علت رشد موی زائد در زنان و درمان آن
رشد موی زائد در نواحی مختلف بدن از قبیل شکم، صورت و سینه یکی از شکایت‌های شایع بسیاری از زنان است. این موهای زائد علاوه بر این که برای فرد آزاردهنده هستند، می‌توانند علامتی از یک مشکل زمینه‌ای باشند که نیاز به تشخیص و بررسی بیشتر دارد.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با دلایل رشد موهای زائد در زنان و شیوه درمان آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
• موی زائد چیست؟
• چرا برخی زنان دچار موی زائد می‌شوند؟
• عوامل خطر مرتبط با رشد موهای زائد در زنان
• تشخیص علت رشد موهای زائد
• عوارض موهای زائد
• درمان موهای زائد
• پیشگیری از رشد موهای زائد
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
موی زائد چیست؟
موهای اضافی که بر روی بدن و صورت زنان رشد می‌کنند به دلیل نوعی ناهنجاری به نام هیرستوتیسم یا پرمویی رخ می‌دهند. همه زنان روی صورت و سطح بدنشان مو دارند، اما در حالت طبیعی این موها اغلب نازک و روشن هستند.
مهم‌ترین تفاوتی که بین موهای طبیعی و موهای زائد رشد یافته در بدن و صورت وجود دارد، «بافت» آن هاست. موهای زائد اغلب ضخیم و تیره هستند و الگوی رشد مردانه دارند. به این معنی که این موهای زائد بیشتر در مناطقی رشد می‌کنند که در بدن مردان مو رشد می‌کند؛ از قبیل سینه، شکم، بازو و صورت. اصطلاح دیگری به نام «هایپرتریکوز» وجود دارد که در آن موهای ضخیم ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن رشد کنند.
براساس داده‌های نشریه هندی پوست بین 5 تا 10 درصد از زنان به هیرستوتیسم یا پرمویی مبتلا هستند؛ این مسئله معمولا در بین اعضای یک خانواده مشترک است؛ به این معنی که اگر مادر یا خواهری مبتلا به پرمویی دارید، بیشتر احتمال دارد که در آینده شما هم دچار هیرستوتیسم شوید. زنان مدیترانه، خاورمیانه و آسیای جنوبی بیشتر احتمال دارد که به این بیماری دچار شوند.
گرچه رشد موهای زائد ممکن است بر روی اعتماد به نفس و زندگی فردی تاثیر گذارد، اما اغلب خطرناک نیست؛ با این حال نیاز به بررسی دارد؛ از آن رو که ممکن است علامتی از یک مشکل هورمونی باشد.
سایر علائم همراه رشد موی زائد:
• کوچک شدن سایز سینه‌ها
• بزرگ شدن کلیتوریس
• جوش
• افزایش توده عضلانی
• بم شدن صدا
• طاسی و ریزش مو
چرا برخی زنان دچار موی زائد می‌شوند؟
رشد موهای زائد در ناحیه تنه و صورت در زنان اغلب به دلیل مقادیر بالای هورمون‌های آندروژنی یا همان تستوستورون است. دقت کنید در بدن همه زنان آندروژن تولید می‌شود اما مقدار آن اغلب اندک است. برخی شرایط خاص می‌توانند باعث تولید بیش از حد آندروژن شوند که درنهایت منجر به رشد موهای زائد با الگوی مردانه و برخی مشکلات دیگر از قبیل بم شدن صدا می‌شود.
سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCO
سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCO یکی از شایع‌ترین دلایل هیرستوتیسم یا رشد موهای زائد در زنان است. انجمن پزشکان خانواده آمریکا تخمین زده است که حدود 3 نفر از هر 4 مورد هیرستوتیسم به دنبال PCO رخ می‌دهد. کیست‌های خوشخیمی که در تخمدان به وجود می‌آیند می‌توانند باعث به هم خوردن تعادل هورمونی و نطم سیکل‌های ماهانه و کاهش قدرت باروری شوند. انجمن سلامت زنان گزارش داده است که زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک اغلب جوش‌های شدید تا متوسط دارند و بیشتر در معرض اضافه وزن هستند. سایر علائم همراه:
• خستگی
• تغییر خلق و خو
• ناباروری
• درد لگن
• سردرد
• اختلال خواب
ناهنجاری های غده آدرنال یا فوق کلیه
سایر مشکلات هورمونی که باعث رشد موی زائد در زنان می‌شود، شامل موارد زیر است:
• بیماری کوشینگ
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
غدد آدرنال یا فوق کلیوی دو غده کوچک هستند که در بالای کلیه‌ها قرار گرفته اند و وظیفه تولید و ترشح انواع خاصی از هومون‌ها را به عهده دارند. این دو غده در زنان وظیفه ترشح آندروژن‌ها را نیز به عهده دارند. افراد مبتلا به هایپرپلازی مادرزادی آدرنال آنزیمی را که برای تولید هورمون‌ها ضروری است ندارند. افراد مبتلا به بیماری کوشینگ دارای مقادیر بالای هورمون کورتیزول یا در اصطلاح هورمون اضطراب هستند که از غده فوق‌کلیه ترشح می‌شود. هر یک از این ناهنجاری‌ها می‌توانند تعادل هورمونی را به هم زده و باعث تولید بیش از حد آندروژن‌ها و درنهایت بروز هیرستوتیسم یا پرمویی در زنان شوند.
