نبض مچ دست خود را چطور حساب کنیم؟

 نبض مچ دست

نبض گرفتن یکی از اصطلاحات بسیار رایج حوزه پزشکی است؛ گرفتن نبض در حقیقت همان تعداد ضربان قلب را نشان می‌دهد و دانستن نحوه گرفتن آن برای همه افراد ضرورت دارد. در متن پیش رو قصد داریم به شما آموزش دهیم که چطور نبض مچ دست را حساب کنیم؟

در این مقاله می‌خوانید:

• نبض چیست؟
• چطور نبض را پیدا کنیم؟
• نبض چگونه ایجاد می‌شود؟
• ارزیابی و ثبت تعداد نبض
• یافته‌های نرمال
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

نبض چیست؟

نبض درحقیقت علامتی از تعداد ضربان قلب یا تعداد دفعاتی است که قلب در یک دقیقه می‌زند؛ دانستن تعداد نبض می‌تواند اطلاعات بسیار زیادی از وضعیت سلامتی‌تان در اختیار شما قرار دهد.

برای مثال در صورتی که نبض بیمار بسیار ضعیف لمس شود و همراه با سرگیجه باشد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بیمار می‌خواهد به سمت فاز شوک( نرسیدن خون به ارگا‌ن‌های بدن) برود و لازم است در این باره اقدامات ضروری صورت بگیرد.

علاوه بر این نبضی که بسیار سریع باشد ممکن است علامتی از فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی- عروقی باشد. با آموزش صحیح به راحتی می‌توانید نبض خود یا اطرافیانتان را اندازه‌گیری کنید.

چطور نبض را پیدا کنیم؟

از آن جایی که شریان‌های سطحی در ناحیه مچ دست و گردن در نزدیکی پوست قرار دارند، پیدا کردن نبض در این مکان‌ها به آسانی میسر است. در زیر مراحل گرفتن نبض مچ دست را شرح می‌دهیم؛ نبض مچ دست به نبض «رادیال» مشهور است:

• یک دست خود را بالا بگیرید.

• سپس از دوسر انگشت دست دیگر خود استفاده کنید و آن‌ها را به آرامی در فرورفتگی ساعد، درست در راستای انگشت شست حدود یک اینچ پایین‌تر قرار دهید. دقت کنید که نباید از انگشت شست برای گرفتن نبض مچ دست استفاده کنید و به جای آن بهتر است از انگشت اشاره و انگشت وسطی استفاده کنید.

• زمانی که انگشت‌هایتان در جای درست قرار گرفتند، به راحتی می‌توانید نبض خود را احساس کنید.

همین کار را می‌توانید برای گرفتن نبض ناحیه گردن تکرار کنید؛ لازم است دو انگشت را به آرامی در فرورفتگی یک طرف گردن قرار دهید. این نبض از شریان کاروتید منشا می‌گیرد.

مکان‌های دیگری که نبض دارند، اما پیدا کردن آن‌ها کمی دشوار است:

• پشت زانوها

• داخل مفصل آرنج وقتی که مفصل در حالت خمیده است

• کشاله ران

• روی شقیقه‌ها

• روی پا

• در سمت داخلی مچ پا

نبض چگونه ایجاد می‌شود؟

نبض حاصل گشادشدگی شریان‌هاست. این گشاد شدن شریان‌ها در اثر افزایش فشار خون حین عبور از درون عروق خونی هر بار که قلب می‌زند، ایجاد می‌شود. این گشاد شدن عروق خونی با هر بار پر شدن و خالی شدن مجدد قلب از خون تکرار می‌شود.  نبض‌ها در مناطق خاصی از بدن که شریان در نزدیکی سطح پوست حرکت می‌کند، احساس می‌شوند.

ارزیابی و ثبت تعداد نبض

بهتر است چند دقیقه پیش از گرفتن نبض مچ دست استراحت کنید و در حالت استراحت نبض مچ دست را ثبت کنید. بهتر است نبض را هر روز در زمان خاصی بگیرید.

