امروزه ناخن‌های دست عموما کاربرد آرایشی و زیبایی دارند، اما کاربرد اولیه‌ی آن‌ها چیز دیگری است؛ ناخن‌ها از نوک انگشتان شما محافظت می‌کنند و توانایی شما را در برداشتن اشیا افزایش می‌دهند. ناخن‌ها از کراتین ساخته شده‌اند، پروتئینی که در موها و پوست هم وجود دارد. ناخن‌ها دارای چندین لایه هستند که می‌توانند به دلایل مختلفی از هم گسسته شوند؛ این باعث می‌شود ناخن‌ها نازک و شکننده بنظر برسند. به لایه لایه شدن ناخن در اصطلاح پزشکی «انیکوشزیا» گفته می‌شود.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با علل لایه لایه شدن ناخن، درمان و پیشگیری از آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• علل لایه لایه شدن ناخن چیست؟
• درمان‌های خانگی برای مشکل لایه لایه شدن ناخن‌ها
• درمان بیماری زمینه‌ای مرتبط با لایه لایه شدن ناخن
• چطور از لایه لایه شدن ناخن‌ها پیشگیری کنیم؟
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
لایه لایه شدن ناخن‌ها ممکن است در اثر عوامل خارجی و یا ضربه به ناخن رخ دهد؛ در موارد کم‌تر شایع ممکن است لایه لایه شدن ناخن نشانه‌ای از یک بیماری سیستمیک یا یک پروسه‌ی آسیب‌زا درون بدن باشد. بطور معمول حدود 6 ماه طول می‌کشد تا ناخن به حداکثر رشد خود برسد؛ این بدان معنی است که ممکن است برخی ناهنجاری‌های ناخن مربوط به اتفاقی باشد که ماه‌ها قبل رخ داده است.
علل لایه لایه شدن ناخن چیست؟
ضربه به ناخن خود به تنهایی می‌تواند یکی از علت‌های لایه لایه شدن ناخن‌ها باشد. تماس طولانی مدت با آب گرم حین شستن ظرف‌ها و یا هر کار دیگری که با آب مرتبط است، می‌تواند ناخن‌ها را ضعیف و شکننده کند و آن‌ها را در معرض لایه لایه شدن قرار دهد.
سایر فعالیت‌های آسیب‌زا به ناخن:
• هر فعالیتی که به ناخن‌ها فشار بیاورد
• استفاده بیش از حد از ناخن‌ها به عنوان یک ابزار
• برداشتن یا کندن لاک ناخن
• ناخن مصنوعی
• تماس ناخن با برخی مواد شیمیایی
اگر نمی‌توانید تشخیص دهید علت لایه لایه شدن ناخن مربوط به عوامل خارجی است و یا داخل بدن، می‌توانید ناخن‌های دست را با ناخن‌های پا مقایسه کنید. اگر تنها ناخن‌های دست آسیب دیده‌اند و ناخن‌های پا بنظر طبیعی می‌رسند، احتمالا یک آسیب خارجی علت ضعیف شدن ناخن‌هاست. اما اگر ناخن‌های هر دو اندام، یعنی هم دست‌ها و هم پاها دچار تغییر و شکنندگی شده است، احتمالا یک عامل درونزاد علت بیماری است.
عوامل درونزاد بسیار متنوع هستند؛ با این حال لایه لایه شدن ناخن‌ها ممکن است علامتی از کمبود ویتامین و یا بطور شایع فقر آهن باشد.
سایر علل درونزاد شکنندگی ناخن‌ها شامل:
• کم آبی یا دهیدراتاسیون
• بیماری ریوی، که می‌تواند باعث زرد شدن ناخن ها شود
• بیماری کلیوی، که تغییر رنگ قهوه‌ای ناخن هم می‌تواند علامتی از آن باشد
در سنین پیری، ممکن است تغییر در رشد ناخن‌ها رخ دهد. محققان پیشنهاد کرده‌اند که تغییرات مرتبط با سن ناخن‌ها احتمالا به دلیل تغییر در گردش خون و یا افزایش مواجهه با اشعه UV است.
