سرطان پانکراس یا لوزالمعده چیست؟

سرطان پانکراس یا لوزالمعده یکی از انواع سرطان‌های مرتبط با سیستم گوارشی است. در متن پیش رو قصد داریم تا شما را با این نوع سرطان، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کنیم. در این مقاله می‌خوانید:

• سرطان پانکراس چیست؟
• علائم سرطان پانکراس
• علت سرطان پانکراس
• درصد بقای افراد مبتلا سرطان پانکراس
• مرحله بندی سرطان پانکراس
• انواع تقسیم‌بندی سرطان پانکراس
• درمان سرطان پانکراس
• پیش آگهی سرطان پانکراس
• تشخیص سرطان پانکراس
• امید به زندگی سرطان پانکراس
• عوامل خطر مرتبط با سرطان پانکراس
• پیشگیری از سرطان پانکراس
• غربالگری سرطان پانکراس

 

سرطان پانکراس چیست؟

سرطان پانکراس در اثر رشد و تقسیم سلولی بی‌رویه‌ی پانکراس یا همان لوزالمعده رخ می‌دهد. پانکراس عضوی است که در پشت معده قرار گرفته است و دو بخش دارد؛ یک بخش درون‌ریز که هورمون‌های تنظیم ‌کننده‌ی قند خون از قبیل انسولین و گلوکاگون را ترشح می‌کند و یک بخش برون‌ریز که آنزیم‌های اختصاصی برای هضم مواد غذایی در روده را ترشح می‌کند. به دلیل موقعیت قرارگیری خاص پانکراس، سرطان آن به سختی تشخیص داده می‌شود و اغلب در مراحل پیشرفته شناسایی می‌شود. براساس داده‌های انجمن سرطان آمریکا، سرطان پانکراس 3درصد از سرطان‌های تشخیص داده شده در آمریکا را شامل می‌شود و علت 7درصد مرگ‌ و میرهای ناشی از سرطان در این کشور است.

 

علائم سرطان پانکراس

سرطان پانکراس اغلب تا رسیدن به مراحل پیشرفته بدون علامت می‌ماند. به همین دلیل اغلب هیچ علامتی برای تشخیص زودرس سرطان پانکراس وجود ندارد.  حتا وقتی سرطن پیشرفت کرده است، برخی علائم می‌توانند چندان قابل توجه نباشند؛ از قبیل:

-بی‌اشتهایی

-کاهش وزن ناخواسته

-درد شکم یا درد بخش تحتانی کمر

-لخته‌ی خون

-زردی

-افسردگی

سرطان پانکراس که گسترش یابد، ممکن است علائم و نشانه‌های آن بدتر شود و برخی علائم دیگر را تجربه کنید. از قبیل:

-تیره شدن ادرار

-روشن شدن رنگ مدفوع

-خارش پوست

 

 

 

 

 

علت سرطان پانکراس

علت سرطان پانکراس ناشناخته است. این نوع سرطان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های بافت پانکراس بطور بی‌رویه رشد کنند و باعث ایجاد تومور شوند. با وجود این که پزشکان علت اصلی تغییر در رشد سلول‌ها را نمی‌دانند، با ین حال برخی فاکتورهای تاثیرگذار بر روی ایجاد و بروز سرطان را می‌شناسند. دو تا از دلایل اصلی بروز سرطان به ارث بردن ژن‌های جهش‌یافته و دیگری کسب جهش ژنی در طول زندگی است. برخی ژن‌ها وظیفه‌ی کنترل رشد و تقسیم سلولی را به عهده دارند؛  بنابراین بروز جهش در این ژن‌ها می‌تواند باعث ایجاد سرطان شود. 

 

درصد بقای افراد مبتلا سرطان پانکراس

درصد بقا مشخص می‌کند چند درصد از مردم با وجود علائم و نوع خاصی از سرطان و پس از گذشت مدت زمانی مشخص هنوز زنده‌اند. این درصد مشخص نمی‌کند افراد تا چه مدت زنده می‌مانند؛بلکه معلوم می‌کند درمان‌های استفاده شده تا چه میزان موفق بوده اند.  درصد بقا اغلب برای بازه‌های 5ساله گفته می‌شود. لازم است بدانید این نرخ بقا قطعی نیست و اگر سوالی دارید بهتر است حتما با پزشک خود درمیان بگذارید. میزان بقای 5 ساله برای سرطان پانکراس محدود یا لوکالیزه ( مراحل 0، 1و 2) 34 درصد است.  میزان بقای 5 ساله برای سرطان پانکراس یک منطقه یا ریجنال که به نقاط نزدیک و یا گره‌های لنفاوی گسترش یافته است، 12 درصد است.( مرحله 2Bو 3) سرطان پانکراس دوردست یا سرطانی که به نقاط دیگر بدن از قبیل کبد، ریه یا استخوان‌ها دست‌اندازی کرده است میزان بقای 5 ساله 3درصد دارد. 

