کاهش جریان ادرار یا تنگی مجرای ادرار چیست؟

مجرای ادراری نقش اصلی دفع ادرار به بیرون از بدن در مردان و زنان بر عهده دارد. علاوه بر این در بدن مردان نقش مهمی در انزال بازی می کند. زمانی که یک بافت اسکار ناشی از ورم، آسیب یا عفونت، جریان ادرار در این لوله ها را مسدود یا کاهش دهد با عنوان تنگی مجرای ادرار شناخته می شود. در این پست از طبینجا به بررسی کاهش جریان ادرار بعلت تنگی مجاری ادراری خواهیم پرداخت.

تنگی مجرای ادرار چیست؟

تنگی مجرای ادرار ، باریک شدن مجرای ادرار است. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه حمل نموده و از طریق آلت تناسلی مرد و دهانه نوک آلت تناسلی مرد در حین دفع ادرار تخلیه می کند.

بسیاری از مردانی که به این وضعیت مبتلا هستند، ممکن است مشکل در شروع ادرار و کاهش جریان ادرار را تجربه می کنند. این حالت ممکن است به تدریج ایجاد شده و منجر به فشار برای خارج کردن ادرار شود. در برخی از افراد هم، این مشکل به طور ناگهانی و بدون مشکل قبلی ظاهر می شود و نیاز به مراقبت فوری دارد.

علل کاهش جریان ادرار

به نظر می رسد شایع ترین علل التهاب یا آسیب دیدگی مزمن باشد. بافت اسکار می تواند به تدریج از موارد زیر تشکیل شود:
• آسیب به آلت تناسلی یا کیسه بیضه یا آسیب دیدگی استخوان بیضه یا پرینه.
• عفونت، اغلب بیماریهای مقاربتی مانند کلامیدیا.
• قرار دادن سوند یا ابزار در مجرای ادرار در حین جراحی یا اقدامات دیگر.

بافت اسکار باعث تنگی مجرای ادرار شده و برقراری جریان ادرار را دشوارتر می کند. گاهی اوقات، التهاب یا آسیب به مجرای ادرار مدت ها قبل از اینکه فرد متوجه تنگی مجرای خود شود، اتفاق افتاده است. در برخی موارد هم این احتمال وجود دارد که، تنگی بلافاصله پس از آسیب مجرای ادرار اتفاق افتاده باشد. در بزرگسالان، این مشکل اغلب به دلیل شرایط زیر ایجاد می شود:
• آسیب ناشی از افتادن روی کیسه بیضه یا مقعد
• جراحی پروستات
• اعمال جراحی حذف سنگ کلیه

علائم تنگی مجرای ادرار

بارزترین نشانه تنگی مجرای ادرار، ضعف سیستم ادراری است. علائم این شرایط می تواند شامل موارد زیر باشد:
• فشار برای ادرار کردن
• درد در هنگام ادرار کردن
• عفونت مجاری ادراری
• ادرار تیره یا خونی
• خون در منی
• پاشش جریان ادرار
• نشت جریان ادرار
• درد شکم
• ورم آلت تناسلی
• از دست دادن کنترل مثانه
• پروستاتیت

برخی از بیماران با گرفتگی شدید مجرای ادرار بطور کامل قادر به دفع ادرار نیستند. این شرایط به عنوان احتباس ادرار شناخته شده و بعنوان یک فوریت پزشکی محسوب می شود. هیدرونفروز و نارسایی کلیوی نیز ممکن است در اثر برگشت مجدد ادرار به داخل کلیه ها از مثانه ای که تخلیه ضعیفی دارد، رخ دهد.

تنگی مجرای ادرار همچنین می تواند باعث التهاب پروستات شود. در مجرای ادرار مردان، دقیقاً زیر مثانه، توسط پروستات احاطه شده است. این التهاب پروستات به پروستاتیت معروف است. این برگشت ادرار همچنین می تواند باعث عفونت های ادراری پیچیده شود که این موارد را می توان با آنتی بیوتیک و درمان تنگی مجرای ادرار کنترل کرد.

تشخیص تنگی مجرای ادرار

روش های غیر تهاجمی ممکن است موارد تخلیه مثانه را شناسایی کند، اما به طور قطعی نمی توانند موقعیت این باریکی را تشخیص دهند. ميزان جريان ادرار به کمک دستگاه جمع آوری قابل اندازه گيری است. البته جريان آهسته ادرار در اين آزمايش می تواند در اثر انسداد مجاری ادرار يا ضعف مثانه باشد. حجم باقیمانده پس از دفع ادرار (مقدار ادرار باقی مانده در مثانه در هنگام تخلیه) با انجام اسکن اولتراسوند از مثانه قابل اندازه گیری است.

