
سوزش سر دل به درد سوزشی در ناحیهی قفسهی سینه گفته میشود و درست در پشت استخوانهای سینه احساس میشود. این درد عموما پس از غذا خوردن، هنگام غروب، حین دراز کشیدن و یا خم شدن بدتر میشود.
در متن پیش رو قصد داریم شما را سوزش سر دل، علائم، عل و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله میخوانید:
• سوزش سردل چیست؟
• علائم سوزش سردل
• عوارض سوزش سردل
• تشخیص علت سوزش سردل
• سوزش سردل چگونه درمان میشود؟
• چه زمانی برای سوزش سردل به پزشک مراجعه کنیم؟
• چطور از بروز سوزش سردل پیشگیری کنیم؟
سوزش گهگاهی سردل مشکل شایعی است و جای نگرانی ندارد. بسیاری از افراد مبتلا میتوانند با برخی درمانهای خانگی، تغییر سبک زندگی و یا استفاده از برخی داروهای بدون نسخه علائم را تسکین دهند. سوزش سردلی که تکرار میشود و یا باعث مختل شدن فعالیتهای روزمره میشود، نیاز به توجه بیشتر و احتمالا درمان طبی دارد.
سوزش سر دل چیست؟
سوزش سردل در اثر تحریک مری در صورت بازگشت اسید معده رخ میدهد؛ این حالت باعث ایجاد درد سوزشی در ناحیهی قفسهی سینه میشود که به آن سوزش سر دل و در اصطلاح پزشکی به آن «heartburn» گفته میشود. با این وجود برعکس اسم آن، هیچ ارتباطی به قلب ندارد؛ با این حال ممکن است علائم آن با علائم یک حمله یا بیماری قلبی مشابهت داشته باشد.
علائم سوزش سر دل
علائم سوزش سردل شامل:
• درد سوزشی ناحیهی قفسه سینه که میتواند به دنبال غذا خوردن و یا در طول شب رخ دهد
• دردی که با دراز کشیدن و یا خم شدن بدتر میشود
• طعم تلخی و یا اسیدی در دهان
• دشواری بلع
علل بروز سوزش سر دل
سوزش سر دل زمانی رخ میدهد که اسید معده به درون مری پس زده میشود. مری لولهای است که غذا را از دهان به معده عبور میدهد. در بخش تحتانی مری عضلهای حلقوی وجود دارد( اسفنگتر تحتانی مری) که حین عبور غذا و مایعات باز شده و اجازهی عبور مواد را میدهد؛ در سایر موارد این عضله منقبض شده و مانع از پس زدن اسید معده به درون مری میشود.
در صورتی که این عضله ضعیف شود و یا به اشتباه انقباضش را از دست دهد، اسید معده میتواند به درون مری برگردد (رفلاکس معده) و باعث بروز سوزش سردل شود.
سوزش سردل همچنین ممکن است به دلیل فتق هیاتال رخ دهد؛ این فتق زمانی رخ میدهد که بخشی از معده به بالای دیافراگم و به درون قفسهی سینه برمیگردد.
سوزش سردل همچنین یکی از شکایتهای شایع دوران بارداری است. هنگامی که خانمی باردار است، سطح بالای هورمون پروژستروژن باعث میشود اسفنگتر تحتانی مری در حالت استراحت قرار بگیرد. در این صورت اسید معده به درون مری پس زده میشود.
سایر عواملی که میتوانند باعث بروز سوزش سر دل و یا تشدید علائم شوند، شامل:
• مصرف سیگار
• افزایش وزن و یا چاقی
• مصرف بیش از حد کافئین، شکلات و یا الکل
• خوردن غذاهای تند
• دراز کشیدن بلافاصله پس از صرف غذا
• مصرف برخی داروها نظیر آسپرین و ایبوبروفن
• اضطراب و کمبود خواب
عوارض سوزش سردل
سوزش گهگاهی سردل مشکل نگرانکنندهای نیست؛ با این حال اگر ادامهدار شود، ممکن است باعث بروز برخی عوارض شود، از جمله:
• سرفه مزمن
• لارنژیت یا التهاب حنجره
• التهاب و یا زخم مری
• مشکل بلع به دلیل باریک شدن مری
• احساس تنگی نفس بعد از غذا خوردن
• مری بارت که شانس ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهد
تشخیص علت سوزش سردل
چنانچه سوزش سردل ادامهدار شود، ممکن است علامتی از یک مشکل جدی باشد. میتواند نشانهای از ریفلاکس معدی- مروی یا GERD باشد. پزشک ممکن است براساس علائم بتواند GERD را تشخیص دهد. با این حال برای تشخیص قطعی پزشک ممکن است هر یک از تستهای زیر را درخواست دهد:
• عکس X-ray با بلع باریم: یک محلول محتوی باریم را میبلعید و سپس به وسیلهی اشعهی ایکس بخش فوقانی سیستم گوارشی( مری، معده و دوازدهه) عکسبرداری میشود. این نوع تصویربرداری به پزشک برای یافتن مشکل در هر یک از نواحی نامبرده کمک میکند.
