آزمایش FBS یا Fasting Blood Sugar همان آزمایش قند خون ناشتا است که پزشک گاهی برای چک کردن وضعیت شما از لحاظ ابتلا به بیماری دیابت آن را درخواست می‌کند. این تست FPG یا Fasting Plasma Glucose نیز نامیده می‌شود.
قند خون چیست؟
وقتی از قند خون حرف می‌زنیم، منظور میزان گلوکز موجود در خون است. گلوکز یک قند ساده یا مونوساکارید است که سوخت اصلی سلولهای بدن ما برای رشد و فعالیتهای حیاتی است. حدس می‌زنید چه ماده ای در خون انسان برای ورود گلوکز به سلولها در جهت استفاده از آن برای تأمین انرژی سلول لازم است؟ هورمون انسولین!
FBS چه زمانی بالا می‌رود؟
هورمون انسولین توسط سلولهای پانکراس (لوزالمعده) تولید و در خون ترشح می‌شود. وقتی انسولین در بدن کم باشد یا عملکردش را از دست بدهد، گلوکز نمی‌تواند وارد سلولها بشود و میزان آن در خون بالا می‌رود. این همان اتفاقی است که در بیماری دیابت شیرین می‌افتد. در بیماری دیابت نوع1، انسولین کاهش می‌یابد. در دیابت تیپ 2 انسولین وجود دارد اما نمی‌تواند بر روی سلولها اثر بگذارد؛ وضعیتی که به آن مقاومت به انسولین گفته می‌شود.
برای انجام تست FBS چه چیزهایی لازم است؟
برای انجام این تست لازم است فرد حداقل به مدت 8 ساعت هیچ غذایی نخورد و ننوشد و به اصطلاح ناشتا باشد. درصورتی که فرد این ناشتایی را رعایت نکند، تست به صورت کاذب بالا نشان داده می‌شود و به اشتباه تصور می‌شود که فرد دچار دیابت است.
تست FBS چطور انجام می‌شود؟
در آزمایشگاه با گرفتن چند سی سی خون از شما این تست انجام می‌شود. تست FBS می‌تواند با کمک دستگاههای تست قند خون (گلوکومتر) با گرفتن یک قطره خون از نوک انگشت شما هم انجام شود. اما پزشکان تست آزمایشگاهی قند خون ناشتا را دقیقتر و قابل اعتمادتر می‌دانند. بنابراین حتی درصورتی که قند خون شما در گلوکومتری بالا باشد، برای تأیید آن یک آزمایش قند خون ناشتا درخواست می‌دهند.
جواب آزمایش FBS چگونه تفسیر می‌شود؟
آزمایش FBS نشان می‌دهد در هر دسی لیتر از خون شما چند میلی‌گرم گلوکز وجود دارد. جواب آزمایش قند خون ناشتا به 3 صورت می‌تواند باشد:
• نرمال: FBS زیر 100میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• پره دیابتیک: FBS بین 100 تا 125
• دیابتیک: FBS مساوی با 126 یا بالاتر
میزان نرمال FBS داشتن بیماری دیابت را رد می‌کند. اگر قند خون ناشتا در محدوده ای که اصطلاحاً به آن پره دیابتیک می‌گویند باشد، به معنای افزایش احتمال ابتلا به دیابت در آینده است. این حالت نیاز به درمان دارویی ندارد. بلکه فرد باید با ورزش و رعایت رژیم غذایی آن را درمان کند. افرادی که قند خون ناشتای مختل دارند، باید سالی یک بار تست FBS را تکرار کنند. اگر قند خون ناشتا در محدوده دیابتی باشد، لازم است درستی تست با تکرار آزمایش FBS و سایر تستهای مربوط به قند خون در یک روز دیگر تأیید شود. یک بار قند خون بالای 126 به معنی دیابت نیست و لازم است سایر تستها و علائم مربوط به قند خون بالا نیز بررسی شود.
سایر علل قند خون ناشتای بالا
غیر از ابتلا به دیابت موارد دیگری هم می‌توانند FBS را بالا ببرند، از جمله:
• پرکاری تیروئید
• سرطان یا التهاب پانکراس (لوزالمعده)
• استرس حاد مثل جراحی اخیر،تروما یا سکته
• بعضی داروها از جمله کورتیکواستروئیدها (کورتون) مثل پردنیزولون، دگزامتازون، بتامتازون و غیره.
چه کسانی لازم است آزمایش FBS را انجام دهند؟
• تمام افراد بالای 45 سال هر 3 سال یک بار برای بررسی از نظر ابتلا به دیابت
• تمام کودکان دارای عوامل خطر ابتلا به دیابت از 10 سالگی هر 3 سال یک بار
• افراد دارای علائم ابتلا به دیابت از جمله پرنوشی، پر ادراری، کاهش وزن
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص غدد ما نوبت بگیرید.
