آزمایش کشت ادرار به چه دلیل انجام می‌شود؟

آزمایش کشت ادرار به منظور تایید وجود باکتری در آزمایش ادرار درخواست می شود. زمانی که شما علائم عفونت مجاری ادراری مانند تکرر ادرار و یا سوزش و درد هنگام ادرار کردن را تجربه می کنید و یا حتی آزمایش ادرار شما نشان دهنده وجود عفونت مجاری ادرار است، پزشک شما معمولا انجام این روش را از شما درخواست خواهد کرد.

فرق کشت ادرار با آزمایش ادرار

ادرار، مایع تولید شده توسط کلیه ها است که آب و مواد زائد تولید شده را از طریق مجاری ادراری دفع می کند. کشت ادرار روشی است که از طریق آن باکتری ها و مخمرهای موجود در ادرار شناسایی و ارزیابی می گردد. ادرار حاوی سطوح پایینی از میکروب ها از قبیل باکتری ها یا مخمر است که از لایه های پوستی به درون مجاری ادراری وارد می شود و در آنجا با رشد و تکثیر خود باعث عفونت مجاری ادراری می گردد.

بسیاری از عفونت های مجاری ادراری بدون پیچیدگی در نظر گرفته شده و به راحتی قابل درمان هستند. با این وجود اگر این عفونت ها بدون درمان رها شوند ممکن است باعث انتشار عفونت به مثانه و مجراهای کلیوی شوند. یک عفونت کلیوی به اندازه ای می تواند شدید باشد که به آسیب دائمی کلیه ختم شود.

در نهایت برخی از این عفونت های درمان نشده مجاری ادراری ممکن است به داخل خون منتشر گردیده و شرایط تهدید کننده زندگی به نام سپتی سمی را ایجاد کنند.

زنان و دختران به نسبت مردان و پسران بیشتر در معرض ابتلا به این عفونت ها قرار دارند. دختران نوجوان هم ممکن است به طور مکرر عفونت ادراری را تجربه کنند. برای مردان و پسرانی با عفونت مجاری ادراری، آزمایش های بیشتری به منظور تایید حضور سنگ کلیه یا تغییرات غیر عادی ساختاری که باعث سنگ کلیه شده، معمولا درخواست می گردد.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا سایر بیماری هایی که بر کلیه ها تأثیر می گذارد، مانند دیابت یا سنگ کلیه و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های ادراری مکرر و یا پیچیده باشند.

آمادگی برای کشت ادرار

برای کشت ادرار، نمونه کوچکی از ادرار روی یک یا چند صفحه محیط کشت قرار داده می شود و در دمای بدن انکوبه می شود. هر گونه باکتری یا مخمری که در نمونه ادرار وجود دارد طی 24 تا 48 ساعت آینده رشد می کند.
در نهایت تعداد کلنی های رشد یافته روی محیط کشت از نظر اندازه، شکل و رنگ این کلنی‌ها مورد ارزیابی قرار می گیرند تا به شناسایی باکتری‌ها کمک کرده و تعداد کلنی‌ها نشان‌دهنده تعداد باکتری‌های موجود در نمونه ادرار است.

در حالت ایده‌آل، اگر یک نمونه ادراری تمیز خوب برای آزمایش جمع‌آوری شود، تنها باکتری‌های عامل عفونت ادراری وجود دارند. به طور معمول، این یک نوع باکتری است که در تعداد نسبتاً زیادی وجود دارد.

گاهی اوقات، بیش از یک نوع باکتری وجود دارد. وجود عفونت در آزمایش کشت ادرار با این حال، به احتمال زیاد به دلیل آلودگی پوستی، واژینال یا مدفوع است که در طول جمع آوری ادرار ممکن است رخ داده باشد.

آزمایشگاه از هر نوع یک کلنی می گیرد و آزمایشات دیگری مانند رنگ آمیزی گرمی را برای شناسایی نوع باکتری یا وجود عوامل دیگر مثلاً مخمر انجام می دهد. آزمایش حساسیت ممکن است برای تعیین اینکه کدام آنتی بیوتیک عفونت را درمان می کند انجام گیرد.

اگر بعد از 24 تا 48 ساعت انکوباسیون روی آگار رشدی مشاهده نشود یا رشد کمی داشته باشد، کشت ادرار منفی تلقی شده و کشت کامل نشان دهنده عدم وجود عفونت است.

نحوه انجام آزمایش

اگرچه انواع مختلفی از نمونه های ادرار وجود دارد، جمع آوری نمونه تمیز میانه ادرار رایج ترین نوع برای کشت است.
مهم است که ابتدا ناحیه تناسلی را قبل از جمع‌آوری ادرار تمیز کنید، چرا که احتمال آلودگی ادراری با باکتری‌ها و سلول‌های پوست اطراف در حین جمع‌آوری به ویژه در زنان وجود دارد.

ابتدا با شستن دست ها آغاز کنید.

سپس زنان باید لابیای واژن را باز کرده و با استفاده از دستمال مرطوبی که پزشک یا آزمایشگاه به شما ارائه می کند، آن را از جلو به عقب تمیز کنید. توصیه می شود این کار را با دستمال دوم پاک کنید.

مردان باید نوک آلت تناسلی خود را تمیز کنند.

شروع به ادرار کردن کنید، اجازه دهید مقداری ادرار از شما خارج شود و سپس مقدار کمی ادرار را مستقیماً در ظرف استریل ارائه شده جمع آوری کنید، سپس مابقی را به بیرون از ظرف تخلیه کنید. اجازه ندهید داخل ظرف با پوست شما تماس پیدا کند و ادرار ریخته شده در ظرف را به بیرون نریزید.