• اندوسکوپی: یک لوله منعطف که به سر آن دوربین کوچکی متصل است، از طریق دهان وارد معده شده و تصویر دقیقی از سیستم گوارشی فوقانی نشان میدهد.
• مانومتری مری: یک کتتر وارد مری شده و حرکات و فشار آن را اندازهگیری میکند.
سوزش سر دل چگونه درمان میشود؟
علائم سوزش سردل اغلب با درمانهای خانگی و تغیر برخی عادات روزمره تا حد خوبی بهبود مییابد. تغییر سبک زندگی مثل رسیدن به وزن ایدهآل میتواند به بهبود علائم کمک کند. همچنین در صورت ابتلا باید مصرف موارد زیر را محدود کنید:
• دراز کشدن بعد از صرف غذا
• مصرف فرآوردههای حاوی تنباکو
• شکلات
• الکل
• نوشیدنیهای حاوی کافئین
برخی غذاهای خاص میتوانند علائم را تشدید کنند؛ از جمله:
• نوشیدنیهای گازدار
• مرکبات
• گوجه
• نعنا
• غذاهای سرخ شده
محدودیت مصرف غذاهای نامبرده میتواند به کاهش بروز علائم کمک کند.
چنانچه موارد نامبرده کمکی به کاهش علائم نکردند، لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما شرح حالی درباره علائمتان میگیرد و درصورت لزوم از برخی روشهای تشخیصی مثل بلع باریوم یا اندوسکوپی استفاده میکند. براساس تشخیص نهایی پزشک درمان مناسب را برای شما انتخاب میکند.
درمان دارویی برای سوزش سردل عموما شامل موارد زیر است:
• آنتی اسیدها: این داروها اغلب اسید معده را کاهش میدهند تا علائم بهتر شوند. این داروها همچنین میتوانند گاز و یا درد معده را کاهش دهند.
• مسدودکنندههای H2 و مهارکنندههای پمپ پروتئینی یا PPI ها: این داروها تولید اسید در معده را کاهش میدهند و برای درمان طولانی مدتتر تجویز میشوند.
با این که این داروها به کاهش علائم کمک میکنند، خودشان عوارض جانبی خاصی دارند. چنانچه پیش از این داروی خاصی مصرف میکنید، پزشک خود را در جریان قرار دهید تا با داروی تجویزی تداخل نداشته باشند.
چه زمانی برای سوزش سردل به پزشک مراجعه کنیم؟
اغلب افراد ممکن است به صورت گهگاهی دچار سوزش سر دل شوند؛ با این حال درصورتی که سوزش سردل به مدت بیش از دو بار در هفته تکرار شود و یا علائمتان با درمانهای رایج بهتر نشد باید با یک پزشک مشورت کنید. سوزش سر دل عموما در زمینهی بیماریهای گواشی نظیر زخم معده یا رفلاکس رخ میدهد. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر با پزشک خود مشورت کنید:
• دشواری در بلع
• درد حین بلع
• مدفوع شل و تیره و یا خونی
• تنگی نفس
• دردی که به پشت و یا شانه انتشار مییابد
• سرگیجه
• سبکی سر
• حالت تهوع و استفراغ
• کاهش وزن ناخواسته
• تعریق همراه با درد قفسهی سینه
سوزش سردل ارتباطی به قلب ندارد. به دلیل علائم مشابه بسیاری از افراد مبتلا به سوزش سردل ممکن است تصور کنند دچار حملهی قلبی شده اند.. اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کنید، شما ممکن است به یک حملهی قلبی دچار شده باشید:
• درد شدید قفسهی سینه
• تنگی نفس
• درد فک
• درد شانه
چطور از بروز سوزش سردل پیشگیری کنیم؟
انجام موارد زیر میتواند به پشگیری از بروز علائم کمک کند:
• مصرف موادغذایی و یا فعالیتهایی را که باعث بروز علائم میشوند محدود کنید
• میتوانید از برخی داروهای بدون نسخه مثل قرص آنتی اسید پیش از وعدهی غذای و به منظور پیشگیری از بروز علائم استفاده کنید
• چای زنجبیل یک درمان خانگی کاهش علائم است
• محدودیت مصرف سیگار و الکل
• مصرف غذا بلافاصله پیش از خوابیدن را ترک کنید و در عوض تلاش کنید بین آخرین وعدهی غذایی و خواب حداقل چهار ساعت فاصله باشد
• به جای مصرف سه وعدهی بزرگ غذایی از وعدههای غذایی کوچکتر استفاده کنید
شما میتوانید به استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین گوارش ما نوبت بگیرید.