تفسیر آزمایش خون

تفسیر اعداد آزمایش خون

آزمایش روتین خون یکی از راه‌های رایج برای بررسی عملکرد کلی بدن است؛ انجام منظم آزمایش خون به شما کمک می‌کند تا یک ارزیابی کلی از وضعیت عمومی سلامتی خود داشته باشید و درصورت نیاز اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد طبیعی بدن خود انجام دهید. در این مقاله به نحوه  تفسیر آزمایش خون میپردازیم.

سوالی که مطرح می‌شود این است که چه آزمایشاتی بیشتر به طور روتین درخواست می‌شوند؟ نتایج هر یک از این آزمایشات چه معنایی دارند؟ چقدر زمان می‌برد تا جواب تست آماده شود؟

در متن پیش رو قصد داریم که به این سوالات پاسخ بدهیم.

در این مقاله خواهید خواند:

• هر چند وقت یک بار لازم است که آزمایش خون بدهید؟
• چه آزمایش‌های خونی بطور روتین درخواست می‌شوند؟
• کدام آزمایش‌های خون نیاز به ناشتایی دارند؟
• 6 آزمایش خون مهم و تفسیر نتایج آن
• چه کسی آزمایش خون را درخواست می‌کند؟

هر چند وقت یک بار لازم است که آزمایش خون بدهید؟

بهتر است این موضوع را با پزشک درمانگر خود مطرح کنید؛ اما بطور روتین ممکن است پزشک توصیه کند که سالی یک بار آزمایش خون بدهید. با این حال موارد زیادی وجود دارند که ممکن است لازم باشد به خاطر آن‌ها آزمایش بدهید:

• علائمی دائمی و غیرعادی دارید: هرعلامت طول‌کشیده‌ی غیرطبیعی از خستگی گرفته تا کاهش وزن نیاز به بررسی دارد و پزشک ممکن است برایتان آزمایش خون درخواست کند.
• می‌خواهید سلامت کلی بدنتان را ارتقا دهید: دانستن برخی مقادیر از قبیل چربی یا قند خون می‌توانند شما را برای تغییر و اصلاح رژیم غذایی آماده کنند.
• می‌خواهید ریسک ابتلا به یک بیماری یا عوارض خاصی را کاهش دهید: بسیاری از بیماری‌های قلبی، کلیوی و ریوی با انجام به موقع آزمایش خون قابل تشخیص زودرس هستند.

چه آزمایش‌ های خونی بطور روتین درخواست می‌شوند؟

آزمایشات زیر از جمله آزمایشاتی هستند که بیشتر از سایر آزمایشات احتمال دارد به آن‌ها برخورد کنید:

• CBC/diff: شمارش کامل سلول‌های خونی به تفکیک
• BUN/Cr: به ارزیابی عملکرد کلیوی کمک می‌کنند
• پروفایل قند و چربی
• آنزیم‌های کبدی
• پنل تیروئیدی
• مواد مغذی ضروری از قبیل آهن و ویتامین‌ها

کدام آزمایش‌های خون نیاز به ناشتایی دارند؟

نتایج بسیاری از آزمایش‌های خون می‌توانند تحت تاثیر مواد غذایی دریافتی قرار بگیرند؛ و در تفسیر آزمایش خون مشکل ایجاد کند از این رو 8-12 ساعت ناشتایی پیش از آزمایش خون می‌تواند در جلوگیری از بروز خطا مفید باشد. از جمله آزمایشاتی که نیاز به ناشتایی دارند، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• آزمایش قند و چربی
• آنزیم‌های کبدی
• تست‌های عملکردی کلیوی
• پنل متابولیک پایه

6 آزمایش خون مهم و  نحوه تفسیر آزمایش خون

1. CBC

CBC یا شمارش کامل سلول‌های خونی یکی از رایج‌ترین آزمایشاتی است که پزشکان درخواست می‌کنند. در طول این آزمایش سطح سلول‌های خونی یعنی گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها اندازه‌گیری می‌شود. هموگلبین و هماتوکریت دو تا دیگر از موارد مهمی هستند که در این آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرند.

نرمال نبودن هر یک از اجزای نامبرده ممکن است به دلایل زیر باشد:

• کمبود برخی مواد مغذی از جمله ویتامین ب12 یا ب 6
• کمبود آهن
• مشکلات مغز استخوان
• التهاب
• عفونت
• سرطان

براساس نتایج پزشک ممکن است آزمایش یا تست‌های تشخیصی بیشتری درخواست کند.

