دوران بارداری حساسترین دوران زندگی خانم ها در سنین باروری می باشد. در طی این دوران از سلول اولیه جنین که سلول تخم نام دارد (سلولی که حاصل لقاح اسپرم و تخمک می باشد) کلیه سلول های جنین پدید می آید و پس از نه ماه، نوزاد متولد می شود. یک بارداری نرمال حدود ۳۷ تا ۴۲ هفته طول می کشد.
این ایام از نظر وقوع اتفاقاتی که در آنها می افتد به سه دوره سه ماهه طبقه بندی میشود. سه ماهه اول بارداری از لقاح تا پایان هفته ۱۳ _۱۴ هست. در این دوران اندام های حیاتی بدن جنین شکل میگیرند قلب جنین در هفته چهارم شکل گرفته و از هفته پنجم میتوان ضربان قلب اورا در سونوگرافی شنید. از هفته هفتم مغز قادر به کنترل حرکات جنین بوده و از هفته هشتم، این عضلات قادرند حرکات ظریف مستقل داشته باشند.
در سه ماهه دوم، جنین دچار افزایش وزن و سایز میشود و رفته رفته این افزایش رشد، بر سایز رحم و شکم مادر تاثیر می گذارد. با رشد جنین، جنین و رحم از حفره لگنی خارج شده و به تدریج وارد حفره شکم می شود، به طوری که در هفته بیستم بارداری به طور میانگین، فوندوس رحم (فوقانی ترین قسمت رحم) به موازات ناف قرار دارد.
در سه ماهه سوم، جنین به سرعت وزن می گیرد و آماده خروج از رحم مادر میشود. رحم نیز به منظور اینکه بتواند جنین را در خود جای دهد، دچار کشیدگی و افزایش سایز شده و به احشا شکمی و ارگان های بدن مادر فشار وارد می کند. با رشد جنین از اواسط سه ماهه دوم، به تدریج با فشار رحم بر قفسه سینه، مادر دچار تنگی نفس و تپش قلب میشود. برای گریز از چنین حالتی توصیه میشود که مادر به پهلوی چپ دراز بکشد. این‌کار نه تنها فشار جنین بر قفسه سینه مادر را کاهش میدهد، بهترین موقعیت برای خون رسانی به جنین می باشد.
علل یبوست بارداری
از همین دوران هست که مادر به تدریج دچار کاهش دفعات اجابت مزاج میشود. در واقع رحم بر روده ها فشار وارد کرده و تحت تاثیر این فشار حرکات روده دچار کاهش می شوند. با کاهش حرکات، دفع مدفوع کاهش پیدا میکند و فرد دچار یبوست می شود. با کاهش دفعات دفع، مدفوع در لومن روده باقی مانده و با افزایش جذب آب از دیواره روده ها، مدفوع سفت تر و خشک تر شده که این مسئله خود باعث تشدید یبوست دوران بارداری می شود.
در دوران بارداری تغییرات هورمونی که در بدن مادر باردار اتفاق می افتد، در بروز یبوست دوران بارداری نقش دارد. افزایش سطح هورمون پروژسترون در دوران بارداری، سبب شل شدن عضلات صاف می شود. در جدار روده ها نیز یک لایه عضلانی از عضله صاف وجود دارد که تحت تاثیر پروژسترون، انقباض آن کمتر شده و حرکت رو به جلو روده ها کاهش پیدا میکند و این امر می تواند زمینه ساز ایجاد یبوست در دوران بارداری بشود.
برخی مکمل ها و ویتامین هایی که در دوره بارداری استفاده میشوند، حاوی مقادیری آهن هستند. آهن در کلیه سنین با تغییر رنگ تیره مدفوع و سفت شدن مدفوع همراه هست. در این مواقع لازم هست که در صورتی که مادر فقر آهن و نیاز به مصرف آهن بیشتر ندارد، مکمل های حاوی آهن کمتر استفاده بشود.
ریسک عفونت ادرار در بارداری
یبوست در دوران بارداری و کاهش دفعات اجابت مراج و تخلیه روده ها، یک ریسک فاکتور برای بروز عفونت های ادراری می باشد. عفونت ادراری در دوران بارداری و به ویژه سه ماهه سوم، با خطر تولد نوزاد نارس همراهی دارد. یکی دیگر از عوارض یبوست ایجاد شقاق و همورویید هست که میتواند در دوران بارداری مسئله ساز باشد.
پیشگیری از یبوست دوران بارداری
مصرف مایعات و غذاهای ملین در پیشگیری از یبوست دوران بارداری بسیار حائز اهمیت هست. پیاده روی و ورزش هم در حدی که مضر نباشد، به حرکت روبه جلو روده ها کمک کرده و آن را تسهیل میکند. داروها و ترکیبات گیاهی به علت ماده موثره و مکانیسم نا مشخصی که دارند، مضر بودن یا ایمن بودن آنها برای جنین مشخص نبوده و استفاده آنها در دوران بارداری توصیه نمی شود.
پیشنهاد مطالعه: یبوست در سفر
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص زنان و زایمان ما نوبت بگیرید.
