منظور از دل درد یا درد شکمی دردی است که در فاصله بین قفسه سینه و ناحیه لگن احساس می‌شود. درد شکمی می‌تواند تیز، مبهم، وسیع یا نقطه‌ای باشد. در متن پیش رو قصد داریم شما را با انواع دل درد و دلایل بروز آن آشنا کنیم.
در این مقاله خواهید خواند:
- چه عواملی باعث ایجاد درد شکمی می‌شوند؟
- انواع دل درد
- انواع دل درد براساس محل درد
- چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
- علت درد شکم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- چطور از درد شکمی پیشگیری کنیم؟
علل ایجاد درد شکمی
التهاب یا بیماری ارگان‌های داخل شکمی می‌توانند باعث ایجاد درد شکمی شوند. ارگان‌های اصلی درون شکم شامل موارد زیر است:
- روده‌ها
- معده
- طحال
- آپاندیس
- کیسه صفرا
- کلیه‌ها
- کبد
- پانکراس
عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی که ارگان‌های داخل شکمی را درگیر می‌کنند هم می‌توانند باعث ایجاد درد شدید شکم شوند.
چه عواملی باعث ایجاد درد شکمی می‌شوند؟
عوامل بسیار مختلفی می‌توانند باعث ایجاد درد شکمی شوند. با این حال التهاب، عفونت، انسداد و رشد غیرطبیعی سلول‌ها از شایع‌ترین دلایل ایجاد شکم‌درد هستند. عفونت گلو، روده‌ها و خون می‌تواند باعث ورود باکتری به درون دستگاه گوارشی و ایجاد درد شکم شود.
دردهای قاعدگی هم می‌توانند توجیه‌کننده درد نواحی تحتانی شکم باشد. با این حال این موارد اغلب با دردهای لگنی مرتبط هستند.
سایر دلایل شایع درد شکمی شامل موارد زیر است:
- یبوست
- اسهال
- گاستروانتریت
- رفلاکس یا بازگشت اسید معده به درون مری
- تهوع
- اضطراب
بیماری‌های سیستم گوارشی
بیماری‌های سیستم گوارشی هم می‌توانند باعث درد مزمن شکمی شوند؛ از جمله:
رفلاکس معدی- مروی یا به اختصار GERD
بیماری‌های التهابی روده یا IBD مثل کرون و کلیت اولسروز
بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر یا IBS
بیماری عدم تحمل لاکتوز
درد شدید شکمی ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس
سنگ کیسه صفرا
سنگ کلیه
انواع دل درد
پیشنهاد مطالعه: دل درد های عصبی
درد شکمی ممکن است به شکل‌های مختلفی توصیف شود؛ درد لوکال، کولیکی یا کرامپی.
-
درد لوکال
منظور از درد لوکال شکمی دردی است که محدود به ناحیه خاصی از شکم است. این درد لوکال اغلب علامتی از مشکل در یک ارگان به خصوص است. شایع‌ترین علت درد لوکال شکمی زخم‌های معده است.
-
درد کرامپی
منظور از درد کرامپی دردی است که می‌آید و میرود و ممکن است بدون درمان و خودبخودی بهبود یابد. این درد می‌تواند به دلیل اسهال، یبوست و نفخ رخ دهد. درد کرامپی در زنان می‌تواند به دلیل پریود، سقط و یا سایر مشکلات سیستم تولیدمثلی رخ بدهد.
-
درد کولیکی
درد کولیکی اغلب علامتی از یک مشکل جدی‌تر است. این درد ناگهانی و شدید است؛ سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا از مواردی هستند که می‌توانند باعث ایجاد درد کولیکی شوند.
انواع دل درد براساس محل درد
محل دل درد می‌تواند یک سرنخ برای شناخت علت دل‌درد باشد. درد جنرالیزه یا سراسری- دردی که به یک ناحیه از شکم محدود نیست- ممکن است علامتی از هر یک از مشکلات زیر باشد:
- آپاندیسیت
- بیماری کرون
- آسیب یا ضربه
- سندروم روده تحریک‌پذیر
- عفونت مجاری ادراری یا
- آنفولانزا
دردی که در قسمت تحتانی شکم است
- آپاندیسیت
- انسداد روده
- حاملگی نابجا یا EP( حاملگی که در خارج از رحم رخ می‌دهد.)
