به طور کلی طبع و مزاج در طب سنتی به دو دسته سرد و گرم تقسیم می شود؛ طبع گرم شامل دو دسته صفراوی و دموی، و طبع سرد شامل دو دسته بلغمی و سوداوی می باشد. در ادامه به برخی از خصوصیات متمایز کننده طبع گرم و سرد اشاره شده است:
تغذیه
براساس تحقیقات صورت گرفته، افرادی که مزاج گرمی دارند به خوردن مواد غذایی سرد تمایل دارند و با خوردن مواد غذایی گرم، همچون عسل، خرما و … دچار التهاب، جوش و خارش پوستی می شوند؛ و با خوردن مواد غذایی سرد مانند ماهی، ترشی، ماست و … دچار ضعف، سستی، بی حالی و استخوان درد می شوند. به همین دلیل به افراد گرم مزاج توصیه می شود با خوردن غذاهایی با طبع سرد، مزاج خود را تعدیل کنند و افرادی که طبع سردی دارند، با مصرف غذاهایی گرم و یا استفاده از غذاهای سرد همراه با مواد غذایی گرم (برای مثال مصرف ماست همراه با زیره یا پودر گل محمدی)، سردی و گرمی غذاها را متعادل کنند.
تحمل گرما و سرما
به طور کلی افرادی که طبع سردی دارند تحمل سرما را ندارند و بیشتر از سایرین لباس می پوشند. و اشخاصی که طبع گرمی دارند تحمل گرما را ندارند و کمتر از سایرین لباس می پوشند. صفراوی ها که طبع گرمی دارند، در تمام فصول سال گرمای بدنشان زیاد است به ویژه تابستان، افراد دموی که مزاج گرم و تر دارند، در تابستان دمای بدنشان بالاست، اما در پاییز و زمستان باید لباس گرم بپوشند. بلغمی ها که افرادی با طبع سرد و تر هستند، در تمام فصل ها به ویژه زمستان به لباس گرم نیاز دارند. سوداوی ها که مزاج سرد و خشک دارند تنها در پاییز و زمستان به لباس گرم نیاز دارند، اما در سایر فصول حالت طبیعی دارند.
فعالیت بدنی
فعالیت بدنی افرادی که طبع گرمی دارند زیاد است و کارهایشان را به سرعت انجام می دهند. اما افرادی که طبع سردی دارند، انرژی و انعطاف پذیری کمی دارند و توان انجام کارهایشان را ندارند و آن ها را به دیگران واگذار می کنند.
لمس پوست
با لمس پوست نیز می توان به سردی و گرمی مزاج افراد پی برد. سردی پوست بیانگر سردی مزاج و گرمی پوست نشان دهندة گرمی مزاج است. نرمی پوست نشان دهندة رطوبت و تری بدن و سخت و زیر بودن پوست بیانگر خشکی مزاج است (البته لمس کننده باید طبعی معتدل داشته باشد تا بتواند به درستی تشخیص دهد).
فرم بدن
براساس چاقی و لاغر نیز می توان به گرمی و سردی طبع کسی پی برد. افرادی که لاغر هستند طبعی خشک و کسانی که چاق هستند طبع تر دارند. بنابراین افراد دموی (گرم و تر)، درشت اندام هستند و گوشت فراوانی دارند و افراد چاق طبع سرد و تر دارند. درشت بودن اندام ها و قفسه سینه، عروق برجسته، نبض قوی، و مفاصل درشت بیانگر حرارت و گرمی مزاج است و ریز بودن استخوان بندی و قفسه سینه دلیل بر سرد بودن مزاج است.
پوست و مو
افراد سرد مزاج معمولاً پوست سفیدی دارند و افراد گرم مزاج پوست سرخ و گندم گون دارند. براساس پرپشتی و کم پشتی موها نیز می توان مزاج فرد را تعیین کرد. افرادی که موی پرپشت و تیره رنگ دارند و سرعت رشد موهایشان زیاد است، مزاج گرمی دارند. و افرادی که موهای روشن و کم پشت دارند، مزاج سرد دارند. رطوبت و تری مزاج موجب صافی مو و خشکی مزاج موجب مجعد بودن مو می شود.
رنگ مدفوع و ادرار
مواد دفعی نیز می تواند گرمی و سرد مزاج را تعیین کند. افرادی که مدفوعی پررنگ با بوی تند دارند مزاج گرمی دارند و افرادی که مدفوع کم رنگ و بی بو دارند مزاج سردی دارند.
خواب
افرادی که طبع سرد دارند یا رطوبت بدنشان زیاد است، زیاد می خوابند و افرادی که طبع گرمی دارند و مزاج آنها خشک است، کم خواب هستند. از روی وضعیت روحی و عصبی نیز می توان مزاج افراد را مشخص کرد. کسانی که مزاج گرمی دارند پرحرف هستند و تند تند صحبت می کنند در حالیکه افرادی که مزاج سردی دارند آهسته و شمرده شمرده حرف می زنند و کم حرف هستند. گرم مزاجان حافظه و قدرت یادگیری بیشتری نسبت به سردمزاجان دارند. افراد گرم مزاج شجاع هستند، اما سردی موجب ترس می شود.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص تغذیه ما نوبت بگیرید.
