الکسی تایمیا یا عدم توانایی ابراز احساسات
آلکسی تایمیا اصطلاح وسیعی است که برای توصیف «عدم توانایی ابراز احساسات» به کار برده میشود. در حقیقت این کلمه یونانی که در نظریات فروید به کار رفته است تحت عنوان«هیچ کلمهای برای توصیف احساسات وجود ندارد.» ترجمه شده است. در متن پیش رو قصد داریم شما را با آلکسی تایمیا، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله میخوانید:
- دلایل بروز آلکسی تایمیا
- علائم بیماری آلکسی تایمیا
- تشخیص الکسی تایمیا
- درمان الکسی تایمیا
- یک پیشنهاد برای کنار آمدن با الکسی تایمیا
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با این که آلکسی تایمیا به خوبی شناخته شده نیست، اما تخمین زده شده است که از هر ده نفر یک نفر به آن مبتلا است. آلکسی تایمیا اغلب ثانویه به سایر مشکلات روحی و روانی از قبیل افسردگی و اوتیسم شناخته میشود. البته این جمله به این معنی نیست همه افرادی که به این بیماریها مبتلا هستند، با آلکسی تایمیا دست و پنجه نرم میکنند؛ بلکه مطالعات نشان داده است که تنها درصد کمی از این افراد در سیر بیماری با این مسئله روبه رو میشوند.
افراد مبتلا به الکسی تایمیا ممکن است در توصیف یا شناسایی احساسات مختلف، مثل حس شادی در یک موقعیت نشاطبخش دچار مشکل باشند. چنین افرادی لزوما بیاحساس نیستند؛ بلکه ممکن است احساساتشان نسبت به همسالانشان کمتر باشد و همدلی کردن برایشان دشوار باشد.
دلایل بروز آلکسی تایمیا
علت الکسی تایمیا مشخص نیست؛ اما حدس زده میشود با ژنتیک مرتبط است. گفته میشود این مسئله با بخشی از مغز به نام «اینسولا» مرتبط است. اینسولا مرکزی در مغز است که در ایجاد احساسات، همدلی و مهارتهای اجتماعی نقش دارد. برخی مطالعات حاکی از آن است که اینسولا در بروز اضطراب و همدلی کردن نقش دارد.
ارتباط با اوتیسم
علائم مرتبط با اوتیسم طیف گستردهای دارند؛ با این حال انواعی از اوتیسم وجود دارد که با الکسی تایمیا همراهی دارند. یکی از اصلیترین کلیشههایی که با اوتیسم همراهی دارد، همدلی نکردن است.
از سوی دیگر برخی مطالعات نشان میدهد که بیش از 50 درصد مبتلایان به اوتیسم الکسی تایمیا را تجربه میکنند؛ در حقیقت آن چه باعث عدم همدلی میشود، الکسی تایمیا است و نه خود اوتیسم به تنهایی.
احساسات و افسردگی
علاوه بر این احتمال دارد که افسردگی با الکسی تایمیا همراهی داشته باشد. گفته میشود الکسی تایمیا در طیف وسیعی از بیماریهای مرتبط از قبیل افسردگی و شیزوفرنی دیده شده است. تخمین زده میشود که 32 تا 51 درصد افراد مبتلا به افسردگی دچار الکسی تایمیا هستند.
جراحت احتمالی
علاوه بر این گفته میشود این مشکل در افرادی که سابقا دچار جراحتی به ویژه در دوران کودکی شده اند دیده میشود. آسیب به ویژه در این سنین میتواند تغییراتی در مغز ایجاد کند که توانایی شناسایی و فهمیدن احساسات را در آینده برای فرد دشوار میکند.
سایر مشکلات مرتبط با عدم توانایی ابراز احساسات
محققین همچنین حدس میزنند که این مشکل ممکن است با برخی بیماریهای سیستم عصبی همراهی داشته باشد؛ از جمله:
- آلزایمر
- اپیلپسی
- دیستونی
- ام اس
- هانتیگنتون
- پارکینسون
- سکته مغزی
- جراحت مغزی
علائم الکسی تایمیا
از آن جایی که الکسی تایمیا به عنوان ناهنجاری «نداشتن احساسات» شناخته میشود، شناسایی علائم آن ممکن است کمی دشوار باشد. از آن جایی که این ناهنجاری با عدم توانایی ابراز احساسات همراهی دارد، ممکن است این افراد با عنوان بیاحساس شناخته شوند.
