داخلی حفره‌ی شکمی و بیرون زدگی اندام‌های داخلی. فنق انواع مختلفی دارد اما بسیاری از آن‌ها در ناحیه‌ی شکم رخ می‌دهند. متداول‌ترین علامت فتق شکمی برآمدگی و احساس درد در ناحیه‌ی آسیب دیده است. درمان فتق از طریق جراحی ساده انجام می‌شود.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

سندروم روده‌ی تحریک پذیر یکی از رایج‌ترین مشکلات گوارشی در بین افراد است، به طوری که حدود 15 تا 20 درصد افراد جهان دچار IBS هستند. مسائل مربوط به روان مانند استرس و اضطراب اصلی‌‌ترین علت ایجاد سندروم روده‌ی تحریک پذیر است. از علائم آن می‌توان به ورم شکم، اسهال، یبوست، نفخ و درد شکم اشاره کرد. خوشبختانه IBS بیماری خطرناکی نیست و با کنترل استرس و ایجاد آرامش روانی می‌توان این بیماری‌ را به راحتی کنترل کرد. 

گاستریت (Gastritis)

ورم معده یا گاستریت یعنی ورم و التهاب ناگهانی معده. مهمترین عامل بیماری گاستریت تجمع باکتری، هلیکوباکتر پیلوری است. از نشانه‌های گاستریت می‌توان به کاهش اشتها، سوء هاضمه، حالت تهوع، ورم شکم و استفراغ اشاره کرد. این بیماری عموما با مصرف آنتی بیوتیک و با تغییر عادات غذایی غلط قابل درمان است، به عبارتی حذف الکل، دخانیات، مواد خوراکی کافئین دار، اسیدی و…

یبوست

یبوست یکی از عارضه‌های شایع گوارشی در جوامع امروزی است. یبوست زمانی به وجود می‌آید که حرکات روده به قدری کند شده که بدن فرصت زیادی را برای جذب آب داشته باشد، بنابراین مدفوع خشک شده و به سختی دفع می‌شود. عللی مانند مصرف کم مایعات، کم تحرکی، افزایش سن، چاقی، استرس، مصرف زیاد ملین‌ها (باعث تنبلی روده‌ها می‌شود)، مصرف زیاد کافئین، اختلالات هورمونی و ژنتیک باعث یبوست می‌شوند.

زمانی که یبوست بیش از حد طولانی شود زیر شکم شما بزرگ شده و گاهی نیز در ناحیه‌ی روده احساس درد می‌کنید. کارآمدترین روش درمانی یبوست تغییر الگوی زندگی و عادت‌های غذایی است.

انسداد روده

منظور از انسداد روده، انسداد جزئی یا کلی روده‌ی بزرگ و کوچک است که از حرکت غذا و یا مدفوع جلوگیری می‌کند. چسبندگی روده‌ها، جراحی، سرطان، فتق، پیچ خوردگی روده، سنگ کیسه‌ی صفرا، بیماری التهابی روده و دیورتیکولیت از موارد به وجود آورنده‌ی انسداد روده هستند. علائم آن شامل درد، حالت تهوع، استفراغ، یبوست و ورم یا گرفتگی شکم است. تنها راه درمانی انسداد روده جراحی است که خوشبختانه به طور کامل برطرف می‌شود.

آسیت (Ascites)

آسیت یا تجمع مایعات در شکم یکی دیگر از دلایل بزرگ شدن شکم است. زمانی تجمع مایعات باعث بیماری آسیت می‌شود که میزان آن از 25 میلی‌لیتر بیشتر شود، مهمترین دلیل ایجاد آسیت بیماری‌های مربوط به کبد مانند سیروز کبدی است. بروز آسیت همراه با درد شکم، نفخ، یبوست، سوءهاضمه، از دست دادن اشتها، تکرر ادرار، خستگی، تورم پا‌ها و تنگی نفس است.

