درماتیت آتوپیک یا اگزمای شیرخوارگی

درماتیت آتوپیک یا اگزما شایع‌ترین بیماری پوستی عود کننده مزمن در شیرخواران و کودکان است و شیوع حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد دارد . این بیماری در خانواده هایی با سابقه سایر بیماری‌های آلرژیک مانند آسم و آلرژی غذایی بیشتر است و شیرخواران مبتلا به درماتیت آتوپیک در ریسک ابتلا به رنیت آلرژیک و یا آسم در سال‌های بعد از زندگی می باشند.

علت درماتیت آتوپیک یا اگزما

درماتیت آتوپیک یک اختلال ژنتیک پیچیده است که با نقص سد دفاعی پوست، کاهش پاسخ ایمنی ذاتی پوست و افزایش پاسخ T cellها به آلرژن های محیطی و میکروب ها باعث التهاب مزمن پوست می شود. مطالعات نشان داده اند که اشکال اصلی در پوست افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک اشکال در عملکرد سد دفاعی پوست در مقابل محرک های خارجی، کم شدن رطوبت و عفونت ها می باشد چرا که عملکرد مناسب پوست بستگی به وجود رطوبت کافی و چربی مناسب و پاسخ ایمنی عملکردی در آن دارد. در افراد درماتیت آتوپیک وجود پوست شدیداً خشک از مشخصه‌های اصلی بیماری می باشد. در این افراد به علت اشکال فیزیکی و شیمیایی در ساختار اپیدرم از دست دادن آب از طریق اپیدرم افزایش می یابد که می تواند منجر به خشکی پوست شود. همچنین فیلاگرین یک پروتئین از ساختمان اپیدرم است و عملکرد آن برای چربی یا لیپید پوستی ضروری است. جهش ژن فیلاگرین در درماتیت آتوپیک در ۵۰ درصد موارد درماتیت آتوپیک شدید شناخته شده است.

علائم بالینی درماتیت آتوپیک یا اگزما

شروع علائم بطور تیپیک در شیرخوارگی شروع می‌شود. ۵۰ درصد بیماران طی یکسال اول علائم را تجربه می‌کنند و ۳۰ درصد در سن یک سالگی تا ۵ سالگی تشخیص داده می شوند‌. خارش شدید خصوصاً در شب و تحریک‌پذیری پوستی از تظاهرات اصلی بیماری هستند. به دنبال خارش پوست زخم شده و التهاب پوست بیشتر می‌شود. عوامل ایجاد خارش یا شروع‌کننده خارش شامل موارد زیر است: غذاهایی مثل شیر گاو، تخم‌مرغ، بادام زمینی، سویا ،گندم ،ماهی، صدف، الرژن های تنفسی، عفونت ها، کاهش رطوبت و تعریق زیاد، مواد تحریک‌کننده مثل پشم، اکریلیک، صابونهای معطر و عطرها . معمولا کودک دچار ضایعات پاپولی قرمز شدیداً خارش دار می شود. پوست افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک همواره خشک و کدر است. محل ضایعه بر اساس سن شیرخوارگی متفاوت متفاوت است.

یافته های آزمایشگاهی درماتیت آتوپیک یا اگزما

درماتیت آتوپیک تست تشخیصی اختصاصی ندارد. در اغلب افراد ائوزینوفیلی در خون محیطی، سطح IgE سرم بالا و تست پوستی پریک مثبت می تواند به شناسایی آلرژن کمک کند.

تشخیص درماتیت آتوپیک یا اگزما

تشخیص بر سه اصل استوار است، وجود خارش، درماتیت با توزیع مشخص و مزمن بودن با دوره‌های عود کننده بیماری.

درمان درماتیت آتوپیک یا اگزما

مهمترین درمان مرطوب نگه داشتن کافی پوست است. بعلت نقص چربی ها و فیلاگرین در پوست افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک و سد دفاعی مختل پوست این افراد همیشه پوستی خشک دارند. خط اول درمان در این افراد استفاده دائم از مرطوب کننده هاست. حمام با آب ولرم حداکثر به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و استفاده از کرم مرطوب کننده پس از حمام، خشکی پوست را کاهش می دهد. پمادهای هیدروفیل و مرطوب کننده قابل استفاده است. برای ضایعات شدید و مزمن می توان از پانسمان های مرطوب استفاده کرد.

درمانهای دارویی درماتیت آتوپیک یا اگزما

کورتیکواستروئیدهای موضعی اساس درمان ضد التهابی در ضایعات حاد درماتیت آتوپیک هستند. کورتیکواستروئیدها بر اساس قدرت اثر شان تقسیم بندی می شوند و کورتیکواستروئیدهای با قدرت بسیار بالا نباید در صورت و نواحی چین ها استفاده شود. این داروها را می توان برای مدت بسیار کوتاه تنها در اندامها و تنه استفاده کرد و بهتر است طولانی مدت استفاده نشود.

آنتی هیستامین ها می توانند موجب کاهش خارش شود. چون خارش در شب تشدید می شود می توان از هیدروکسی زین و دیفن هیدرامین که هم اثر آرام بخشی و هم ضد خارش دارند استفاده کرد.

مهمترین نکته در درمان بیماران درماتیت آتوپیک اجتناب از فاکتورهای تشدید کننده درماتیت می باشد. بیماری مبتلا به درماتیت آتوپیک آستانه پایینی برای پاسخ به محرک ها دارند که سیکل خارش را در آنها آغاز می‌کند. محرک‌ها مانند صابون‌ها، شوینده‌ها، مواد شیمیایی، دود، دما و پوشاک سفت، رطوبت بسیار زیاد یا بسیار کم می تواند باعث شروع علائم بشود. این بیماران باید از صابون هایی با ph خنثی و دارای کمترین فعالیت از بین برنده چربی استفاده کنند.

لباس های نو را قبل از استفاده بشویند تا پوست آنها با فرمالدئید و سایر مواد شیمیایی لباس تماس پیدا نکند. به جای پودر لباسشویی از مایع لباسشویی برای شستشوی لباس استفاده کنند و برای پاک شدن کامل شوینده ها آنها را دوبار آبکشی نمایند.

بهترین ورزش برای این کودکان شنا می باشد چراکه تعریق شدید، تماس های فیزیکی زیاد و لباس اضافی نیاز ندارد ولی شستشو کلر از بدن بلافاصله بعد از خروج از استخر و استفاده از لوسیون‌های نرم ‌کننده پوست الزامی می باشد.

افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک حتماً باید از کرم های ضد آفتاب با spf بالا استفاده کنند. در ۴۰ درصد کودکان مبتلا به درماتیت آتوپیک آلرژی غذایی وجود دارد. این کودکان بعد از مصرف برخی مواد غذایی دچار کهیر سرفه و گرفتگی بینی می شود . وجود آلرژی غذایی باعث تشدید درماتیت آتوپیک نیز می شود و پرهیز از مصرف این مواد غذایی باعث بهبود بالینی علائم می‌شود ولی این کار بسیار دشوار است چرا که بسیاری از آلرژن های غذایی مانند تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، گندم در اکثر غذاها استفاده شده و دوری از آنها مشکل است.

شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودکان ما نوبت بگیرید.