در زنان درد قسمت تحتانی شکم
- دیس‌منوره یا دردهای دوره قاعدگی
- کیست تخمدان
- سقط
- فیبروم رحم
- اندومتریوز
- بیماری التهابی لگن
درد قسمت فوقانی شکم
درد قسمت فوقانی شکم ممکن است بنا به دلایل زیر رخ دهد:
- حمله قلبی
- سنگ کیسه صفرا
- پنومونی یا ذات‌الریه
- هپاتیت یا التهاب کبد
درد قسمت مرکزی شکم
- آپاندیسیت
- گاستروانتریت
- ضربه
- اورمی (تشکیل مواد زائد درون خون)
درد قسمت تحتانی چپ شکم
- کرون
- سرطان
- عفونت کلیه
- کیست تخمدان
- آپاندیسیت
درد قسمت فوقانی چپ شکم
- بزرگ شدن طحال
- آسیب
- عفونت کلیه
- حمله قلبی
- سرطان
درد قسمت راست تحتانی شکم
- اپاندیسیت
- فتق
- عفونت کلیه
- سرطان
- آنفولانزا
درد قسمت فوقانی راست شکم
- هپاتیت
- ضربه
- پنومونی
- آپاندیسیت
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
در موارد خفیف درد شکمی ممکن است به طور خودبخودی برطرف شود. در مواردی درد شکم ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد. درصورتی که درد شکم شدید باشد، به دنبال ضربه رخ داده باشد و یا همراه با درد قفسه سینه باشد لازم است به اورژانس مراجعه کنید.
در چه صورت به اورژانس مراجعه کنیم؟
درصورتی که هر یک از علائم زیر را همراه با درد شکم داشتید، لازم است به اورژانس مراجعه کنید:
- مدفوع خونی
- تب بالای ۳۸.۳ درجه سانتی گراد
- استفراغ خونی
- حالت تهوع یا استفراغ طول‌کشیده
- زرد شدن پوست یا چشم‌ها
- ورم یا درد شدید شکمی
- تنگی نفس
درصورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، لازم است یک وقت از پزشک خود بگیرید:
- درد شکمی که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد
- یبوست طول‌کشیده
- حالت تهوع
- سوزش ادرار
- تب
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
درصورتی که باردار یا شیرده هستید و دچار درد شکم شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.
علت درد شکم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص درد شکمی، تست‌های مختلفی درخواست می‌شود. در قدم اول پزشک معالج شرح‌حال شما را می‌گیرد. او درباره علائم همراه، بیماری‌های همراه، داروهای درحال مصرف و سابقه خانوادگی بیماری‌ها از شما می‌پرسد.
در قدم بعدی شما را معاینه می‌کند. در طول معاینه نواحی مختلف شکم را لمس و برای یافتن تورم و یا درد حین لمس به آرامی آن را فشار می‌دهد. روش‌های تصویربرداری از جمله MRI، سی تی اسکن و عکس ساده شکمی ممکن است برای تشخیص نهایی ضرورت پیدا کنند.
سایر روش‌های تشخیصی
کولونوسکوپی
در این شیوه یک لوله که دوربینی به آن متصل است از راه مقعد وارد روده می‌شود و به این ترتیب پزشک می‌تواند روده‌ها را ببیند.
آندوسکوپی
این شیوه مشابه کولونوسکوپی است با این تفاوت که لوله و دوربین متصل به آن از طریق دهان وارد شده و درون معده دیده می‌شود.
نمونه خون، ادرار و مدفوع هم ممکن است ضرورت پیدا کند.
چطور از درد شکمی پیشگیری کنیم؟
همه انواع درد شکمی قابل پیشگیری نیستند؛ با این حال انجام موارد زیر، ریسک درد شکمی را کاهش می‌دهد:
- غذای سالم بخورید
- ورزش کنید
- سیگار نکشید
- به طور مرتب آب بنوشید
درصورتی که بیماری خاصی از قبیل کرون یا GERD دارید، دستورات پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص گوارش و کبد ما مشاوره بگیرید.
با سلام بیش از 40 سال است که طبق تشخیص پزشک و با انجام آزمایشات دچار ای بی اس هستم . همان موقع به من گفته شد درمان قطعی ندارد فقط قابل کنترل است .هروقت استرس دارم و عصبی می شوم بیشتر ناراحت می کند .این ناراحتی دوره ای است گاه به مدت شش ماه میرود و هیچ اثری از ان نیست ولی بعد یک مرتبه عود می کند و شدید می شود و به قول پزشکان flare up می شود . البته همیشه تحت نظر بوده ام .بیشتر کلیدینیم سی و یا کولوفک مصرف می کنم. همیشه پزشکان می گفتند با بالا رفتن سن بهتر می شود ولی شدید نشده منتها فرقی نکرده و فقط تحمل من در سن 75 سالگی کم تر شده است . ممنون می شوم راهنمائی فرمائید