سرطان (Cancer)

هر تومور حجیمی در شکم می تواند منجر به بزرگ شدگی یا تورم شکم شود. این وضعیت چه در نتیجه رشد مستقیم تومور یا در نتیجه التهاب یا مایع اطراف آن ممکن است بروز کند. این بزرگ شدن زیر شکم معمولاً بدون درد است، اما ممکن است با علائم دیگری مانند کاهش وزن، تب و تعریق شبانه همراه باشد.

عدم تحمل لاکتوز (Lactose intolerance)

لاکتوز قند موجود در شیر است. حساسیت به لاکتوز یا عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که فرد آنزیم تجزیه کننده لاکتوز (لاکتاز) را نداشته باشد. به دنبال مصرف شیر، لاکتوز هضم نمی‌شود و به سمت روده‌ها حرکت می‌کند در روده‌ها  تجمع کرده و باکتری‌های موجود در روده این قند را تخمیر می‌کنند و باعث تولید گاز در روده‌ی فرد می‌شوند در نتیجه فرد علائمی مانند نفخ، درد‌های شکمی، اسهال و حالت تهوع را تجربه می‌کند. 

آپاندیسیت (Appendicitis)

آپاندیس یک زائده‌ی انگشتی و باریک در ابتدای روده‌ی بزرگ (کولون بالا رو) در سمت راست بدن است. در بعضی افراد زائده‌ی آپاندیس دچار التهاب و عفونت می‌شود که به آن آپاندیسیت می‌گویند. علائم آن شامل درد غیر قابل تحمل، تب، استفراغ، عدم توانایی دفع مدفوع و ورم ناحیه‌ی سمت راست زیر شکم است. تنها راه درمانی آپاندیسیت عمل جراحی است که باید به سرعت انجام شود در غیر اینصورت ممکن است بیمار دچار مشکلات بزرگ‌تر و غیر قابل جبرانی شود.

 پانکراتیت (Pancreatitis)

پانکراس یک غده‌ی بزرگ در زیر و پشت معده است وظیفه‌ی آن ترشح هورمون‌های انسولین و گلوکاگون و ترشح آنزیم‌های قوی گوارشی است. بیماری‌های صفراوی،  تومورها، جراحی‌های شکمی، بعضی عفونت‌های ویروسی مانند اوریون و بیماری‌های خود ایمنی باعث التهاب و عفونت پانکراس یا پانکراتیت می‌شوند. علائم آن شامل تب، تاکی کاردی (ضربان قلب بالا)، تهوع، استفراغ و در نهایت تورم و حساسیت شکم است. درمان پانکراتیت بسته به علت به وجود آورنده‌ی آن از مصرف دارو تا جراحی متغیر است.

کولیت

زمانی که در روده‌ی بزرگ (کولون) و رکتوم (راست روده) التهاب رخ دهد در اصطلاح به آن بیماری کولیت می‌گویند. کولیت در اثر عوامل مختلفی مانند ژنتیک، عوامل عفونی، سیستم ایمنی ضعیف، عوامل محیطی (عدم رعایت بهداشت مناسب، استعمال دخانیات، آلودگی هوا و رژیم غذایی نامناسب)  و روانی ایجاد می‌شود. بیماری کولیت خود را با علائم اسهال، نفخ و ورم شکم، تغییر اجابت مزاج، تب، درد‌های شکمی و یبوست نشان می‌دهد.

احتباس ادرار (Urinary retention)

احتباس ادرار یا شاش بند به شرایطی گفته می‌شود که فرد قادر به تخلیه‌ی ادرار (به طور کامل و یا جزئی) نباشد بنابراین ادرار در مثانه جمع می‌شود و فرد درد و بزرگ شدن زیر شکم را تجربه می‌کند این وضعیت یک موقعیت اورژانسی پزشکی محسوب می‌شود که باید به سرعت رفع شود، زیرا احتباس ادرار ممکن است باعث عفونت و برگشت ادرار به سیستم ادراری فرد شود.