سایر علائم همراه:
• ضعف عضلات و استخوان‌ها
• سردرد
• افزایش وزن در نیمه فوقانی بدن
• سطح بالا یا پایین قند خون
داروها
رشد موهای زائد در زنان ممکن است نتیجه استفاده از هر یک از داروهای زیر باشد:
• ماینوکسیدول که برای درمان ریزش مو و تحریک رشد موها تجویز می‌شود
• آنابولیک های استروئیدی، که مشتقات صنعتی تستوسترون هستند
• تستوسترورن، که ممکن است درموارد کمبود تستوسترون تجویز شود
• سیکلوسپورین، که یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که اغلب در موارد پیوند اعضا تجویز می‌شود
• دانازول که برای درمان اندومتریوز( رشد بافت رحم در نواحی دیگری از بدن) تجویز می‌شود
• چناچه همسر شما از انواعی آندروژن‌های موضعی استفاده کند شما هم ممکن است در اثر تماس پوست به پوست در معرض آن قرار بگیرید
در برخی موارد ممکن است زنان نوعی از پرمویی به نام هیرستوتیسم ایدیوپاتیک را تجویز کنند، به این معنی که علت خاصی برای رشد موهای زائد پیدا نمی‌شود. این نوع هیرستوتیسم اغلب به سختی درمان می‌شود.
عوامل خطر مرتبط با رشد موهای زائد در زنان
برخی موارد هستند که احتمال رشد موهای زائد را در آینده بالا می‌برند؛ از جمله:
• سابقه خانوادگی: بسیاری از بیماری‌هایی که باعث بروز هیرستوتیسم و رشد موهای زائد می‌شوند از قبیل سندروم تخمدان پلی کیستیک و هایپرپلازی مادرزادی آدرنال به صورت ارثی و در بین اعضای یک خانواده منتقل می‌شوند.
• نژاد: زنان مدیترانه‌ای، خاورمیانه و جنوب آسیا بیشتر در معرض ابتلا هستند.
• چاقی: افزایش وزن می‌تواند باعث افزایش تولید آندروژن شود که درنهایت باعث بروز هیرستوتیسم و رشد موهای زائد می‌شود.
تشخیص علت رشد موهای زائد
پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال و پرسیدن درباره سایر علائم همراهتان به دنبال یافتن علت رشد موهای زائد در شما می‌گردد. در مرحله بعد درمورد داروهای مصرفی از شما می‌پرسد.
درمرحله بعد پزشک برای شما آزمایش خون درخواست می‌کند تا سطح هورمون‌ها را در بدن شما بسنجد؛ در مواردی ممکن است پزشک بررسی کند که آیا به دیابت مبتلا هستید یا خیر.
همچنین سونوگرافی اولتراسوند و MRI برای بررسی کیست تخمدان و تومور آدرنال ممکن است ضرورت پیدا کند.
عوارض موهای زائد
رشد موهای زائد در زنان می‌تواند از لحاظ روانی آزاردهنده باشد و درمواردی باعث کاهش اعتماد به نفس و یا حتی افسردگی شود؛ با این حال فارغ از مشکل هورمونی زمینه‌ای، رشد موهای زائد به تنهایی اغلب عارضه جسمی ندارد.
اگر دچار موهای زائد هستید و پریودتان منظم نیست، احتمالا مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستید، که می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. زنانی که برای درمان هیرستوتیسم و موهای زائد دارو مصرف می‌کنند، باید از بارداری خودداری کنند؛ زیرا می‌تواند باعث آسیب به جنین شود.
درمان موهای زائد
مدیریت هورمون‌ها
چناچه اضافه وزن داشته باشید، پزشک در قدم اول توصیه به کاهش وزن می‌کند تا رشد موهای زائد کمتر شود. اضافه وزن تولید هورمون‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. رسیدن به وزن ایده‌آل می‌تواند به تعادل سطح آندروژن‌ها بدون نیاز به دارو کمک کند.
