کم کاری تیروئید
دوران بارداری نیاز به مراقبتهای ویژهای دارد؛ این مراقبتها محدود به دوره بارداری نبوده و قبل از آن آغاز میشود. بیماری کم کاری تیروئید از جمله بیماریهایی است که لازم است قبل و حین بارداری کنترل شود تا از بروز عوارض برای مادر و جنین جلوگیری شود. در متن پیش رو قصد داریم شما را با کم کاری تیروئید در دوران بارداری آشنا کنیم.
در این مقاله خواهید خواند:
- کم کاری تیروئید چیست؟
- کم کاری تیروئید چه علائمی دارد؟
- اهمیت کم کاری تیروئید در بارداری
- ریسک فاکتورهای مرتبط با کم کاری تیروئید در بارداری
- بیماری کم کاری تیروئید در دوران بارداری به چه علتی رخ میدهد؟
- کم کاری تیروئید چگونه درمان میشود؟
- آیا لازم است زنان باردار از نظر ابتلا به کم کاری تیروئید غربالگری شوند؟
- کم کاری تیروئید چگونه درمان میشود؟
- برای داشتن فرزندی سالم، چه کارهایی لازم است انجام دهید؟
کم کاری تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده پروانهای شکل است که در جلو گردن قرار گرفته است. این غده وظیفه ترشح هورمونهای تیروئیدی را به عهده دارد. هورمونها موادی هستند که از غدد درونریز بدن به خون ترشح میشوند؛ این هورمونها پس از رسیدن به بافت هدف، تاثیر خود را میگذارند. هورمونهای تیروئیدی در تنظیم متابولیسم و سوخت و ساز بدن نقش دارند.
درصورتی که بر هر علتی سطح این هورمونهای تیروئیدی در خون افت کند، کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی رخ میدهد.
کم کاری تیروئید چه علائمی دارد؟
این بیماری ممکن است در آغاز علامتی نداشته باشد؛ با این حال با پیشرفت بیماری علائم بیماری به تدریج بروز پیدا میکنند. علائمی از قبیل:
- یبوست
- خشکی پوست
- عدم تحمل سرما
- بینظمی قاعدگی
- افزایش وزن بیدلیل
اهمیت کم کاری تیروئید در بارداری
بارداری میتواند بر روی سطح هورمونهای تیروئیدی تاثیر بگذارد. از این رو کم کاری تیروئید ممکن است در طول بارداری بدتر شود. در برخی موارد کم کاری تیروئید در دوران بارداری تشخیص داده نمیشود؛ زیرا علائم آن ممکن است با علائم ناشی از تغییرات هورمونی در طول بارداری همپوشانی داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: اسکن تیروئید
کم کاری تیروئید درصورتی که درمان نشود، هم برای مادر و هم برای جنین میتواند ایجاد عارضه کند. زنان باردار با کم کاری تیروئید کنترلنشده درمعرض کمخونی، فشار خون بالا، ضعف و درد عضلات هستند. علاوه بر این احتمال سقط، مردهزایی و زایمان زودرس هم در این زنان بالا میرود.
ریسک فاکتورهای مرتبط با کم کاری تیروئید در بارداری
عوامل زیر احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید را در دوران بارداری بالا میبرند:
- سن بالای 30 سال
- سابقه نازایی یا بارداری زودرس
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماریهای تیروئیدی
- ابتلا به دیابت نوع 1 یا سایر بیماریهای خودایمنی
- سابقه رادیوتراپی ناحیه سر و گردن
- سابقه جراحی غده تیروئید
- آنتیبادیهای ضدتیروئید (Anti-TPO) که در بیماری کم کاری تیروئید هاشیموتو دیده میشوند.
- گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید
بیماری کم کاری تیروئید در دوران بارداری به چه علتی رخ میدهد؟
اصلیترین دلیل بروز کم کاری تیروئید در دوران بارداری، کم کاری تیروئید هاشیموتو است. این نوعی بیماری خودایمنی است؛ در بیماریهای خودایمنی سیستم ایمنی فرد مبتلا سلولهای خودی را بیگانه تلقی کرده و علیه آنها فعال میشود. در این بیماری هم سیستم ایمنی فرد علیه سلولهای تیروئیدی فعال شده و منجر به بروز کم کاری تیروئید میشود.
