در سطح جلویی چشم لایه‌ی شفافی به نام قرنیه وجود دارد. قرنیه مثل پنجره‌ای است که به نور اجازه می‌دهد تا به چشم وارد شود. قطرات اشک مانع از این می‌شوند که آلودگی‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها وارد چشم شوند.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با زخم قرنیه، ارتباطش با لنزهای طبی، علل و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• زخم قرنیه چیست؟
• علت بروز زخم قرنیه
• علائم زخم قرنیه چیست؟
• چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زخم قرنیه هستند؟
• زخم قرنیه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• زخم قرنیه چگونه درمان می‌شود؟
• چطور از بروز زخم قرنیه پیشگیری کنیم؟
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زخم قرنیه چیست؟
زخم قرنیه یک زخم باز است که در محل قرنیه به وجود می‌آید. عموما علت ایجاد زخم قرنیه عفونت است. حتا آسیب‌های کوچک به قرنیه و یا آسیب ناشی از استفاده طولانی مدت از لنزها می‌توانند منجر به بروز عفونت شوند. خشکی شدید چشم و یا سایر ناهنجاری‌های مرتبط با چشم هم می‌توانند منجر به بروز زخم قرنیه شوند.
علت بروز زخم قرنیه
شما می‌توانید با رعایت تعدادی نکات ساده از بروز زخم قرنیه پیشگیری کنید. همواره حین انجام کارهایی که می‌توانند منجر به آسیب به چشم شوند لازم است از عینک محافظ استفاده کنید. همچنین اگر از لنزهای طبی استفاده می‌کنید، لازم است همواره به درستی از آن‌ها مراقبت کنید.
زخم قرنیه عموما به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
• عفونت باکتریایی
این نوع عفونت در افرادی که برای طولانی مدت از لنزهای طبی استفاده می‌کنند، شایع‌تر است.
• عفونت ویروسی
شایع‌ترین ویروسی که می‌تواند منجر به عفونت شود، ویروس هرپس است. این ویروس عموما در صورت اضطراب، سیستم ایمنی ضعیف و یا تماس با نور خورشید می‌تواند منجر به تحریک بروز عفونت شود. در مواردی ویروس آبله مرغان و زونا هم می‌توانند منجر به بروز عفونت شوند.
• عفونت قارچی
عدم استفاده صحیح از لنزهای چشمی و یا قطره‌های چشمی استروئیدی می‌تواند منجر به بروز عفونت قارچی چشم شود که خود می‌تواند باعث بروز زخم قرنیه شود. این نوع عفونت عموما متعاقب آسیب قرنیه و ورود مواد گیاهی به چشم رخ می‌دهد.
• عفونت انگلی
آکانتومبا نوعی آمیب تک سلولی است که می‌تواند بافت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این‌ها شایع‌ترین آمیب‌های خاک و آب شیرین هستند. در صورتی که این انگل وارد چشم شود، می‌تواند عفونت‌های بدی به ویژه برای افرادی که از لنزهای طبی استفاده می‌کنند، ایجاد کند.
در موارد نادر می‌تواند منجر به کوری شود.
• سایر علل
سایر عللی که می‌توانند منجر به بروز زخم قرنیه شوند، شامل موارد زیر است:
- خشکی چشم‌ها
- آسیب چشمی
- بیماری‌های التهابی
- کمبود ویتامین آ
- استفاده از لنزهای غیراستریل
افرادی که از لنزهای تماسی منقضی شده و یا از لنزهای یک بار مصرف به مدت طولانی( به ویژه در طول شب) استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض عفونت چشمی هستند.
علائم زخم قرنیه چیست؟
ممکن است پیش از بروز زخم قرنیه متوجه علائم عفونت چشم شوید؛ علائمی از قبیل:
- خارش چشم
- خیسی چشم
- خروج ترشحات چرکی از چشم
- سوزش چشم
- قرمزی چشم
- حساسیت به نور
علائم زخم قرنیه شامل موارد زیر است:
- التهاب چشم
- زخم چشم
- اشک‌ریزش بیش از حد
- تاری دید
- لکه سفید روی قرنیه
- تورم پلک
- چرک یا ترشح چشمی
- حساسیت به نور
- احساس وجود چیزی در چشم
همه علائم زخم قرنیه جدی هستند و باید در اسرع وقت درمان و بررسی شوند تا از کوری جلوگیری شود. زخم قرنیه عموما به صورت یک لکه سفید بر روی قرنیه دیده می‌شود. برخی زخم‌های قرنیه آنقدر کوچک هستند که با چشم معمولی دیده نمی‌شوند؛ اما فرد علامت دارد و از روی علائم قادر به تشخیص هستند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زخم قرنیه هستند؟
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا هستند:
- کسانی که از لنزهای چشمی استفاده می‌کنند
- افراد مبتلا به آبله مرغان یا زونا
- کسانی که از قطره‌های چشمی استروئیدی استفاده می‌کنند
- کسانی که چشم‌های خشک دارند مثلا مبتلایان به بیماری شوگرن
- کسانی که اختلالات پلک دارند و مانع از عملکرد طبیعی چشم می‌شود
- افرادی که دچار آسیب یا سوختگی قرنیه می‌شوند
زخم قرنیه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک چشم پزشک از طریق معاینه چشم می‌تواند زخم قرنیه را تشخیص دهد.
