فلج خواب و یا بختک چیست؟

تمامی موجودات زنده، برای ارامش و استراحت خود به خواب نیاز دارند. خواب به حالتی اطلاق می شود که فرد هوشیار نبوده و توانایی کنترل بر اعمال بدن و انجام امور ارادی را را از دست می دهد. در هنگام خواب مراکز کنترل اعمال غیر ارادی نقش مهمی در کنترل شرایط و وضعیت داخلی بدن را بر عهده دارند. بر اساس مطالعات انجام شده کیفیت و مراحل خواب، خواب از دو مرحله اصلی تشکیل شده است.

مراحل خواب

مرحله اول خواب  REMنامیده می شود در این مرحله خواب امواج مغزی فعالتر هستند و فرد آماده بیداری می باشد. در این مرحله خواب چشم ها حرکت سریع دارند.
مرحله بعدی خواب NREM بوده که در این مرحله های خواب امواج مغزی حالت آرامش داشته و فرد در خواب عمیق بوده و همچنین چشم ها بی حرکت هستند.
هنگامی که فرد به بیداری نزدیکتر باشد، در مرحله خواب REMبوده و هرگاه در خواب عمیق باشد در مرحله NREM می باشد.
رویاهای صادقه و خواب هایی که فرد می بیند در مرحله نان در مرحله Rem اتفاق می افتد.

فلج خواب

در هنگام خواب مغز مهار خود را بر انقباض عضلات برداشته و عضلات کاملاً در حالت استراحت و شل هستند, به همین جهت هنگامی که فرد خواب می بیند حرکات و هیجانات خواب خود را در واقعیت انجام نمی دهد.
یکی از اختلالات نسبتاً شایع خواب، فلج خواب می باشد که عوام به آن بختک می‌گویند. بر اساس مطالعات انجام شده حدود ۳۰ الی ۳۵ درصد افراد حداقل یک بار بروز این اختلال را تجربه کرده‌اند. فلج خواب در بیشتر مواقع به هنگام بیدار شدن اتفاق می افتد. هنگامی که گذر از خواب به بیداری سریع اتفاق می افتد، مغز هوشیار شده و امواج مغزی در حالت بیداری فعال می شوند، اما این در حالتی هست که عضلات همچنان در حالت شل و استراحت بوده و عملکرد ارادی آنها از سوی مغز برقرار نشده است. در نتیجه این اتفاقات، فرد هوشیار شده اما توانایی حرکت دادن دستها و پاهای خود را ندارد. این حالت موقت بوده و در بیشتر مواقع در طی چند ثانیه از بین می رود. علاوه بر احساس کرختی و فلج بودن در اندام ها، گاهی اوقات فرد به علت شل بودن عضلات تنفسی به طور موقت در تنفس ،به ویژه تنفس عمیق ،دچار مشکل شده و فرد احساس خفگی می کند. درصد زیادی از افرادی که فلج خواب را تجربه میکنند، از آن به عنوان یک تجربه ترسناک یاد می کنند و ممکن است درطی آن دچار توهمات بشوند.
شایع ترین توهم ، توهم لمسی می باشد .درصد زیادی از افرادی که فلج خواب را تجربه کرده اند، حس میکنند جسمی سنگین روی آنها بوده و یا توسط یک فرد حرکت آن ها محدود می شود. همچنین این فرد ممکن است حضور یک فرد دیگر را در محل خواب خود حس کند و یا حتی دچار توهم بینایی و دیدن آن فرد بشود.

 
عوارض نداشتن برنامه خوابی منظم

نداشتن برنامه خوابی منظم زمینه را برای ایجاد فلج خواب مساعد می کند افرادی که برنامه خواب منظمی ندارند و دائماً ساعت سیکل خواب و بیداری آنها در حال تغییر است بیشتر دچار این عارضه می شوند. دیده شده است که درصد زیادی از افرادی که این حالت را تجربه می کنند به پشت خوابیده اند که نشان دهنده وضعیت بدن در هنگام خواب، در ایجاد این عارضه می باشد.

عوارض سوء مصرف الکل و داروهای محرک و روانگردان

مطالعات نشان داده است که سوء مصرف الکل و داروهای محرک و روانگردان، زمینه را برای فلج خواب فراهم می کند. افرادی که دچار بیماری های روانپزشکی نظیر افسردگی، اختلالات اضطرابی و… هستند بیشتر فلج خواب را تجربه می کنند.
محرومیت از خواب و بیداری های طولانی مدت یکی دیگر از مواردی است که زمینه‌ساز فلج خواب می باشد. فلج خواب به تنهایی اختلال ایحاد محسوب نمی شود اما هنگامی که مکرر و طولانی‌مدت بروز پیدا کند می تواند بر کیفیت خواب شبانه و همچنین سلامتی فرد تاثیر گذار باشد، به همین جهت هنگامی که مکرر اتفاق می افتد و در سلامتی فرد خلل ایجاد کند، نیازمند بررسی و درمان می باشد.

شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از پزشک متخصص ما نوبت بگیرید.