تزریق دوز های متفاوت واکسن کرونا
مدتی از ساخت و تزریق واکسن کرونا در جهان می‌گذرد؛ بنظر می‌رسد تولید واکسن در جهان مسیر را برای پایان همه‌گیری ویروس کرونا در سطح جهان هموار کرده است. در این مقاله به بررسی تزریق دوز های متفاوت واکسن کرونا میپردازیم.
تاکنون واکسن‌های مختلفی در جهان ساخته شده است؛ کشورها و شرکت‌های دارویی مختلف هرکدام واکسن‌های گوناگونی تولید کرده اند؛ این واکسن‌ها پس از طی مراحل مختلف کارآزمایی‌های بالینی به تولید انبوه رسیده و در حال تزریق هستند.
یکی از سوالاتی که ممکن است پیرامون واکسن‌ها ذهن افراد را درگیر کند این است که آیا می‌توان دو دوز متفاوت از دو واکسن مختلف را تزریق کرد؟ آیا این کار به اندازه تزریق دو دوز یکسان از واکسن کارآمد هست یا خیر؟
در این مقاله خواهید خواند:
- آیا تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا امکانپذیر است؟
- تزریق دو واکسن مختلف باعث واکنش بیشتر بدن می‌شود
- چرا اگر تزریق دو دوزمتفاوت واکسن ایده خوبی بنظر می‌رسد، انجام نمی‌شود؟
آیا تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا امکانپذیر است؟
دانشمندان در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که آیا دوز اول و دوم واکسن کرونا می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند یا خیر. این مطالعات بر روی واکسن‌های مختلف هنوز در حال کامل شدن است.
تزریق دو دوز متفاوت یک واکسن مسئله جدیدی نیست و با عنوان «واکسیناسیون هترولوگ» شناخته می‌شود.آژانس‌های سلامتی در کشورهای آلمان و فرانسه در حال حاضر افرادی را که یک دوز واکسن آسترازنکا تجویز کرده اند، تشویق می‌کنند تا دوز دوم را واکسن‌ها برپایه mRNA یعنی فایزر یا مدرنا بزنند.
با این که در برخی مواقع ممکن است فرد صرفا مجبور به تزریق دو دوز مختلف شود، اما این مسئله پشتوانه علمی هم دارد.
عملکرد همه واکسن‌ها برپایه نمایش یک عامل خارجی به بدن است؛ این عامل خارجی درنهایت باعث تحریک سیستم ایمنی و پاسخ‌دهی به این عامل بیگانه می‌شود.
تزریق دو دوز مختلف از یک واکسن درحقیقت مثل نشان دادن دو تصویر مختلف از ویروس به بدن است؛ از این رو سیستم ایمنی بدن می‌تواند واکنش بهتر و قوی‌تری بدهد.
برخی از شرکت‌های تولیدکننده واکسن از این ایده استقبال کرده و در حال ساخت دو دوز متفاوت واکسن هستند
سیستم ایمنیبدن دو بازوی اصلی دارد و تنها وابسته به عملکرد آنتی‌بادی‌ها نیست؛ یکی از سلول‌های ایمنی مهم CD T8 هستند؛ این سلول‌ها به طور مستقیم متوجه حضور ویروس نمی‌شوند.
این سلول‌ها در حقیقت سلول عفونی را از بین می‌برند و بدین طریق از گسترش ویروس در بدن جلوگیری می‌کنند.
تزریق واکسن‌هایی که بر پایه mRNA هستند، به خوبی می‌تواند تولید آنتی‌بادی را در بدن تحریک کند؛ اما واکسن‌هایی که بر پاسه وکتور ویروس هستند مثل آسترازنکا می‌توانند پاسخ سلولی سیستم ایمنی بدن یعنی CD T8 را تحریک کنند؛ از این رو تزریق دو دوز متفاوت واکسن- برای مثال آسترازنکا و فایزر– دو بازوی اصلی سیستم ایمنی بدن را فعال می‌کند؛ این مسئله باعث مقاومت و ایمنی‌سازی بیشتر بدن علیه ویروس می‌شود.
