هورمون ملاتونین
حدود 50 تا 70 میلیون نفر از مردم آمریکا خواب بدی دارند؛ در حقیقت مطالعات نشان داده است که حدود 30 درصد از مردم ساکن ایالات متحده آمریکا کمتر از 6 ساعت در روز می‌خوابند. با این که مشکلات خواب شایع هستند، اما خواب کم می‌تواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد. هورمون ملاتونین به تنظیم خواب بدن کمک می کند.
خواب کم انرژی شما را در طول روز کم می‌کند، عملکرد شما را ضعیف می‌کند و از همه مهم‌تر شما را در معرض ابتلا به برخی بیماری‌ها از قبیل فشار خون بالا قرار می‌دهد. ملاتونین هورمونی است که به بدن شما می‌گوید چه زمانی به خواب برود. همچنین ملاتونین یکی از مکمل‌های محبوب دردسترس در بازار برای کنترل مشکلات خواب است. در متن پیش رو قصد داریم شما را با این هورمون و عملکرد آن و عوارض جانبی مکمل‌های دارویی آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- ملاتونین چیست؟
- هورمون ملاتونین چطور کار می‌کند؟
- عوارض جانبی ملاتونین
- چطور ملاتونین را مصرف کنیم؟
ملاتونین چیست؟
ملاتونین هورمونی است که توسط بدن ساخته می‌شود. هورمون‌ها پیامرسان‌های شیمیایی بدن هستند که پیام‌ها را از بخشی به بخش دیگر بدن منتقل می‌کنند. هورمون ملاتونین در غده پینه‌آل در مغز ساخته می‌شود اما در مناطق دیگر بدن از قبیل مغز استخوان، چشم‌ها و روده هم یافت می‌شود.
هورمون ملاتونین که با نام «هورمون خواب» هم شناخته می‌شود، بدن را برای به خواب رفتن آماده می‌کند. درحقیقت این هورمون به تنهایی نمی‌تواند باعث شود که شما به خواب بروید. بلکه به بدن یادآوری می‌کند که شب شده است و می‌تواند در آرامش استراحت کند.
مصرف مکمل‌های ملاتونین در میان افراد مبتلا به بی‌خوابی و یا جت لگ( افرادی که به دلیل سفر طولانی به کشور دیگر ساعت خواب و بیداری‌شان به هم ریخته است.) رایج است. این مکمل‌ها در بسیاری از کشورها بدون نیاز به نسخه دردسترس هستند.
علاوه بر این ملاتونین یک آنتی اکسیدان قوی است که باعث می‌شود فواید بسیار زیاد دیگری هم داشته باشد. از جمله:
- کمک به سلامتی چشم‌ها
- درمان زخم معده و سوزش سردل
- بالا بردن سطح هورمون رشد در مردان
هورمون ملاتونین چطور کار می‌کند؟
هورمون ملاتونین به بدن برای تنظیم ریتم خواب و بیداری کمک می‌کند. درحققیت ریتم شبانه روزی بدن مثل یک ساعت درونی کار می‌کند که به شما می‌گوید چه زمانی بخوابید، چه زمانی بیدار شوید و چه زمانی غذا بخورید.
علاوه بر این ملاتونین به تنظیم دمای بدن، فشار خون و کنترل سطح سایر هورمون‌ها کمک می‌کند. سطح ملاتونین وقتی هوا رو به تاریکی می‌رود، افزایش می‌یابد و برای بدن پیغام می‌فرستد که زمان خوابیدن فرا رسیده است. علاوه بر این به گیرنده‌هایی متصل می‌شود که کمک می‌کنند بدن آرام شود. برای مثال ملاتونین به گیرنده‌هایی در مغز متصل می‌شود که به کاهش فعالیت نورون‌ها می‌انجامند.
علاوه بر این هورمون ملاتونین می‌تواند هورمون دوپامین را غیرفعال کند. این هورمون بدن را بیدار نگه می‌دارد. از سویی ملاتونین در چرخه‌های خواب و بیداری چشم‌ها هم موثر است.
با این که نحوه صحیح عملکرد هورمون ملاتونین مشخص نیست، اما محققین موارد زیر را به برای کمک کردن به خواب رفتن پیشنهاد کرده اند:
- نور چراغ فعال کردن هورمون ملاتونین را سرکوب می‌کند. این یکی از راه‌هایی است که بدن می‌فهمد وقت بیدار شدن است.
- از آن جایی که این هورمون به بدن برای به خواب رفتن کمک می‌کند، افرادی که دچار کمبود این هورمون هستند، در به خواب رفتن دچار مشکل می‌شوند.