در صورتی که رشد موها د نتیجه سندروم تخمدان پلی کیستیک و یا بیماری‌های غده آدرنال باشد، نیاز به درمان دارویی دارید. درمان دارویی شامل داروهای پیشگیری از بارداری و داروهای ضدآندروژنی است.
- داروهای آنتی آندروژنی: آندروژن های استروئیدی و آنتی آندروژن های غیراستروئیدی می‌توانند تولید آندروژن را در بدن کنترل کنند و به کاهش رشد موهای زائد کمک کنند.
- داروهای پیشگیری از بارداری: این داروها اغلب دارای یک جز استروژنی و یک جز پروژسترونی هستند و به تعادل هورمون‌ها در موارد ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک می‌کنند. استروژن همچنین می‌تواند به کاهش رشد موهای زائد کمک کند. این داروها اغلب درمان درازمدت هیرستوتیسم و موی زائد هستند. در صورت دریافت این داروها حدود 3 تا 6 ماه طول می‌کشد تا اثر کنند.
کرم
پزشک ممکن است برای شما کرم الفورنیتین تجویز کند؛ رشد موهای زائد پس از یک تا دو ماه مصرف کرم بهبود می‌یابد. عوارض کرم الفورنیتین راش پوستی و تحریک‌پذیری است.
از بین بردن موها
تکنیک‌های از بین بردن موهای زائد راه‌های غیرپزشکی هستند که به حذف موهای زائد کمک می‌کنند. در ادامه به چند شیوه رایج حذف موهای زائد اشاره می‌کنیم:
اپیلاسیون و شیو: درصورت ابتلا به پرموی یا هیرستوتیسم این روش‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند؛ این ها به سرعت پاسخ می‌دهند اما نیاز به تکرار طولانی مدت دارند.
لیزر موهای زائد: لیزر موهای زائد نوعی امواج نور متمرکز شده است که فولیکول مو را از ابین می‌برد. بعد از آن فولیکول مو قادر به تولید مو نیست و موهایی که در می‌آیند هم بعد از مدتی می‌ریزند. با درمان مناسب، لیزر موهای زائد می‌تواند به رفع دائمی یا تاحدودی دائمی موهای زائد کمک کند.
الکترولیز: الکترولیز از جریان الکتریکی استفاده می‌کنند. این روش هر مو را به تنهایی از بین می‌برد و به همین دلیل بیشتر از لیزر طول می‌کشد. الکترولیز تنها درمان دردسترس برای از بین بردن موهای زائد سفید است.
هر دو روش لیر و الکترولیز هزینه‌بر هستند و نیاز به تکرار در جلسات مخلتف دارند. برخی افراد این درمان‌ها را آزاردهنده و دردناک می‌دانند.
پیشگیری از رشد موهای زائد
رشد موهای زائد و هیرستوتیسم عموما قابل پیشگیری نیست؛ با این حال درصورت اضافه وزن، کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ به ویژه در صورتی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر احساس کردید رشد موهایتان در صورت و یا بدن بیشتر از حد معمول است، به پزشک مراجعه کنید. رشد موهای زائد می‌تواند علامتی از یک مشکل زمینه‌ای باشد. اگر احساس کردید طی ماه‌های اخیر و به سرعت رشد موهایتان بیشتر شده و یا علائم دیگری از قبیل بم شدن صدا و یا کوچک شدن سینه‌ها را تجربه کردید، لازم است با پزشک مشورت کنید.
ممکن است لازم باشد به یک متخصص غدد و متابولیسم و یا پوست و مو مراجعه کنید.
نکته پایانی
رشد موهای زائد و هیرستوتیسم یک چالش بلندمدت است. زنانی که مشکلات هورمونی دارند، اغلب به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند. اما در صورتی که سطح هورمون‌ها مجدد به هم بخورد، علائم ممکن است دوباره برگردد. اگر این مسئله روی روحیه و اعتماد به نفس شما تاثیر گذاشته است، دریافت حمایت از جانب خانواده و دوستان می‌تواند کمک‌کننده باشد.
بسته به نوع درمان و مشکل زمینه‌ای درمان هیرستوتیسم یا موهای زائد ممکن است طولانی مدت باشد یا نباشد. لیزر یا الکترولیز نتایج طولانی مدت‌تری نسبت به تیغ یا اپیلاسیون به دنبال خواهد داشت. مواردی از قبیل سندروم تخمدان پلی کیستیک یا مشکلات آدرنال اغلب نیاز به درمان طولانی مدت دارند.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین پوست، مو و زیبایی ما نوبت و مشاوره بگیرید.