برای نمونه های جمع آوری شده از طریق سوند ادراری، نمونه ادرار با وارد کردن یک لوله انعطاف پذیر نازک یا کاتتر از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه گرفته می شود. این کار توسط یک پزشک یا ارائه دهنده آموزش دیده انجام می شود. ادرار در یک ظرف استریل در انتهای دیگر لوله جمع آوری می شود. به ندرت امکان استفاده از سوزن و سرنگ برای جمع آوری ادرار با آسپیراسیون مستقیم از مثانه وجود دارد. برای نوزادان، یک کیسه جمع آوری ممکن است روی ناحیه تناسلی قرار داده شود تا ادرار تولید شده را جمع آوری کند.

دستورالعمل آزمایش کشت ادرار

به طور کلی، هیچ آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش مورد نیاز نیست، اما بسته به نوع فرهنگ، ممکن است دستورات خاصی به شما داده شود. به عنوان مثال، ممکن است از شما خواسته شود که حداقل یک ساعت قبل از آزمایش ادرار نکنید و یا 15 تا 20 دقیقه قبل از جمع آوری نمونه یک لیوان آب بنوشید. این به شما کمک خواهد کرد که برای انجام این آزمایش ادرار کافی داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است از شما خواسته شود تا اولین ادرار صبحگاهی خود را جمع آوری کنید. آنتی بیوتیک های مصرف شده قبل از آزمایش ممکن است بر نتایج شما تأثیر بگذارند. اگر اخیراً تحت درمان آنتی بیوتیکی بوه اید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

جواب آزمایش کشت ادرار

نتایج این آزمایش اغلب در ارتباط با نتایج آزمایش ادرار و با توجه به نحوه جمع‌آوری نمونه و وجود علائم تفسیر می‌شود. از آنجایی که برخی از نمونه‌های ادرار پتانسیل آلوده شدن به باکتری‌هایی را دارند که معمولاً بطور طبیعی روی پوست یافت می‌شوند، بنابراین بایستی در تفسیر برخی از نتایج کشت احتیاط کرد.

تفسیر آزمایش کشت ادرار

کشت ادرار مثبت

به طور معمول، وجود یک نوع باکتری که در تعداد کلنی های بالا رشد می کند، آزمایش مثبت در نظر گرفته می شود.

برای نمونه های تمیز عاری از میکروب که به درستی جمع آوری شده باشند، کشت هایی با بیش از 100000 واحد تشکیل کلنی (CFU) در میلی لیتر از یک نوع باکتری معمولاً عفونت را نشان می دهد.

با این حال، در برخی موارد، حتی در صورت وجود عفونت هم، ممکن است تعداد زیادی باکتری وجود نداشته باشد. گاهی اوقات اعداد کمتر (1000 تا 100000 CFU/mL ) ممکن است نشان دهنده عفونت باشد، به خصوص اگر علائم وجود داشته باشد.

به همین ترتیب، برای نمونه های جمع آوری شده با استفاده از روشی که آلودگی را به حداقل می رساند، مانند نمونه جمع آوری شده با سوند، نتایج 1000 تا 100000 CFU/mL ممکن است قابل توجه در نظر گرفته شود.
از نتایج یک آزمایش ادرار می توان برای کمک به تفسیر نتایج حاصل از کشت استفاده کرد. به عنوان مثال، یک لکوسیت استراز مثبت (نشانگر گلبول های سفید خون) و نیتریت (نشانگر باکتری) به تایید عفونت ادراری کمک می کند. اگر کشت مثبت باشد، آزمایش حساسیت ممکن است برای هدایت درمان انجام شود.

کشت ادرار منفی

کشت که به عنوان “عدم رشد در 24 یا 48 ساعت” گزارش می شود معمولاً نشان دهنده عدم وجود عفونت است. با این حال، اگر علائم ادامه یافت، کشت ادرار ممکن است در نمونه دیگری تکرار شود تا وجود باکتری در تعداد کلنی‌های پایین‌تر یا سایر میکروارگانیسم‌هایی که ممکن است باعث این علائم شوند، بررسی شود. وجود گلبول‌های سفید و تعداد کم میکروارگانیسم‌ها در ادرار یک فرد علامت‌دار وضعیتی است که به عنوان سندرم حاد مجرای ادرار شناخته می‌شود.

آلودگی

اگر در یک کشت، رشد چندین نوع مختلف باکتری را نشان دهد، احتمالاً این رشد به دلیل آلودگی است. اگر ارگانیسم‌های موجود شامل لاکتوباسیلوس و یا سایر باکتری‌های غیر بیماری‌زای واژینال رایج در زنان باشند، این امر به‌ویژه در نمونه‌های ادرار خالی صادق است. اگر علائم ادامه یابد، پزشک ممکن است از نمونه‌ای که با دقت بیشتری جمع‌آوری شده است، تکرار کشت را درخواست کند. با این حال، اگر یک نوع از باکتری ها در تعداد کلنی های به طور قابل توجهی بالاتر از سایرین وجود داشته باشد، به عنوان مثال، 100000 CFUs/mL در مقابل 1000 CFUs/mL، ممکن است آزمایش های اضافی برای شناسایی باکتری های غالب درخواست شود.

منبع

چنان چه نسبت به تفسیر آزمایش کشت ادرار سوالاتی برای شما به وجود آمده، می توانید آن ها را با پزشکان ما در میان بگذارید. متخصصین کلیه طبینجا آماده پاسخگویی آنلاین به سوالات شما هستند.