سیستم عصبی در انسان، نخستین عضوی بوده که به هنگام تکامل جنین، تشکیل میشود. پس از لقاح (ترکیب اسپرم و تخمک) سلول تخم تشکیل میشود و در آندومتر رحم (لایه داخلی رحم) جای می گیرد و درتمام دوران جنینی از طریق ساختاری به نام جفت، با مادر در ارتباط بوده و اکسیژن و مواد غذایی را از بدن مادر تامین می کند. در طول هفته های اول پس از لقاح، صفحه عصبی از سلول تخم پدید می آید، که در ادامه این صفحه تکامل پیدا کرده و قسمت های مختلف سیستم عصبی پدید می آیند.
سیستم عصبی
سیستم عصبی شامل دوقسمت سیستم عصبی مرکزی و محیطی بوده که مغز و نخاع، سیستم عصبی مرکزی و رشته های عصبی، سیستم عصبی محیطی را تشکیل می دهند. نورون ها سلولهای اصلی تشکیل دهنده اعصاب و مغز و نخاع هستند. نورون ها سبب انتقال پیام عصبی در قسمت های مختلف مغز میشوند. نورون ها در دوران جنینی تشکیل می شود و تا مدت ها تصور بر آن بود که امکان تولید مجدد نورون ها در طول زندگی فرد وجود ندارد و هر فرد در طول زندگی، همان نورون های بدو تولد را همراه خود دارد.
مطالعات دهه های اخیر نشان داده است که تولید نورون ها در طول زندگی فرد امکان پذیر بوده و بیوپسی مغز افراد فوت شده مسن و پیر،بیانگر وجود نورون های جوان در آنها می باشد.این واقعه نشان میدهد که نوزایی و تولید نورون ها در تمامی سنین در طول زندگی فرد وجود دارد اما سرعت و میزان آن با افزایش سن کاهش پیدا می کند.
تخریب نورون ها
عوامل مختلفی شامل بیماری ها و عادت های رفتاری و تغذیه ای، سبب تخریب نورون ها و در نهایت زوال مغز می شوند و کار کرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهند.
شایعترین و مهمترین علت زوال و تخریب مغز
شایعترین و مهمترین علت زوال و تخریب مغز، بیماری دمانس و یا آلزایمر می باشد. این بیماری بیشتر در افراد سالخورده دیده می شود اما شواهد نشان داده است که با احتمال بسیار کمتر، افراد جوان تر هم ممکن هست آن را تجربه کنند. در بیوپسی مغز افراد مبتلا به آلزایمر، اجسامی با ساختار پروتیینی به نام آملوئیدوز در نورون های آنها رسوب و تجمع کرده و سبب اختلال در کارکرد سلولها می شود.
شایعترین علامت آلزایمر
شایعترین علامت آلزایمر اختلال شناختی می باشد که فرد ابتدا نسبت به موقعیت زمانی و سپس موقعیت مکانی،آگاه نبوده و با پیشرفت و شدت گرفتن علائم،در شناسایی افراد نیز دچار مشکل میشود و حتی گاهی ممکن هست افراد خانواده خودش را هم نتواند تشخیص دهد. حدود ۴۰ درصد مبتلایان تغییرات خلق و اختلالات اضطرابی را نیز تجربه می کنند. دسته ای دیگر از سلولهای سیستم عصبی،دندروسیت ها هستند که وظیفه آنها افزایش سرعت انتقال پیام عصبی می باشد.این سلولها در جریان بیماری خودایمنی مالتیپل اسکلروزیس( ام اس)، توسط سیستم ایمنی خود بدن مورد حمله قرار گرفته و تخریب می شود.این بیماری به صورت بی حسی اندام ها، تاری چشم، گز گز اندام ها و گاها اختلال حرکتی تظاهر پیدا می کند. مواد مغزی و پروتیین ها برای رشد و سلامت مغز سالم و ضروری هست. مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از کودکانی که در دو سال اول زندگی دچار آتروفی و بیماری های مغزی هستند،مواد غذایی مناسب دریافت نکرده اند.
آتروفی و تحلیل مغز
کمبود آهن و زینک، میتواند در طولانی مدت، سبب آتروفی و تحلیل مغز بشود. سوخت اصلی سلولهای مغز، گلوکز هست. رژیم های بدون کربوهیدرات و مواد قندی، با کاهش سوخت رایج سلول های مغزی سبب آسیب به آنها می شود و دیده شده است در رژیم های طولانی مدت وغیر اصولی، مغز کوچک می شود. کم خوابی به ویژه در کودکان و افراد سالخورده بر انتقال پیام عصبی و سیناپس بین نورون ها تاثیر سو دارد و افراد به دنبال بی خوابی، دچار تحلیل و کاهش عملکرد مغز می شوند. در جریان سکته های مغزی و پارگی و یا انسداد عروق مغزی، خون رسانی به قسمتی از بافت مغز مختل شده و دچار نکروز و تخریب آن می شود.
تاثیر مصرف سیگار و الکل بر مغز
مصرف سیگار، الکل، موارد مخدر و مواد روان گردان، سبب کوچک شدن قسمت های از مغز همچون کورتکس، تالاموس و…می شود.
یک رژیم غذایی مناسب و سرشار از مواد معدنی و مغزی، خواب کافی و برنامه منظم ورزشی در جلوگیری از تخریب مغز تاثیر بسزایی دارد.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص مغز و اعصاب ما نوبت بگیرید.