- اضطراب، مطرف سیگار، تماس با نور زیاد در شب، ساعت کاری شبانه، بالا رفتن سن، عدم تماس کافی با نور طبیعی در طول روز همه مواردی هستند که می‌توانند بر روی سطح ملاتونین تاثیر بگذارند.
- مصرف مکمل‌های ملاتونین می‌تواند کمک کند که سطح پایین هورمون ملاتونین جبران شود و به حالت طبیعی خودش برگردد.
چطور ملاتونین را مصرف کنیم؟
اگر می‌خواهید ملاتونین مصرف کنید، بهتر است با دوز پایین شروع کنید. برای مثال 0.5 میلی گرم یا 1 میلی گرم 30 دقیقه پیش از به خواب رفتن مصرف کنید. اگر این دوز کمک نکرد آن را بتدریج به 3 -5 میلی گرم افزایش دهید.
بالا بردن دوز دارو از این بیشتر به خواب رفتن شما کمکی نمی‌کند. هدف این است کمترین دوزی را که به خواب رفتن شما کمک می‌کند، پیدا کنید.
در هر صورت بهتر است پیش از مصرف دستورالعمل درج‌شده روی دارو را به دقت بخوانید.
عوارض جانبی ملاتونین
مطالعات در حال حاضر نشان می‌دهند که مکمل ملاتونین بی‌خطر است و اعتیادزا هم نیست. با این حال برخی افراد ممکن است عوارض خفیفی را تجربه کنند. از جمله:
- سرگیجه
- سردرد
- حالت تهوع
علاوه بر این ملاتونین ممکن است با طیف وسیعی از داروها از جمله موارد زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای آرامبخش
- رقیق‌کننده‌های خون
- داروهای ضدتشنج
- ضد افسردگی‌ها
- داروهای پیشگیری از بارداری
- داروهای دیابت
- سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی
اگر بیماری زمینه‌ای دارید و یا هر کدام از گروه داروهای بالا را مصرف می‌کنید، بهتر است پیش از مصرف با پزشک خود در این باره مشورت کنید. علاوه براین این نگرانی وجود دارد که مصرف زیاد ملاتونین و برای مدت طولانی باعث شود که بدن دیگر خودش ملاتونین تولید نکند. با این حال بسیاری از مقالات این احتمال را رد می‌کنند.
جمع بندی
ملاتونین هورمونی است که در بدن از غده پینه‌آل در مغز و برای تنظیم ریتم خواب و بیداری ترشح می‌شود. ترشح این هورمون با تاریک شدن محیط تحریک می‌شود؛ افرادی که دچار کمبود این هورمون هستند، دچار مشکلات خواب می‌شود.
امروزه این هورمون به شکل مکمل‌هایی در داروخانه‌ها دردسترس است و به یکی از محبوب‌ترین داروهای رایج مصرفی در بین افراد مختلف و گروه‌های سنی گوناگون تبدیل شده است.
اگر می‌خواهید ملاتونین مصرف کنید، از دوز کم مثلا 0.5 میلی گرم یا 1 میلی گرم 30 دقیقه پیش از به خواب رفتن شروع کنید. به تدریج می‌توانید دوز آن را تا 3- 5 میلی گرم هم افزایش دهید.
ملاتونین اغلب داروی بی‌عارضه‌ای است اما در برخی افراد ممکن است علائم خفیفی از جمله تهوع، سردرد و سرگیجه ایجاد کند. علاوه بر این این دارو با برخی داروهای دیگر تداخل دارد. بنابراین بهتر است پیش از مصرف در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا، بصورت آنلاین از متخصص اعصاب و روان ما مشاوره بگیرید.
درود به شما
من در طول شبانه روز احساس می کنم که بدنم مرتبط نیاز به خواب و آرامش داره، نه داروی خواب آور استفاده می کنم ، از طرفی هم همش احساس می کنم که بدنم مخصوصا پاهام سست و بی جون میشن.
لطفاً کمکم کنید که از شر این عارضه خلاص بشم
سلام و احترام
مشکلاتی که فرمودین نیاز به بررسی دقیق تری دارند و برای تشخیص نمیشه تنها به یک علائم بسنده کرد.
بهتر است در اسرع وقت از لحاظ سلامت عروق خونی مورد بررسی قرار بگیرید.
شما می توانید در این باره با متخصصین قلب و عروق طبینجا به صورت آنلاین مشورت کنید. در صورت نیاز شما به بررسی های دیگه بدنی، این پزشکان می توانند شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهند.