رحم یکی از اجزای دستگاه تولید مثلی زنان است که جهت نگه داری جنین آفریده شده است و محیطی امن را برای در برگرفتن جنین فراهم می کند. در حالت عادی اندازه رحم به اندازه یک مشت بسته است ولی به عللی که به برخی از انها در زیر اشاره خواهد شد، ممکن است اندازه آن بزرگ شود. از جمله علل بزرگی رحم، بارداری یک علت طبیعی برای بزرگی رحم محسوب می شود. از سایر علل غیر طبیعی می توان به فیبروم، کیست و توده ها اشاره کرد. معمولا علل غیر طبیعی علاوه بر بزرگی رحم موجب اختلالات سیکل قاعدگی از جمله خونریزی و درد شکم نیز می شوند.
علل بزرگی رحم
برخی از دلایل مربوط به بزرگی رحم عبارتند از:
بزرگی رحم و فیبروم
فیبروم یا میوم شایعترین علت بزرگی رحم محسوب می شود. فیبروم ها توده های کوچک خوش خیم غیر سرطانی هستند که بافت عضلانی دارند، در داخل بافت رحم رشد می کنند و گاهی می توانند تا چند کیلو بزرگ شوند. تعداد آنها از یکی تا تعداد زیاد در افراد مختلف متفاوت است و بر اساس محل قرار گیری در رحم به انواع زیر مخاطی، داخل عضلانی و زیر سروزی تقسیم می شوند. اندازه آنها ممکن است بسیار کوچک باشد که با معاینه غیر قابل تشخیص باشد و گاهی نیز به حدی بزرگ شود که سبب ایجاد اثر فشاری روی ارگان های مجاور از جمله مثانه و روده ها گردد. فیبروم ها علاوه بر اینکه می توانند موجب بزرگی رحم شوند علایم دیگری از جمله دل درد و خونریزی نیز ایجاد می کنند ولی گاهی ممکن است بدون علامت باشند و بصورت اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده شوند. خوشبختانه فیبروم ها پتانسیل بدخیمی ندارند.
سرطان رحم
سرطان لایه داخلی رحم یا آندومتر میتواند موجب ضخیم شدن جدار رحم و بزرگ شدن آن شود. این نوع سرطان معمولا در سنین بالا اتفاق می افتد.
تخمدان پلی کیستیک
معمولا در هربار سیکل عادت ماهیانه دیواره داخلی رحم یا اندومتر ریزش پیدا میکند و رحم بار دیگر برای پذیرش جنین اماده می شود. در سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا فرد دچار تاخیر در قاعدگی می شود و گاهی بین سیکل ها تا 6 ماه فاصله میفتد و این اختلال در ریزش اندومتر میتواند سبب بزرگی رحم شود و حتی ریسک بروز برخی اختلالات رحمی را افزایش می دهد.
یائسگی
معمولا در دوران یائسگی رحم بسیار کوچک می شود ولی قبل از رخ دادن یائسگی تعییرات و نوسانات هورمونی میتواند بصورت موقت موجب بزرگی رحم شود.
آدنومیوزیس
به رشد لایه داخلی رحم به داخل عضله رحم گفته می شود که بسیار شایع است و یکی از علل رایج بزرگی رحم محسوب می شود. در این حالت ممکن است رحم حتی تا سه برابر نرمال بزرگ شود.
علایم بزرگی رحم
علایم بزرگی رحم بسته به علت ایجاد آن متفاوت است. در بسیاری از موارد فرد از خونریزی و لخته خون قاعدگی، اختلال سیکل ماهانه، پریودهای نامنظم، درد شکم، درد هنگام رابطه جنسی و فوریت در دفع ادرار شاکی است. در صورتی که بزرگی رحم بسیار زیاد باشد می تواند با برامدگی شکم نمایان شود. همچنین اثر فشاری رحم بزرگ شده روی مثانه و روده ها موجب بروز علایمی می گردد. گاهی اثر فشاری رحم روی مجاری ادراری مانع از تخلیه ادرار می گردد که متعاقبا تورم کلیه ها را در پی دارد که اصطلاحا هیدرونفروز نامیده می شود. در بسیاری از موارد ممکن است فرد متوجه بزرگی رحم خود نباشد و بصورت اتفاقی هنگام معاینه توسط متخصص زنان یا انجام سونوگرافی تشخیص بزرگی رحم داده شود.
نکته ای که بایستی به آن توجه کرد این است که بزرگی رحم می تواند عوارضی مانند آتونی یا ضعف رحم را به همراه داشته باشد.
تشخیص بزرگی رحم
همانطور که اشاره شد تشخیص بزرگی رحم در قدم اول با معاینه لگنی توسط متخصص زنان است. قدم بعدی استفاده از امواج اولتراسوند و انجام سونوگرافی است. درمواردی که سونوگرافی نیز کمک کننده نباشد از انجام ام آر آی کمک می گیرند. درمان نیز بسته به عامل ایجاد کننده بزرگی رحم از درمان دارویی تا درمان جراحی متفاوت است.
- شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص زنان و زایمان ما نوبت بگیرید.