درمان‌های خانگی برای مشکل لایه لایه شدن ناخن‌ها
اگر متوجه شدید که علت لایه لایه شدن ناخن‌هایتان با کمبود آهن مرتبط است، نیاز است که دریافت روزانه‌ی آهن را افزایش دهید. مثال‌هایی از مواد غذایی غنی از آهن در زیر آورده شده است:
• سیب زمینی پخته‌شده با پوست
• غلات غنی شده
• گوشت کم‌چربی
• عدس
• اسفناج
• لوبیا سفید
همچنین شما می‌توانید از مکمل‌های آهن استفاده کنید. براساس داده‌های «دفتر مکمل‌های غذایی»، مصرف بیش از 25 میلی‌گرم آهن در طول روز، می‌تواند جذب روی را به میزان قابل توجهی کم کند. برای پیشگیری از این مسئله، از مصرف بیش از اندازه‌ی مکمل‌های آهن خودداری کنید.
علاوه بر مصرف آهن، به توصیه‌ی کلینیک مایو بهتر است با پزشک خود درباره مصرف بیوتین برای تقویت ناخن‌ها مشورت کنید.
علاوه بر این لازم است از خشک شدن ناخن‌هایتان پیشگیری کنید. برای این کار باید تماس طولانی مدت با آب را محدود کنید.
حین انجام کارهای منزل که لازمه‌ی آن تماس با آب است، از دستکش‌های محافظت‌کننده استفاده کنید. اگر ورزش‌های آبی مثل شنا انجام می‌دهید، از لوسیون یا کرم برای مرطوب نگه داشتن دست‌ها و ناخن‌ها استفاده کنید.
درمان بیماری زمینه‌ای مرتبط با لایه لایه شدن ناخن
با این که شایع نیست، اما گاهی یک بیماری زمینه‌ای علت لایه لایه شدن ناخن‌هاست.
• کم خونی فقر آهن
بهترین درمان کم‌خونی فقر آهن مصرف مواد غذایی غنی از آهن و مکمل‌های آهن است. چنانچه علائم کم خونی دارید؛ از قبیل خستگی، عدم تمرکز، ریزش مو، افسردگی و تنگی نفس بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
• کم آبی یا دهیدراتاسیون
کم‌آبی خفیف با نوشیدن آب برطرف می‌شود؛ با این حال کم‌‌آبی‌های شدید نیاز به بستری در بیمارستان و دریافت وریدی مایعات دارد.
• کم کاری تیروئید
این مورد نیاز به مراجعه به پزشک و مصرف دارو دارد.
• بیماری ریوی
راه‌های گوناگونی برای درمان بیماری ریوی وجود دارد. درمان مناسب بستگی به علت زمینه‌ای دارد.
یکی از انواع بیماری‌های ریوی، بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD است. درمان این بیماری شامل:
• ترک سیگار
• مصرف دارو
• اکسیژن درمانی
• جراحی
چطور از لایه لایه شدن ناخن‌ها پیشگیری کنیم؟
• اگر از ناخن مصنوعی استفاده می‌کنید، لازم است آن را به آرامی و بدون کشیدن بردارید. اگر برای برداشتن ناخن مصنوعی از زور و فشار استفاده کنید، به ناخن آسیب می‌زنید و در درازمدت باعث ضعیف و شکننده شدن آن می‌شوید.
• لایه لایه شدن ناخن‌ها ممکن است به علت تماس کم و یا تماس بیش از حد با رطوبت باشد. هنگام انجام کارهایی که نیاز به تماس طولانی با آب دارند، حتما از دستکش‌های محافظت کننده استفاده کنید.
• راه دیگر محافظت از ناخن‌ها این است، که از گرفتن و یا باز کردن وسایل با استفاده از ناخن پیشگیری کنید. این کار می‌تواند در درازمدت ناخن‌ها را آسیب‌پذیر و شکننده کند.
• از پاک‌کننده‌های مخصوص ناخن برای پاک کردن لاک استفاه کنید و از کندن لاک ناخن خودداری کنید.
• ناخن‌ها را مرطوب نگه دارید.
• در صورتی که در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن هستید، از مواد غذایی غنی از آهن و یا مکمل‌های آهن استفاده کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
لایه لایه شدن ناخن‌ها به ندرت علامتی از یک مشکل اورژانسی و یا خطرناک است. با این حال اگر با درد شدید و یا خونریزی همراهی داشت، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
در اغلب موارد درمان‌های خانگی در بهبود شکنندگی و لایه لایه شدن ناخن‌ها موثر هستند.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینحا از متخصصین پوست، مو و زیبایی ما نوبت بگیرید.