یکی از تست‌هایی که برای تشخیص زخم قرنیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، تست «لکه چشمی فلوروسئین» است. طی این روش پزشک ابتدا یک قطره نارنجی را روی یک تکه کاغذ قرار می‌دهد. سپس با تماس نزدیک کاغذ با چشم شما رنگ را به چشم منتقل می‌کند. در مرحله بعد با استفاده از میکروسکوپ خاصی یک نور بنفش به سطح چشم می‌تاباند. این نور بنفش به پزشک کمک می‌کند تا سطح چشم را به دقت بررسی کند. در این صورت مناطق آسیب دیده به رنگ سبز دیده می‌شوند.
در صورت محرز شدن زخم قرنیه، پزشک در مرحله بعد به دنبال یافتن علت آن می‌رود. بدین منظور پزشک ابتدا چشم شما را بی‌حس می‌کند و در مرحله بعد سطح چشم را به آرامی می‌خراشد تا یک نمونه از سطح چشم بردارد. این نمونه برای بررسی وجود عفونت باکتریایی، ویروسی، قارچی و یا انگلی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
زخم قرنیه چگونه درمان می‌شود؟
به محض این که پزشک علت بروز زخم قرنیه را تشخیص دهد، برحسب علت زمینه‌ای برای شما آنتی بیوتیک، داروی ضدقارچ یا ضدویروسی تجویز می‌کند. اگر عفونت بدی باشد ممکن است برای شما قطره چشمی آنتی بیوتیکی تجویز کند. از سوی دیگر اگر چشم یا پلک شما متورم شده باشد، پزشک ممکن است قطره چشمی استروئیدی برایتان تجویز کند. لازم است این دارو را زیر نظر چشم‌پزشک استفاده کنید؛ زیرا در مواردی می‌تواند عفونت را بدتر کند. در طی درمان پزشک ممکن است از شما بخواهد تا از انجام موارد زیر پرهیز کنید:
- استفاده از لنز چشمی
- استفاده از لوازم آرایشی
- مصرف سایر داروها
- لمس بی‌مورد چشم‌ها
پیوند قرنیه
در موارد بسیار شدید ممکن است پزشک توصیه به پیوند قرنیه کند. طی این روش یک جراحی صورت می‌گیرد تا قرنیه برداشته شود و با قرنیه فرد دهنده جایگزین شود. براساس «کلینیک میو» این عمل جراحی عموما عمل کم‌خطری است، اما مشابه سایر عمل‌های جراحی می‌تواند عوارض داشته باشد؛ از جمله:
چطور از بروز زخم قرنیه پیشگیری کنیم؟
بهترین راه پیشگیری از بروز زخم قرنیه مراجعه به پزشک به محض ایجاد علائم عفونت قرنیه و یا آسیب به آن است. سایر روش‌های کمک‌کننده برای پیشگیری از بروز زخم قرنیه، شامل موارد زیر است:
- نخوابیدن با لنزهای چشمی
- تمیز و استریل کردن لنزهای چشمی قبل و بعد استفاده
- شست و شوی چشم برای خارج کردن جسم خارجی
- شستن دست‌ها پیش از تماس با چشم
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، سریعا به پزشک مراجعه کنید:
• تغییر بینایی
• درد شدید
• ترشح از چشم
همچنین اگر دچار آسیب قرنیه شدید و یا در معرض مواد خطرناک نظیر شیشه، فلز و یا شن بودید، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
نکته پایانی
برخی افراد ممکن است دچار عوارض طولانی مدت چشمی به دنبال زخم قرنیه شوند. زخم قرنیه همچنین می‌تواند منجر به زخم دائمی بر روی قرنیه شود. در موارد نادر ممکن است منجر به آسیب به کل چشم و از دست رفتن بینایی شود.
با این که همه‌ی زخم‌های قرنیه قابل درمان هستند و اکثر افراد بلافاصله پس از درمان بهبود پیدا می‌کنند، کاهش بینایی ممکن است درمواردی رخ دهد.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین چشم ما نوبت بگیرید.