کمبود ید، درمان بیماری پرکاری تیروئید و جراحی غده تیروئید از دیگر دلایل ابتلا به کم کاری تیروئید در دوران بارداری است.
علاوه بر این غده تیروئید میتواند به دنبال زایمان دچار کمکاری شود؛ حدود 7 درصد از مادران به دنبال زایمان دچار تیروئیدیت میشوند. به التهاب غده تیروئید، تیروئیدیت گفته میشود. تیروئیدیت اغلب با پرکاری تیروئید شروع میشود اما در ادامه منجر به کم کاری تیروئید میشود.
تیروئیدیتی که به دنبال بارداری و زایمان رخ میدهد، اغلب به صورت خودبخودی برطرف میشود.
کم کاری تیروئید چگونه درمان میشود؟
در قدم اول پزشک شرح حال دقیقی از علائم و بیماریهای زمینهای و داروهای در حال مصرف شما میگیرد. در ادامه پزشک معاینه فیزیکی انجام میدهد و به دنبال شواهدی از مشکلات تیروئیدی در شما میگردد.
تشخیص قطعی کم کاری تیروئید با انجام آزمایش خون میسر میشود. آزمایشهایی که پزشکان به طور روتین برای رد یا تشخیص کم کاری تیروئید درخواست میکنند، TSH و T4 است. در مواردی ممکن است لازم باشد سطح آنتیبادیهای ضد هورمون تیروئید یا همان Anti-TPO هم اندازهگیری شود.
آیا لازم است زنان باردار از نظر ابتلا به کم کاری تیروئید غربالگری شوند؟
زنانی که در گروه پرخرطر بوده و احتمال ابتلایشان به بیماریهای تیروئیدی بالاست، لازم است که از نظر ابتلا به کم کاری تیروئید غربالگری شوند. این غربالگری بهتر است در هفته 9 بارداری و یا در همان ویزیت اول بارداری انجام شود.
با این حال باتوجه به خطراتی که کم کاری تیروئید برای مادر و جنین به همراه دارد، برخی متخصصین توصیه میکنند که این غربالگری برای همه زنان باردار انجام شود. لازم است در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
زنانی که anti-TPO مثبت دارند، نیاز به غربالگریهای بیشتری دارند؛ از آن جایی که این زنان بیش از سایرین درمعرض کم کاری تیروئید هستند، لازم است هم قبل از بارداری آزمایش خون بدهند، هم در سه ماهه اول و هم در سه ماهه دوم بارداری.
کم کاری تیروئید چگونه درمان میشود؟
کم کاری تیروئید با تجویز داروی لووتیروکسین درمان میشود. این دارو جایگزین هورمون تیروئیدی در خون است و از این جهت برای بارداری خطری ندارد.
پیشنهاد مطالعه: پرکاری تیروئید در کودکان
درصورتی که پیش از بارداری داروی لووتیروکسین مصرف میکردید، لازم است پیش از اقدام به بارداری دوز آن را با پزشک خود چک کنید. در طول بارداری و به دنبال تغییراتی که در سطح هورمونهای تیروئیدی رخ میدهد، اغلب لازم است که دوز داروی تجویزی را افزایش دهید. توصیههای لازم را در این باره پزشک درمانگر در اختیارتان قرار خواهد داد.
علاوه بر این آزمایشات تیروئیدی اغلب لازم است که هر 4 تا 6 هفته یک بار در طول بارداری تا رسیدن به زمان زایمان تکرار شوند.
پس از بارداری اغلب دوز لووتیروکسین کاهش مییابد.
برای داشتن فرزندی سالم، چه کارهایی لازم است انجام دهید؟
برای داشتن فرزندی سالم و یک بارداری بیخطر لازم است که:
- توصیههای پزشکتان را به دقت دنبال کنید؛ داروهایتان را با دوز موردنظر و در زمانهای صحیح بخورید و آزمایشهای غربالگری را به موقع انجام دهید.
- پزشک ممکن است برایتان مکمل هم تجویز کند. مکملها را طبق دستور مصرف کنید.
- داروی تیروئید را همزمان با مکملهای ویتامینی دوره بارداری و یا آهن و کلسیم مصرف نکنید؛ این مواد ممکن است جذب داروی تیروئید را مختل کنند. لازم است بین مصرف دارو و این مکملها حداقل 2 تا 3 ساعت فاصله بیندازید
شما میتوانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص غدد و متابولیسم ما مشاوره بگیرید.
