رشد به تغییر در اندازه بدن ( مانند رشد قدی و یا رشد دور سر) بدن و تکامل یا نمو به مجموعه تغییرات در عملکرد کودک گفته می شود. تکامل کودک به عوامل زیست شناختی، محیطی و اجتماعی بستگی دارد. در هر مرحله از رشد و تکامل کودک، مهارتهایی وجود دارد که کودک باید به آنها دست یابد تا امکان یادگیری و تکامل در مراحل بعدی وجود داشته باشد. این مهارتها عمدتا شامل ۵ حیطه مهارتهای کلامی و ارتباطی، حرکات غیر ظریف، حرکات ظریف، توانایی حل مساله و مهارتهای شخصی واجتماعی می باشند. محیط تاثیر بسزایی در تکامل این مهارتها در کودک دارد. یادگیری این مهارتها زیربنای رفتارها و هیجانات کودک هستند. بنابراین گفته می شود که از زمان تولد تا پنج سالگی مهمترین دوران زندگی هر فرد است و تمامی مهارتهای کودکان از جمله توانایی کنترل احساسات، مهارتهای ارتباطی و کلامی، ارتباطات اجتماعی، شناخت اعداد، مهارت حل مساله و … در این سنین شکل میگیرند. تحقیقات نشان داده اند که بسیاری از مشکلات بزرگسالی ریشه در این دوران دارند. بنابرای آگاهی از مراحل تکامل کودک برای تشخیص به موقع اختلالات تکاملی بسیار اهمیت دارد.
رشد و تکامل ذهنی کودک
دو سال اول زندگی کودک را دوره حسی ــ حرکتی مینامند که در این دوره، بیشتر فعالیتهای ذهنی کودک محدود به حس و حرکت است. در سه ماه ابتدایی زندگی کودک از طریق حواس خود می آموزد. اشیا و افراد را با چشم دنبال می کند. به چهره ها و رنگ های روشن پاسخ می دهد. خندیدن را آغاز می کند و دست ها و پاهای خود را می شناسد. پس از آن تا شش ماهگی شروع به شناختن آشنایان می کند، بیشتر می خندد، مشتاقانه گوش می دهد، شروع به تقلید صداها می کند. به اشیا چنگ می زند و آنها را در دهانش می گذارد. از هفت تا دوازده ماهگی وقایع ساده را به خاطر می آورد. به اسم خود واکنش نشان می دهد، به تنهایی می نشیند، لغت معنی دار می گوید، چهار دست و پا راه می رود. کودک اعمالی را تکرار میکند که باعث ایجاد صداها و دیدنیهای جالب میشود.
تکامل ذهنی کودک در یک سالگی
در یک سالگی، کودک به مفهوم پایداری شیء دست پیدا می کند. منظور از پایداری شیء آن است که کودک متوجه میشود، اگر روی عروسک او پارچه انداخته شود، عروسک هنوز زیر پارچه است. پس دلیل جلو می آید، پارچه را کنار میزند و عروسک را برمیدارد. از یک تا دو سالگی مفهوم لغت ها را درک می کند، از شنیدن داستان لذت می برد و راه رفتن را آغاز می کند. مالکیت اشیا را تشخیص می دهد و توانایی حل مشکلات را کسب می کند. شروع به تقلید کارهای بزرگتر ها می کند بنابراین مهم است که کودک رفتارهای سازنده و سالم را مشاهده کند تا همان رفتارها را بیاموزد.
تکامل کودکان بعد از یک سالگی
از دو تا سه و نیم سالگی کودک به یادگیری مهارت های جدید علاقه نشان می دهد. بسرعت زبان می آموزد و دائما در حرکت است. توانایی انجام حرکات ظریف با انگشتان را می آموزد و مستقلانه تر عمل می کند. از سه و نیم تا پنج سالگی محدوده توجه کودک توسعه می یابد. زیاد حرف می زند، کنجکاو است و دائما سوال می پرسد. به هنر علاقه نشان می دهد. مهارت های فیزیکی می آموزد. به بازی های مهیج علاقه نشان می دهد و دوست دارد با همسالان خود بازی کند و با آنها رقابت دارد. از پنج تا هشت سالگی کودک نسبت به دنیای اطراف کنجکاو می شود. به اعداد و حروف توجه بیشتری نشان می دهد. از کلمات برای ابراز احساسات استفاده می کند. به خواندن و نوشتن علاقه پیدا می کند. برون گرا تر شده و فعالیت ها و بازی های گروهی را ترجیح می دهد. بازیهای کودکان ابتدا تک نفری است و بعد به تدریج در سه سالگی بازیهای دونفری را شروع میکنند. حدود پنج سالگی، ارتباطهای کودکان، با ثبات تر، اجتماعی تر و پیچیده تر میشود. تا قبل از این سن، کودکان توجه چندانی به همسن و سالان خود ندارند و بازیهای انفرادی را ترجیح میدهند و گاهی کنار هم بازی میکنند بدون اینکه با هم ارتباطی داشته باشند. حدود پنج سالگی کودکان در بازیها همکاری میکنند تا به هدف مشترکی برسند یا در بازی نقشهای مختلفی ایفا میکنند. بازی های گروهی به رشد اجتماعی، هوشی و عاطفی کودک کمک می کنند.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودک ما نوبت بگیرید.