این رویکرد یعنی تزریق متفاوت دو واکسن رویکردی است که در واکسن‌های دیگر هم مورد استفاده قرار گرفته است.
تزریق دو واکسن مختلف باعث واکنش بیشتر بدن می‌شود
دیده شده است که تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا باعث ایجاد واکنش شدیدتری در بدن فرد می‌شود. این مسئله با این که ممکن است در نگاه اول اذیت‌کننده بنظر برسد، با این حال می‌تواند علامت خوبی باشد؛ زیرا به این معنای واکنش بیشتر سیستم ایمنی بدن است.
سردرد، تب و لرز و درد عضلات در کسانی که دو دوز متفاوت از یک واکسن را درریافت کرده اند، بیش از سایرین گزارش شده است.
چنانچه برای باقی ماندن تاثیر واکسن در آینده لازم باشد دوز بوستر تزریق شود، امکان تزریق دو دوز متفاوت از واکسن کرونا کار را در آینده راحت‌تر می‌کند. چون به هرحال ممکن است در آینده نتوانید دقیقا همان واکسنی را دریافت کنید، که نخستین بار دریافت کرده اید.
چرا اگر تزریق دو دوزمتفاوت واکسن ایده خوبی بنظر می‌رسد، انجام نمی‌شود؟
به نظر می‌رسد که برای این مسئله دو دلیل اصلی می‌توان برشمرد؛ دلیل نسخت فرآیند تایید واکسن‌های تزریقی است؛ این واکسن‌ها هرچه ساده‌تر باشند، نحوه تایید آن‌ها راحتر‌تر است.
از سوی دیگر دخالت مسائل تجاری است؛ به نظر نمی‌رسد تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا همواره از لحاظ تجاری منطقی باشد.
برای مثال چنانچه شرکت آ تولیدکننده واکسن آ باشد وشرکت ب تولیدکننده واکسن ب باشد، تا زمانی که یک دلیل منطقی برای تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا نباشد، هر دو شرکت ترجیح می‌دهند که واکسن خودشان بیشتر به فروش برسد.
نکته پایانی
مطالعات صورت گرفته در جهان درباره تزریق دو دوز متفاوت از واکسن کرونا در حال کامل شدن هستند؛ با وجود این که مطالعات صورت گرفته تاکنون نشان داده است که تزریق دو دوز متفاوت واکسن کرونا باعث اثربخشی بیشتر و واکنش بهتر سیستم ایمنی بدن علیه ویروس خواهد شد، این مطالعات لازم است که کامل شوند؛ شواهد کافی نیستند و نیاز به تایید نهایی دارند.
بنابراین آن چه در حال حاضر توصیه می‌شود این است که دوز دوم واکسن دریافتی‌تان مشابه واکسن اول باشد؛ تنها درصورتی که نسبت به دوز اول واکسن واکنش شدید حساسیتی نشان داده‌اید، می‌توانید درباره تغییر دوز بعدی واکسن خود با پزشک مشورت کنید.
علاوه بر این ذکر این نکته ضروری است که مطالعات صورت گرفته در جهان واکسن‌های آسترازنکا، فایزر و مدرنا را با یکدیگر مقایسه کرده اند؛ در حال حاضر واکسن‌های فایزر و مدرنا در ایران موجود نبوده و واکسن‌های تزریقی اسپوتنیک، سینوفارم و آسترازنکا هستند.
بنابراین در حال حاضر نتایج حاصل از این مطالعات در ایران کاربرد چندانی ندارد و باید منتظر ماند تا مطالعات درباره واکسن‌های تزریقی در ایران کامل شود.
توصیه سازمان بهداشت جهانی را فراموش نکنید:« بهترین واکسن کرونا اولین واکسنی است که به دست شما می‌رسد.»
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص عفونی ما مشاوره بگیرید.