احتباس ادرار در اثر انسداد مجاری ادراری، بزرگی خوش خیم پروستات در آقایان، تنگی مجاری ادراری، سنگ دستگاه ادراری، افتادگی مثانه (سیستوسل)، افتادگی رکتوم (راست روده – رکتوسل)، یبوست، تومور مثانه و مجاری ادراری، عوارض برخی داروها و در نهایت آسیب به عصب‌های مربوط به مثانه و اسفنکتر ها رخ می‌دهد.

علت بزرگ شدن ناگهانی شکم زنان

بارداری

در دوران بارداری سطح مایعات بدن و پلاسمای خون مادر افزایش می‌یابد، مقداری از این مایعات در داخل سلول‌ها باقی می‌مانند و بیشتر آن‌ها به خارج سلول می‌روند تا به اکسیژن رسانی و غذا رسانی کمک کنند به همین دلیل ممکن است فرد در قسمت‌های مختلف بدن خود از جمله شکم دچار ورم شود، این مورد در 3 ماه‌ی سوم بارداری افزایش می‌یابد و بعد از زایمان به مرور زمان از بین می‌رود.

کیست تخمدان

تخمدان‌ها جز اندام‌های تولید مثلی زنان هستند و در زیر شکم قرار گرفته‎‌اند. کیست تخمدان یک کیسه‌ی غیر طبیعی پر از مایع است که ممکن است بر روی یک یا هر دو تخمدان و در هر سنی تشکیل شود. زمانی که کیست‌ها بزرگ شوند ممکن است باعث علائمی مانند بزرگ شدن زیر شکم، حرکات دردناک روده، درد لگن، رابطه‌ی جنسی دردناک، حساسیت سینه‌ها، پریودهای نامنظم و تکرر ادرار شوند. بعضی از کیست‌ها نیازی به درمان خاصی ندارند و به مرور زمان از بین می‌روند اما اگر هر کدام از این علائم را داشتید حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

فیبروم رحم (Uterine fibroids)

فیبروم رحم یا میوم، توده‌های خوش خیم (غیر سرطانی) بافت رحم هستند که هم می‌توانند داخل رحم و هم بر روی آن تشکیل شوند. فیبروم‌ها عموما در سنین باروری خانم‌ها (25 تا 40 سالگی) تشکیل می‌شوند که گاهی با علائمی مانند خونریزی شدید در دوران قاعدگی، طولانی مدت مدت زمان پریودی، کم خونی، رابطه‌ی جنسی دردناک، درد و تورم یا بزرگ شدن شکم همراه است، درمان بسته به نوع و میزان فیبروم از مصرف دارو تا جراحی رحم متغیر است.

سرطان رحم (Uterine cancer)

سرطان رحم زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بافت رحم به صورت کنترل نشده رشد و تکثیر یابند و توده تشکیل دهند. علائمی مانند خونریزی‌های واژینال در دوران یائسگی، خونریزی میان دو پریود، خونریزی‌های شدید، رابطه‌ی جنسی دردناک، ترشحات غیر طبیعی همراه با خون و بوی بد، درد مزمن زیر شکم، بزرگ شدن زیر شکم، حالت تهوع، بی‌اشتهایی، وجود خون در ادرار، تکرر ادرار، خستگی و کاهش وزن شدید ممکن است نشانه‌ی سرطان رحم باشند.

یائسگی (Menopause)

یائسگی یکی از مراحل دوران زندگی زنان است که به طور میانگین در سن 50 سالگی رخ می‌دهد، در یائسگی تخمدان‌ها از کار افتاده و دیگر هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) ترشح نمی‌کنند و این به معنی قطع دوران پریودی و توانایی باروری فرد است. با کاهش سطح هورمون‌های بدن یائسگی با علائمی مانند گر گرفتگی، افسردگی، بزرگ شدن شکم، چاقی، کاهش میل جنسی، کم شدن ترشحات در نتیجه خشک شدن دهانه‌ی واژن و تغییرات خلقی آغاز می‌شود.