به محض این که موفق شدید نبض را پیدا کنید، دستتان را بر روی آن نگه دارید و مراحل زیر را دنبال کنید:

1. از یک ساعت یا زمان‌سنج استفاده کنید و حواستان به ثانیه‌شمار باشد.
2. برای 30 ثانیه یا یک دقیقه متوالی به ساعت نگاه کنید و همزمان تعداد نبضی را که احساس کردید، بشمارید.
3. شیوه استاندارد برای محاسبه تعداد نبض، اندازه‌گیری آن در یک دقیقه است؛ با این حال می‌توانید در 30 ثانیه بشمارید و آن را در عدد 2 ضرب کنید. بدین ترتیب تعداد نبض نبض مچ دست در دقیقه محاسبه می‌شود.
4. در بالغین تعداد نرمال نبض بین 60 تا 100 تا در دقیقه است

یافته‌های نرمال

قلب لازم است که به طور منظم بتپد و فواصل بین تپش‌ها هم منظم باشد. بنابراین نبض مچ دست هم باید بطور پیوسته بزند و تکرار آن از یک ریتم ثابت پیروی کند.

عموما ضربان قلب افراد بالغ در حالت استراحت باید بین 60 تا 100 عدد در دقیقه باشد؛ با این حال این عدد در افراد مختلف با شرایط جسمانی و فیزیکی گوناگون ممکن است فرق بکند. افرادی که بیشتر از دیگران ورزش می‌کنند، ممکن است در حالت استراحت ضربان قلب آهسته‌تری داشته باشند. برای مثال ضربان قلب نرمال در میان ورزشکاران در حالت استراحت بین 40 تا 60 عدد در دقیقه است.

با این حال طبیعی است که ضربان قلب در شرایط گوناگون مثل ورزش، اضطراب، بیماری و … بالا یا پایین‌تر از زمان استراحت باشد.

اگر احساس می‌کنید که ضربان قلبتان نامنظم است و از یک ریتم ثابت پیروی نمی‌کند و یا چنانچه پس از محاسبه ضربان قلب متوجه شدید که بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال – زیر 40 یا بالای 120- است، بهتر است در این باره با پزشک خود مشورت کنید.

علاوه بر این ممکن است احساس کنید که قلبتان یک ضربان را رد کرده و یا یک ضربان اضافی احساس کنید. به این ضربان‌های اضافی ضربان اکتوپیک یا نابجا گفته می‌شود و اغلب یافته‌ای طبیعی هستند و نیاز به درمان اختصاصی ندارند.

با این حال اگر نگران ضربان نابجا و یا تپش قلب هستید، موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که ضربان قلب به طور دائمی کمتر از نرمال باشد در اصلاح پزشکی به آن برادی‌کاردی گفته می‌شود. برادی کاردی در ورزشکاران حرفه‌ای یا در افراد بسیار جوان بدون هیچ علامت دیگری، اغلب جای نگرانی ندارد و به معنای وضعیت سلامتی خیلی خوب عضلات قلب است.

با این حال درصورتی که ضربان قلب خیلی پایین باشد می‌تواند علامتی از یک مشکل زمینه‌ای باشد. درصورتی که علاوه بر کاهش تعداد ضربان قلب دچار درد قفسه سینه شدید، با اورژانس تماس بگیرید. اگر علائمی نظیر ضعف، خستگی و یا غش داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.

به ضربان قلب بالا ( بالای 100 تا) تاکی‌کاردی گفته می‌شود. طبیعی است که با ورزش کردن، هیجان‌زده شدن، اضطراب و یا مصرف کافئین ضربان قلب بالاتر از حد نرمال برود.

با این حال بالارفتن ضربان قلب در حالت استراحت طبیعی نیست؛ به ویژه اگر هر یک از علائم زیر را هم داشته باشید:

• سرگیجه
• ضعف
• سردرد
• تپش قلب
• اضطراب ناگهانی
• درد قفسه سینه

اگر هر یک از علائم گفته‌شده را داشتید با پزشک خود در ارتباط باشید.

جمع بندی

راه‌های ساده‌ای برای اندازه‌گیری تعداد ضربان قلب دردسترس هستند؛ یکی از رایج‌ترین این راه‌ها یافتن نبض مچ دست و اندازه‌گیری تعداد آن در یک دقیقه است. شما می‌توانید با ارزیابی نبض در یک دقیقه، یک ارزیابی کلی از وضعیت عمومی سلامتی خود داشته باشید.

بالا یا پایین رفتن تعداد ضربان قلب در برخی شرایط از قبیل اضطراب، ورزش و یا مصرف کافئین و سیگار طبیعی است؛ با این حال اگر علائم نگران‌کننده‌ای داشتید لازم است با پزشک خود در ارتباط باشید.

شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص قلب و عروق ما مشاوره بگیرید.