با این حال فرد مبتلا به الکسی تایمیا، ممکن است شخصا موارد زیر را در روابط اجتماعی خود تجربه کند:
- عصبانیت
- گیجی
- بروز ندادن احساسات در چهره
- ناراحتی
- بیاحساسی
- افزایش ضربان قلب
- پنیک
- کمبود محبت
علاوه بر این ممکن است این افراد در شناخت ارتباط بین تغییرات بدنی و احساسات خود دچار مشکل باشند؛ برای مثال ممکن است ندانید که افزایش ضربان قلبتان به دلیل ترس است یا هیجان؛ اما به هر حال میدانید که تغییرات بدنی علامتی از یک احساس درونی است.
تشخیص الکسی تایمیا
تشخیص الکسی تایمیا به کمک یک متخصص اعصاب و روان محرز میشود. او برای رسیدن به تشخیص صحیح از شما سوالاتی میپرسد و براساس سوالات به تشخیص میرسد.
یک راه دیگر تشخیص انجام MRI و تفسیر آن توسط متخصص مغز و اعصاب برای ارزیابی وضعیت اینسولا در مغز است.
مشابه سایر بیماریهای اعصاب و روان یک تست مشخص برای تایید تشخیص نهایی وجود ندارد و گاها تستها و بررسیهای متعددی برای رسیدن به تشخیص صحیح ضرورت پیدا میکند.
درمان الکسی تایمیا
در حال حاضر یک درمان ویژه برای الکسی تایمیا در دسترس نیست و رویکرد درمانی بستگی به سطح سلامت روانی شما دارد. برای مثال اگر برایتان تشخیص اضطراب و افسردگی گذاشته شود، دریافت درمان برای الکسی تایمیا به درمان بهتر بیماری زمینهای کمک میکند.
تراپیست و روانشناس هم میتواند در این زمینه کمککننده باشد.
درمانهای دردسترس برای این مشکل:
- درمان شناختی- رفتاری
- گروه درمانی
- روان درمانی
یک پیشنهاد برای کنار آمدن با الکسی تایمیا
یکی از کارهایی که میتوانید برای شناخت پاسخهای احساسی خود انجام دهید، این است که پاسخهای فیزیولوژیک بدنتان را بشناسید. برای مثال برخی محققین به اهمیت ضربان قلب در این موارد تاکید داشته اند.
دقت کنید که ضربان قلبتان در چه موقعیتهایی بالا میرود و سعی کنید علت آن را پیدا کنید. مانیتور دائمی ضربان قلب و یا مچبند ورزشی میتواند کمککننده باشد. با تمرین میتوانید برای مثال عصبانیت را از هیجان تشخیص دهید. خوب است پاسخهای فیزیولوژیک و الگوهای احساسی خود را ثبت کنید تا به شما کمک کند.
این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که احساسات منفی به اندازه احساسات مثبت اهمیت دارند؛ یادگیری و شناخت این احساسات به شما کمک میکنند تا بهتر زندگیتان را رهبری کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
الکسی تایمیا ممکن است برای افراد مبتلا، دوستانشان و کسی که دوستش دارند آزاردهنده باشد. اگر فکر میکنید در توصیف احساساتتان مشکل دارید، با پزشک مشورت کنید. آن ها میتوانند درمانهایی را در اختیارتان بگذارند که بهتر با این مسئله برخورد کنید.
نکته پایانی
الکسی تایمیا به خوبی شناختهشده نیست؛ اما بیش از 4 دهه است که از آن صحبت میشود. این کلمه برای توصیف افرادی به کار میرود که نمیتوانند احساساتشان را توصیف یا بیان کنند. علاوه بر این دیده شده است که با برخی بیماریهای مغز و اعصاب یا اعصاب و روان همراهی دارد.
با این که این مسئله به تنهایی خطرناک نیست، اما میتواند در مواردی آزاردهنده باشد و باعث بروز مشکل در روابط بینفردی شود. خبر خوب این است که درمانگرهایی در دسترس هستند که میتوانند به شما در این زمینه کمک کنند.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین روان پزشک ما نوبت بگیرید.