قاعدگی (Period)

پریود شدن در واقع نشان دهنده‌ی آمادگی بدن فرد برای بارداری است، پریود شدن از زمان بلوغ یک دختر آغاز شده و تا پایان سن یائسگی ادامه می‌یابد.

ممکن است شما هم در دوران قبل پریودی دچار سندروم پیش از قاعدگی یا PMS شوید، که در آن فرد دچار نوسانات خلقی، درد، ورم شکم، اسهال، حالت تهوع و… می‌شود.

درمان ورم ناگهانی شکم در زنان

با توجه به اینکه دلایل مختلفی باعث ایجاد ورم شکم می‌شوند نمی‌توان یک روش درمانی خاص را برای همه تجویز کرد پس بهتر است به سراغ پزشک بروید و از اقدامات خودسرانه بپرهیزید.

کلام آخر

دقت کنید که هر تغییری در بدن شما می‌تواند نشان ‌دهنده‌ی یک بیماری و یا مشکل باشد پس آن را جدی بگیرید و به راحتی از کنار آن عبور نکنید مانند بزرگ شدن ناگهانی شکم. همانطور که گفته شد ورم شکم می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود که بیشتر آن‌ها نگران کننده نیستند و به مرور زمان رفع می‌شوند. ما در این مقاله از سایت نوبت دهی آنلاین پزشکی طبینجا سعی کردیم به طور کامل درباره‌ی علل ورم شکم توضیح دهیم.

منبع

چنان چه بزرگ شدن زیر شکم برایتان آزار دهنده شده می توانید با متخصصین داخلی طبینجا در این باره بصورت آنلاین مشورت نمایید.

سوالات متداول درباره‌ی بزرگ شدن زیر شکم

آیا کیست تخمدان و رحم باعث بزرگ شدن شکم می‌شود؟

بله، همانطور که در مقاله توضیح داده شد یکی از علائم کیست بزرگ شدن زیر شکم است.

آیا عفونت رحم باعث بزرگ شدن شکم می‌شود؟

علائم عفونت رحم بستگی به علت عامل عفونی دارد، زمانی که عفونت رحمی بر اثر اندومتریت (عفونت لایه‌ی داخلی رحم) باشد شکم ورم می‌کند.

آیا اختلال در عملکرد غده‌ی تیروئید باعث بزرگی شکم می‌شود؟

بله، زمانی که فرد دچار کم کاری تیروئید شود. کم کاری تیروئید از راه اثر بر روی چاقی و اضافه وزن، یبوست، احتباس آب و نمک و ادم (تجمع مایعات در زیر پوست) باعث بزرگ شدن شکم می‌شود.

آیا ورم رحم باعث بزرگ شدن شکم می‌شود؟

بله

آیا پریود نشدن باعث بزرگی شکم می‌شود؟

بله

علت همزمانی پریود نشدن و بزرگی شکم چیست؟

اختلالات هورمونی، بیماری تیروئیدی، فشار عصبی، سندروم تخمدان پلی کیستیک (pcos)، مصرف داروهایی مانند ضد افسردگی و ضد بارداری و در آخر وجود تومور در دستگاه تولید مثل زنان.

علت بزرگ شدن شکم دوران پریودی چیست؟

ورم شکم قبل و بعد از پریودی می‌تواند ناشی از تغییرات سطوح هورمونی باشد، این تغییرات باعث می‌شود بدن آب و نمک بیشتری را حفظ کند در نتیجه شکم ورم می‌کند.

آیا عفونت واژن (واژینیت) باعث ورم شکم می‌شود.

در برخی موارد بله.

آیا ارضا نشدن زنان باعث بزرگی شکم می‌شود؟

خیر، ارضا نشدن در رابطه‌ی جنسی ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی بانوان بگذارد اما باعث بزرگی شکم و درد شکمی نمی‌شود.