 

مرحله بندی سرطان پانکراس

به محض این که سرطان پانکراس تشخیص داده می‌شود، پزشک تست‌های دیگری انجام می‌دهد تا تشخیص دهد سرطان در نقاط دیگر بدن هم پخش شده است یا نه. تست‌های تصویربرداری از قبیل پِت اسکن، به پزشک کمک می‌کنند تا گسترش سرطان را تشخیص دهند. تست‌های خونی هم ممکن است استفاده شوند.  این تست‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا سرطان را مرحله بندی کرده و مرحله‌ی سرطان را تعیین کنند. تعیین مرحله‌ی سرطان برای انتخاب شیوه‌ی مناسب درمان ضروری است. 

 

انواع تقسیم‌بندی سرطان پانکراس

مرحله‌ی 1: تومور محدود به پانکراس است.

مرحله‌ی 2: تومور به ارگان‌های نزدیک یا گره‌های لنفاوی گسترش یافته است.

مرحله‌ی 3: تومور به عروق خونی بزرگ یا گره‌های لنفاوی دست اندازی کرده است. 

مرحله‌ی 4: تومور به ارگان‌های دیگر از قبیل ریه و کبد گسترش یافته است.

 

درمان سرطان پانکراس

درمان سرطان پانکراس به مرحله‌ی آن بستگی دارد. دو هدف درمانی وجود دارد: کشتن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از پیشرفت بیماری.  کاهش وزن، انسداد روده، درد شکم و نارسایی کبد از عوارض شایع حین درمان هستند. 

 

جراحی سرطان پانکراس

انتخاب جراحی به عنوان شیوه‌ی درمانی به دو عامل بستگی دارد: محل تومور و دیگری مرحله‌ی تومور. جراحی می‌تواند همه یا بخشی از پانکراس و ناحیه‌ی درگیر را بردارد.  این کار می‌تواند سراطن را محدود کند اما نمی‌تواند سرطان مناطق دوردست را پاک کند. ممکن است در مراحل پیشرفته‌ی سرطان امکان جراحی وجود نداشته باشد.

 

رادیوتراپی

درمان دیگر برای مراحل پیشرفته که امکان جراحی وجود ندارد، انجام رادیوتراپی است که به کمک اشعه‌ سرطانی در پانکراس و نقاط دیگر بدن را می‌کشد. 

 

شیمی درمانی

در برخی موارد ممکن است پزشک شیمی درمانی را با درمان‌های دیگر همراه کند تا بدین ترتیب مانع از رشد بی‌رویه‌ی سلول‌ها در نقاط مختلف بدن شوند. 

 

پیش آگهی سرطان پانکراس

میزان بقای سرطان پانکراس در سال‌های اخیر بهبود یافته است. درمان‌های جدید موفق شده اند میزان بقای 5 ساله‌ی افرد مبتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند.  با این حال سرطان پانکراس همچنان به سختی قابل درمان است؛ دلیلش هم این است که سرطان تا زمانی که خیلی پیشرفت نکرده است و یا به سایر نقاط بدن دست‌اندازی نکرده است، از خود علائمی بروز نمی‌دهد؛ همین موضوع درمان و یا محدود کردن گسترش توده را با مشکل روبه‌رو می‌کند.  با این حال همراهی درمان‌های رایج با درمان‌های طب سنتی در بهبود شرایط شما می‌تواند اثربخش باشد. یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های سبک می‌توانند به شما کمک کنند تا در طول درمان حس بهتری داشته باشید و با آرامش خاطر بیشتری درمان خود را دنبال کنید.

 

تشخیص سرطان پانکراس

تشخیص زودرس شانس بهبودی را بالا می‌برد. بنابراین بهتر است درصورتی که علائم خاصی دارید که تغییر نمی‌کنند، سریعا به پزشک مراجعه کنید.  برای تشخیص پزشک شرح حال دقیقی از علائم شما و سابقه‌ی سایر بیماری‌هایتان می‌گیرد. آن‌ها ممکن است یک یا چند تا از موارد زیر را برای تایید تشخیص بیماری شما درخواست کنند:

-CTیا MRI برای گرفتن تصویر دقیق از پانکراس

-اولتراسوند اندوسکوپیک که طی آن یک لوله‌ی باریک و منعطف همراه با یک دوربین به معده‌ی شما وارد می‌شود تا تصویر دقیقی از پانکراس شما به دست آید. 

-بیوپسی یا نمونه برداری از پانکراس

-آزمایش خون که می‌تواند تومورمارکر ها را در خون اندازه‌گیری کند. برای مثال CA19-9 طی سرطان پانکراس افزایش می‌یابد. 