به طور معمول، مثانه پس از ادرار کردن خالی است، اما با تنگی مجرای ادرار ، ممکن است مقداری ادرار در مثانه باقی بماند و یا حتی احساس داشتن ادرار بعد از تخلیه، را در فرد ایجاد کند. بنابراین از طریق روش های غیر تهاجمی نمی توان بطور دقیق تعیین کرد که این مسائل به دلیل تنگی مجرای ادرار ، بزرگ شدن پروستات، ضعف مثانه یا مشکلات دیگر ایجاد شده است یا خیر.

اگر اورولوژیست به تنگی مجرای ادرار مشکوک باشد، برای شناسایی و اندازه گیری آن درخواست انجام یک روش تصویربرداری خواهد کرد. این روش، اورتروگرام رتروگراد نامیده می شود. این یک روش تصویر برداری با اشعه ایکس است که از ماده حاجب استفاده شده و تا دهانه آلت تناسلی کشیده می شود. از موقعیت تغییر رنگ در این تصویر برداری برای تعیین محل تنگی و طول آن استفاده می شود. گاهی اوقات از فرد خواسته می شود تا با یک مثانه پر ادرار خود را تخلیه نماید تا در طی روند تخلیه، تنگی مجرای ادرار تشخیص داده شود.

سیستوسکوپی روشی است که در آن یک دوربین کوچک، انعطاف پذیر به نام سیستوسکوپ به آلت تناسلی وارد می شود. این روشی که به پزشک اجازه می دهد تا داخل مجرای ادرار را مشاهده کند. این روش در مطب پزشک انجام شده و به طور معمول پنج تا 10 دقیقه به طول می انجامد. قبل از عمل، داروی بی حس کننده به مجرای ادرار وارد می شود و به پزشک اجازه می دهد سیستوسکوپ را با ناراحتی کمتری به مثانه منتقل کند.

درمان تنگی مجرای ادرار

درمان این وضعیت با توجه به یافته های مربوط به روش های تصویربرداری تعیین می شود. گزینه های درمان عبارتند از:
• گشاد کردن مجرای ادرار
• یورتروتومی داخلی
• بازسازی مجاری ادرار

با یک تنگ شدگی کوتاه مجرای ادرار ، ممکن است ابتدا روش گشاد کردن مجرای ادرار یا یورتروتومی انجام شود. تحت بیهوشی عمومی، مجرای ادرار با استفاده از مجموعه ای از تجهیزات و سیستوسکوپ به تدریج مجرای ادرار بزرگتر می شود. یورتروتومی (urethrotomy) زمانی است که از سیستوسکوپ با ابزاری خاص برای برش حلقه بافت اسکار و باز کردن محل انسداد استفاده می شود.
بعد از عمل، سوند ادراری معمولاً به مدت سه تا پنج روز در مجرای ادرار باقی می ماند. شایعترین مشکل عود مجدد تنگی مجرای ادرار است، اما در برخی موارد این روش ممکن است مسئله را اصلاح کند. البته دفع خون در ادرار بعد از هر گونه اقدامی محتمل است.

اگر روش گشاد کردن برای تنگی مجرای ادرار قابل انجام نبوده یا عود شونده باشد، ممکن است به بازسازی مجرای ادرار نیاز باشد تا ماندگاری بیشتری از نظر باز شدن مجرای ادرار بدست آید. در برخی موارد، مجرای ادرار با برداشتن بافت اسکار و سپس بخیه زدن انتهای مجرای ادرار به هم بازسازی می شود، که به آن یورتوپلاستی گفته می شود. در صورت عدم امکان، مجرای ادرار با استفاده از پوشش داخلی گونه یا فلپ های پوستی از ناحیه آلت تناسلی یا بیضه بازسازی می شود. این روش متفاوت از مجاری ادرار قبلی است. با کمک این روش ها، می توان در بسیاری از موارد با بالاترین میزان موفقیت در درازمدت، مجرای ادرار بازسازی کرد.

پیشگیری از تنگ شدن مجرای ادراری

با پیشگیری از آسیب به ناحیه لگن، می توان از برخی مشکلات مربوط به این وضعیت جلوگیری کرد. پیشگیری از ابتلا به عفونت نیز می تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند.

چنانچه کاهش جریان ادرار باعث آزارتان شده می توانید از طریق سامانه آنلاین طبینجا با متخصصین اورولوژیست ما مشورت نمایید.