2. پنل متابولیک پایه

در این آزمایش سطح برخی از اجزای خونی پایه اندازه‌گیری می‌شوند:

• کلسیم
• گلوکز
• سدیم
• پتاسیم
• کرین دی اکسید
• کلر
• BUN
• کراتینین

برای انجام این آزمایش لازم است حداقل 8 ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید.

مقادیر غیرطبیعی آزمایش ممکن است علامتی از مشکلات کلیوی، دیابت یا مشکلات هورمونی باشد. پزشک براساس نتایج ممکن است آزمایشات بیشتری برای شما درخواست کند.

3. تست عملکردی کبد

این آزمایشات برای بررسی عملکرد کبدی درخواست می‌شوند. گاهی پزشک برای بررسی عوارض جانبی برخی داروها و یا به منظور تعیین علت افزایش آنزیم های کبدی ممکن است عملکرد کبدتان را ارزیابی کرده و به کمک تفسیر آزمایش خون علل مشکلات را پیدا کند.

• ALT
• AST
• Bill
• ALP
• Albumin
• Total protein

4. پروفایل چربی

در این آزمایش خون سطح تری گلیسیرید و کلسترول خون اندازه گیری می‌شود؛ کلسترول خود دو نوع دارد؛ کلسترول خوب که با نام HDL شناخته می‌شود و کلسترول بد که با نام LDL شناخته می‌شود. HDL کمک می‌کند تا مواد مضر به کمک کبد از بدن دفع شوند؛ در عوض سطح بالای LDLمی‌تواند سبب رسوب چربی در دیواره عروق و افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی شود.

این آزمایش نیاز به ناشتایی دارد و مقادیر نرمال ممکن است برحسب گروه سنی فرق بکنند.

5. تست عملکردی تیروئید

در این تست هورمون‌ها و ساختارهایی در خون اندازه گیری می‌شوند که به پزشک نشان می‌دهند عملکرد غده تیروئید طبیعی هست یا خیر. هورمون‌های T3 و T4 دو هورمونی هستند که از غده تیروئید ترشح می‌شوند. TSH هورمونی است که از غده هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود و سطح این دو هورمون را در خون تنظیم می‌کند.

پزشک با درنظر گرفتن مقادیر هر یک از این هورمون‌ها در کنار هم درنهایت می‌تواند تشخیص دهد که شما به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستید ی خیر.

سطح غیرطبیعی این هورمون‌ها دلایل مختلفی دارد؛ از جمله بیماری خودایمنی، سطح پایین پروتئین‌ها در خون و سطح غیرطبیعی استروژن و تستوسترون.

• T3: 100-200ng/dl
• T4: 5-12mg/dl
• TSH: 4-4

6. CRP

CRP یا پروتئین واکنشی C نوعی پروتئین است که سطح آن طی واکنش‌های التهابی در بدن بالا می‌رود. از این رو بالاتر بودن آن نسبت به سطح طبیعی اغلب علامت این است که یک جایی از بدن درگیر التهاب است.

• التهاب عروق
• بیماری التهابی گوارشی یا IBD
• عفونت
• بیماری قلبی
• آرتریت روماتوئید
• لوپوس
• سرطان

اغلب CRP زیر 1 طبیعی درنظر گرفته می‌شود و بالای 3 نگران‌کننده است.

چه کسی آزمایش خون را درخواست می‌کند؟

آزمایش خون توسط پزشک معالج درخواست می‌شود. ممکن است پزشک برای بررسی‌های روتین برایتان آزمایش درخواست کند و یا به این دلیل که برحسب علائمتان به بیماری خاصی شک کرده باشد. بنابراین تفسیر آزمایش خون به بررسی عملکرد بدن کمک چشم گیری دارد.

آزمایش خون یک راه بی‌خطر، اغلب ارزان و دردسترس است و اکثرا پیش از هر تست تشخیصی دیگری درخواست می‌شود.

نکته پایانی

آزمایش خون یک راه مناسب برای ارزیابی وضعیت کلی سلامتی شما است. همچنین یک روش مناسب برای تشخیص زودرس بیماری هستند بنابراین تفسیر آزمایش خون از اهمیت بالایی برخوردار است.

خوب است سالانه حداقل یک بار آزمایش خون برای چکاپ بدهید؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید.

پیشنهاد مطالعه: مواد مخدری که در آزمایش مشخص نمی شوند

شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از پزشک عمومی ما مشاوره بگیرید.