 

امید به زندگی سرطان پانکراس

متاسفانه سرطان پانکراس یکی از کشنده‌ترین سرطان‌های جهان است. اکثر بیماران تا زمانی که سرطان در بدن گسترش نیافته است، تشخیص داده نمی‌شود. میزان بقای 5 ساله در تمام بیماران سرطان پانکراس در همه‌ی مراحل حدود 9 درصد است.  علاوه بر درمان‌های پیشنهادی پزشکتان، انجام موارد زیر هم می‌توانند در بهبودی و افزایش شانس بقا کمک‌ کننده باشند:

-مکمل‌های آنزیم‌های پانکراس برای بهبود هاضمه

-کنترل درد

-پیگیری‌های منظم حتا اگر سرطان بطور کامل پاک شده است.

 

عوامل خطر مرتبط با سرطان پانکراس

باوجود این که علت اصلی بروز این نوع سرطان ناشناخته است، اما عواملی وجود دارند که بطور قطعی با بروز سرطان پانکراس مرتبط اند. 

-مصرف سیگار- حدود 30درصد از افراد مبتا به سرطان پانکراس سیگار مصرف می‌کنند.

-چاقی

-عدم انجام منظم ورزش

-مصرف غذاهای پرچربی

-مصرف نوشیدنی‌های الکل‌دار

-دیابت

-کار با سموم دفع آفت و مواد شیمیایی

-ابتلا به عفونت مزمن پانکراس

-بیماری کبدی

-نژاد آفریقایی-آمریکایی

-سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس و یا ابتلا به انواعی از ناهنجاری‌های مرتبط با ابتلا به سرطان پانکراس

DNA یا ماده‌ی ژنتیکی شما تاثیر بسیار زیادی بر روی سلامتی و بروز بیماری‌ها در شما دارد. شما ممکن است ژن‌هایی را که شانس ابتلا به سرطان پانکراس را بالا می‌برند، به ارث ببرید. 

 

پیشگیری از سرطان پانکراس

پزشکان هنوز بطور دقیق علت ابتلا به این نوع سرطان را نمی‌دانند، بنابراین روش‌های مطمئنی برای پشگیری کامل از ابتلا به این نوع سرطان شناخته نشده است.  برخی عوامل دخیل در بروز سرطان از قبیل سن، سابقه خانوادگی و نژاد قابل تغییر نیستند. با این حال برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند شانس ابتلا به این نوع سرطان را کاهش دهد:

ترک سیگار

 سیگار می‌تواند شانس ابتلا به انواعی از سرطان از جمله سرطان پانکراس را افزایش دهد.

 

محدود کردن مصرف الکل

الکل می‌تواند شانس ابتلا به عفونت پانکراس و متعاقب آن سرطان پانکراس را افزایش دهد.

 

رسیدن به وزن ایده‌آل

اضافه وزن و چاقی هر دو ریسک فاکتور ابتلا به انواعی از سرطان‌ها هستند. 

 

غربالگری سرطان پانکراس

برای افرادی که سابقه‌ی خانوادگی سرطان پانکراس دارند، تست‌های تشخیصی زودرس می‌توانند کمک‌کننده باشند. دو تست رایج MRI و دیگری اولتراسوند اندوسکوپیک می‌باشد. این تست‌ها بطور رایج و برای همه‌ی افراد انجام نمی‌شود و تنها برای  کسانی که از نظر سابقه‌ی خانوادگی درمعرض ابتلا هستند بهتر است انجام شود.  در افراد با احتمال بالای ابتلا از 50 سالگی یا ده سال زودتر از سنی که در آن یکی از اعضای خانواده سرطان پانکراسش تشخیص داده شده است این غربالگری بهتر است انجام شود. برای مثال اگر پدر فردی در سن 50 سالگی سرطانش تشخیص داده شده است، همان فرد بهتر است در سن 40 سالگی نسبت به غربالگری سرطان پانکراس اقدام کند. 

 

جمع بندی

از آن جایی که درمان قطعی برای این نوع سرطان وجود ندارد و درمان‌های رایج عموما تنها طول عمر فرد را افزایش می‌دهند، بهترین راه پیشگیری است. تغییر سبک زندگی از قبیل ترک سیگار و الکل و رسیدن به وزن ایده‌آل می‌توانند احتمال ابتلا به این نوع سرطان را به مقدار زیادی کم کنند. از سوی دیگر انجام به موقع تست‌های غربالگری در افراد با سابقه‌ی خانوادگی سرطان پانکراس می‌تواند به تشخیص زودرس و درمان بهتر این بیماری در فرد کمک کند.

 

شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص داخلی ما نوبت بگیرید.